Metaverse’de 'arazi' bakıyorum

"Baktığın yer hiç önemli değil. İstanbul’a geleceksin. Avrupa yakası, Anadolu yakası dilediğin yerden bir minibüse bineceksin. Varoşmuş, değilmiş geçtiğin yerleri izlemene bile gerek yok. Son durakta ineceksin. Sonra saatine bakıp, yürümeye başlayacaksın. Bir saat sonra yürümeye ara verip, duracaksın. Ve orada ne kadar satılık arsa-arazi var toplamaya başlayacaksın.”

Türkiye’nin önde gelen arazi zenginlerinden olan bir iş insanı; bir sohbetimizde, gelecekte değerli olacak yerleri öngörerek satın almasının formülünü işte böyle anlatmıştı. Üstelik bu detaylar onun için “işin sırrı” idi.

“Buralar dutluktu. Mecidiyeköy’e kurtlar inermiş. Yahu bostanlıktı oralar. Eskiden ava gidilirmiş buralarda... Ah dedezadem ah, alsaydın şöyle 100-200 metrekare bir yer, bak şimdi ne zengin idik” diyenlerdenseniz, siz de “işin sırrı”ndan bugüne kadar pek haberdar olmamışsınız demektir.

Elbette 50 yıl öncesinden şimdiye uzanan bu formülü hala uygulamak mümkün. Ama devir değişti, artık teknoloji var.

Arsa-arazi işlerine “yeni dünyada”, yani “metaverse” üzerinde bakmakta fayda var. Çünkü şimdiden ‘metaverse’ dünyasında minibüse binen binlerce insan oldu bile. (Trilyon dolarlık internet devi Facebook’un adını ‘Meta’ şeklinde değiştirmesi son dönemdeki aşırı ilgiye sebep olsa gerek.)
Türkiye’de de konunun ilgilisi malum çok. (Kısa yoldan köşeyi dönme sevdamız) Gelin bugün birlikte, metaverse dünyasındaki arsa-arazi işlerine yakından bir göz atalım.

Şimdilerde “milyar dolarlık” değerle anılan İstinyePark’ın arazisi, çok değil 2000’li yılların başında “bomboş” idi.

Tak gözlüğü, yaşa hayatı

Sade anlatımla “metaverse”, insanlara (bizler oluyoruz) sanal alemde toz pembe, mutlu bir yaşam vaat ediyor. Takacaksınız sanal gözlüğü, yaşayacaksınız hayatı! O kadar basit.

Sevdiklerimizle zaman geçirmek, konserlere katılmak, sergileri ziyaret etmek, alışveriş yapmak, oyun oynamak ve de elbette “çalışmak” bu yeni dünya düzeninde mümkün. Hatta bir ileri aşamada dokunma, koku ve tat alma gibi duyular da sanal hayatımıza girecek.
Unutmayalım; pandemi yüzünden öne çekilen ve hızlanan dijital devrimin ayak izleri, bu ütopik planların o kadar da hayalci olmadığını görmemizi sağlayabilir.

Kim, neyi satıyor?

Bunlar işin hikaye kısmı idi. Şimdi gelelim sadede; paraya, pula...

Metaverse evrenine girişin ilk adımı bir arsa satın almaktan geçiyor.

Bu yeni dünyaya yatırım yapan cin gibi zeki gençler olduğu gibi; geçmişte kaçan fırsatlara bakıp, uzak gelecekte torunlardan laf işitmek istemeyen önemli bir kesim de bu arsa işinin peşinde.

Arsaların alınabileceği yerler şimdilik sınırlı. Bu yerler, Metaverse’de açılan 3 boyutlu sanal gerçeklik platformları.
Platformlar üye olarak aldıkları kullanıcılara sanal ortamda tıpkı gerçek hayatta olduğu gibi herkesçe bilinen “arazilerin” satışını yapıyorlar. Bunların içinde şimdilik en ünlüsü (dolayısıyla en pahalısı) Decentraland.

20 dolardı, 100 bin oldu

2015 yılında Arjantinli girişimciler Ari Meilich ve Esteban Ordano’nun kurduğu Decentraland, 90 bin 601 parsel araziden oluşuyor.
2017'de ilk kez piyasada satışa çıktığında, geliştiricileri bu sanal arazilerin parsellerini 20 dolar gibi çok düşük fiyatlara sattılar.

NFT pazarında geçen yıldan bu yana yaşanan popülerliğin ardından, sistemdeki dijital arsa parselleri şimdi 100 bin dolardan daha fazla para ediyor.

