İsrail ve Türkiye tarih yazacak mı?

İsrail ve Türkiye denildiğinde elbette önümüzde bembeyaz bir sayfa durmadığını biliyoruz.

Dönem dönem yakın seyreden ilişkiler, bir anda geçmişteki derin yaraların etkisiyle kopma noktasına gelebiliyor. Bu alışık olduğumuz bir durum. Bizim olduğu kadar İsrail tarafının da bunlara antrenmanlı olduğunu söyleyebiliriz.

Bu dönem iş seyahatleri sıklaştı. Geçen hafta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı Kuveyt’teki iş seyahatinde “Ortadoğu’nun yeni yıldız adayıyla sıcak ilişkiler içine gireceğimiz bir dönemin başlangıcına tanıklık” ettik. Bu yorumu yüzlere yansıyan gülümsemelere göre değil, planlanan dev projeleri hesap ederek yapıyorum. Aynı sıcak havayı İsrail’de de soluduğumuzu söyleyebilirim. Türk tarafı çok rahat, İsrail cephesi çok sıcak. Karşılıklı uyum ve enerji en üst seviyede.

Muhteşem yıl 2016

Dünkü çalışma yemeğinde yanı başımda oturan üst düzey İsrailli bir işadamının dediği gibi, “2016 muhteşem geçti, gerek Türk heyetler, gerekse İsrailli işadamları rekor seviyede temaslara imza attı. Şimdilerde karşılıklı ticaret hacmimiz 4 milyar dolar ama bunu kısa sürede katlarız. Biz yeni dünyada dönüşüm için iddialıyız, gelin bu dünyayı birlikte dönüştürelim.”

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi öncülüğünde, Türk ve İsrailli işadamlarının bugüne kadar yaptığı en kapsamlı buluşmada karşı taraftan gelen mesaj aslında netti:

“Biz işbirliğine açığız. Elimizdeki teknolojiyi, beynimizdeki gücü sizinle birleştirerek kısa sürede tarihe geçecek işlere imza atabiliriz.”

Enerji kritik önemde

“Tarihe geçmek” vurgusu iddialı gibi görünebilir ancak özellikle enerjide Akdeniz’de arama ve tarama çalışmalarına başlayan bir ülke olarak, İsrail ile ortaklıklar kritik önemde. Milyar dolarlık gaz yataklarında İsrail ile yapılacak işbirliği sonrası bir ülke ile daha karşılıklı esen soğuk havayı ısıtmak gerekecek. O da Mısır...

Yakın dönemde Enerji Bakanlığı düzeyinde İsrail’e yapılacak olan ziyaret, ardından aralık başı Tel Aviv’de ilk kez düzenlenecek olan Türk Gıda Günleri, 2017 ve sonrasının Türkiye - İsrail ilişkileri adına oldukça hareketli geçeceğinin göstergesi. Birbirimize güvenmek, geçmişi unutmak, gelecekte birbirimize çelme takmamak şartıyla...

Görüşmelerdeki “İki ülke fanatizmi yok etmeli” sözü de tamamlayıcı ifade olarak kayıtlara geçti.

‘Yorum yok!’

Görüşmelere damga vuran kritik soru savunma sanayi tarafında Türkiye’ye uygulanan ambargo oldu. Acaba karşılıklı ilişkiler gelişirken bu cephe açılacak mı?
İsrail’in buna yanıtı - en azından iş dünyası tarafında - “Büyüklerimiz bilir” şeklinde oldu.

Kritik 3 iş koluna dikkat!

İşadamlarının yaptığı görüşmeler sonucunda oluşan hava gayet olumlu oldu. İki ülke arasında işler gelişirken büyüme acaba nereden gelecek? Hangi yatırım alanları öne çıkacak?

İsrail cephesinin buna verdiği ortak yanıt şöyle oldu: “Birincisi sağlık teknolojileri. İkincisi siber güvenlik. Üçüncüsü finans teknoljileri.” Türk tarafının ise ihracat ve turizmden beklentileri büyük.

MÜŞTEREK YATIRIM

1967 İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) mezunu olan İsrail - Türkiye İş Konseyi kurucu ve onursal Başkanı Moria Reyna, “Müşterek yatırım yapalım. Biz burdayız. Yapacaklarımız çocuklarımız, torunlarımız için önemli” dedi.

İki tarafı da bilen, ağırlıklı İsrail’e yakın olan Reyna’nın “İsrail şov yapmayı bilmeyen bir ülke” sözünden yola çıkacak olursak, önümüzdeki dönem adına kritik soru bizim adımıza şu olacak: “Acaba Türkiye bu şovda kendisine biçilen rolü oynamak isteyecek mi?”

Zirve teklifi İsrail cephesinden geldi. İsrail’in Ankara Büyükelçisi Eitan Na’eh, TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi’yi aradı: “İstanbul’da ülkelerimiz arasındaki ticareti, işbirliğini artırmaya dönük bir buluşma yapalım.”

Na’eh tarafından gelen “Güçlü bir Türk iş dünyası heyetini Tel Aviv’de görmek istiyoruz” mesajı karşılık buldu ve 120 kişilik heyet Tel Aviv’e adeta çıkarma yaptı.

Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçisi Mekin Mustafa Kemal Ökem, dün sabah Ekonomi Bakalığı Müsteşar Yardımcısı Tarık Sönmez’in yer aldığı Türk iş dünyası heyetini İsrail tarafına tanıtırken bir hatırlatma yaptı:

“10 yıldır Türkiye’den bu boyutta bir heyet İsrail’e gelmemişti.”

Ortak yatırım

Türkiye ile İsrail arasında 21 yıldır serbest ticaret anlaşması (STA) var. 7 ülkeyle İsrail’in arasında STA var.

İsrail - Türkiye İş Konseyi Başkanı Menashe Carmon, şu açıklamayla ilk oturumu bitirdi:

“Sadece ticareti dikkate almayın. Ortak yatırım, işbirlikleri üzerinde duralım. Siyasi gerginliklere de takılmayalım.”