Son olarak geçen ay “tokens.com” adlı Kanadalı yatırım şirketi Decentraland üzerindeki “Moda Bölgesi”nden 681 bin MANA’ya (2.5 milyon dolar) arsa satın aldığını duyurdu. Bu satın alma gerçek dünyada 1.5 basketbol sahasına eşit.
Değerleri gün geçtikçe artan platformdaki parsel fiyatları gerçek hayatta olduğu gibi toplanmış yaşam alanlarına, kulüplere, yol kenarlarına ve alışveriş merkezine yakınlık gibi faktörlere göre artış gösteriyor.

Gayrimenkul balonu!

En küçüğü kare bir alan olarak 16 metreye 16 metre (16x16) yani 256 metrekare genişliği olan araziler satın alınabiliyor. Buralara yapı inşa etmek yani müteahhitlik ise LAND isimli kripto para birimi ile mümkün oluyor. Arazilerin üzerinde bir konut veya ticari bir işletme geliştirmek ya da gelecekte satmak üzere boş bir alan olarak bırakmak tamamen kullanıcının insiyatifine kalmış.

Decentraland ilk yola çıkan metaverse platformu projelerinden birisi olduğu için şimdiye kadar çok yatırım aldı ve fiyatlar uçtu.
Bitcoin başta olmak üzere kripto paraların günlük değeriyle eşzamanlı olarak bu platformlardaki fiyatlar da inip, çıkıyor.

Ancak Decentraland dışındaki diğer projelerde fiyatlar daha makul. Somnium Space, Sandbox, Cryptovoxels ve Upland gibi metaverselerde de dijital arazi satın alınabilir.

Bunlara yakın gelecekte Sin City, Axie Infinity, Bloktopia, Star Atlas, Dvision Network gibi projeler de eklenecek.

Yerli ve milli metaverse platformları için girişimciye kapı açık.

Bir de rakam verelim; dijital para yatırımcısı Grayscale, metaverse’deki küresel mal ve hizmet pazarının yakında 1 trilyon dolar değerinde olacağını söylüyor.

Kimileri, metaverse arazilerinde çılgınca dönen ve 20 dolardan 100 bin dolara kadar yükselen fiyatlara bakıp “gayrimenkul balonu” diyebilir.

“Yeni dünya kurulur, biz de burada yerimizi alırız” diyecek olursanız, sizleri sanal dünyada uzun bir minibüs yolculuğu bekliyor olacak. İndiğiniz yere aman dikkat edin!

Metaverse arazisi acaba nasıl alınır?

Öncelikle bir kripto borsasına üye olunuyor.
Bu borsalara TL ya da dolar olarak yatırılan para, Decentraland platformunda kendi para birimi olan MANA’ya çevriliyor. MANA ile LAND parselleri satın alınabiliyor, aynı platformda harcama da yapılabilir. Sistem kriptoyla korunan dijital varlık (NFT) tabanlı.
Sonra bilgisayar üzerinden https://decentraland.org adresinde kayıt olunuyor ve kullanıcı kendi avatarını yaratıyor.

Sitede “Marketplace” menüsü üzerinden “Land’e girdiğinizde, platform üzerindeki satılık ve sahipli alanlar karşınıza çıkıyor.
Bir parselin üzerine ev yapılabilirken, iki ve daha fazla alanın üzerine ticari alanlar yapmak mümkün oluyor. Satışa uygun olan arazilere kolayca bakıp, MANA üzerinden satış fiyatlarını öğrenmek mümkün. (1 MANA’nın fiyatı 3.85 dolar olduğu düşünüldüğünde, fiyatlar 3 bin MANA’dan 2.5 milyon MANA’ya kadar uzanıyor. Bu da zirvede fiyat 10 milyon dolar demek!)

Satışta bulunan arazilere “Jump In” tuşuyla gidip göz atmak mümkün.

Arazi seçildikten sonra “teklif ver” tuşuna basılıyor, onay sonrası arazi satın alınıyor.

Sanal gerçeklik gözlüğü, sizi yeni hayatınızın içine atıyor. Harita yardımıyla Decentraland üzerinde gezebiliyor. Komşularla ve diğer avatarlarla konuşup, sosyalleşmek serbest.

Bazı şirketler ve ünlü isimler son dönemde platform üzerinde alışveriş merkezi, otel, konser alanı, spor salonu, resim galerisi ve iş merkezi geliştirmek üzere alan aldılar. Buralarda kullanıcı girişlerinden ya da reklam alanları üzerinden gelir yaratma hedefleri var.

Bir örnek: Bir yatırımcı dünyaca ünlü rapçi Snoop Dogg’a ‘metaverse’de komşu olmak için 450 bin dolar harcadı ve yandaki araziyi satın aldı. Snoop Dogg’un arazisinin fiyatını siz düşünün.