Güzelyurt çıkarması
İstanbul’da düzenlenen 22. Dünya Petrol Kongresi, bir yandan uluslararası enerji devlerinin kritik görüşmelerine imkan verirken diğer taraftan da Türkiye’nin başta Akdeniz ve İsrail gazı olmak üzere bölgesiyle ilgili stratejik hamlelerine sahne oldu.
Kongrenin açılışında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rum tarafının anlaşmaz tutumu nedeniyle sonuç alınamayan Kıbrıs görüşmelerini hatırlattı ve Doğu Akdeniz’de büyük bir fırsatın kaçırıldığını söyledi. Erdoğan ayrıca, “Gerginliklere yol açabilecek adımlardan kaçınılmalı” mesajını verdi. Bunun ardından Rum tarafından Kıbrıs açıklarında Türk tarafına sormadan ‘uluslararası oyuncularla sondaj çalışmalarına başlama’ hamlesi geldi.
Ben yaptım oldu!
Bu gelişmeler yaşanırken dün Harbiye’de Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak ile bir araya geldik. Buluşmada gündemin önemli maddelerinden biri de hiç şüphesiz bu konu oldu. Albayrak, “Birileri ‘ben yaptım oldu’ mantığıyla hareket ediyor. Türkiye Muz Cumhuriyeti değil. Hakkını hukukunu kimseye yedirmez” diye konuştu. Türkiye olarak Akdeniz gazı için Barbaros Hayrettin Paşa gemisiyle sismik arama çalışmalarına başlandığını hatırlatan Albayrak, “Sırada Güzelyurt var” dedi.
‘Devlere söyledik’
Güzelyurt, olası çözüm senaryolarında Rum tarafının kendi topraklarında hayal ettiği bir bölge olarak öne çıkıyor. Avrupa’ya gaz transferi için belirledikleri hat da Güzelyurt’un oldukça yakınından geçiyor. Ayrıca bölgenin yakınlarında ciddi rezerv olduğu tahmin ediliyor. Bu konuyu değerlendiren Albayrak, “Dışişleri’nin Birleşmiş Milletler’e özellikle bu konuda kıta sahanlığımız özelinde ifade ettiği ve bununla ilgili kayıt altına aldığı bir saha burası. Güzelyurt’taki bu çalışmalarla birlikte dediğim gibi Akdeniz’de biz artık çok daha etkin bir rol oynayacağız. Bir sonraki adım göreceğiz, onun için inşallah bu şekilde bakmak lazım.”
“Rumların Kıbrıs’taki olası enerji yatırımlarında kendi başına hareket etmesi ne kadar makul, ne kadar doğru, ne kadar çözüme katkı yapıyor? Bunlar soru işareti” diyen Albayrak, “Bu yüzden biz Ada’nın tamamının refahı için kısa vadede makul çözüm görmüyoruz” ifadelerini kullandı. Kıbrıs’ta hukuki sorun çözülmeden iş yapmanın uluslararası enerji şirketleri için de doğru olmadığının altını çizen Albayrak, bu işin içinde yer alan firmaların bazılarıyla Kongre’de görüşmeler yapıldığını ve durumunu net bir dille anlatıldığını kaydetti. Albayrak, tüm bu şirketler özelinde Türkiye olarak, “Gayri hukuki durum devam ettikçe olumlu bakmayacağımızı söyledik” diye konuştu. Bakan Albayrak ayrıca, “Kendi sondaj gemimiz devreye girdiğinde Akdeniz’de daha da etkin olacağız” dedi.
22. Dünya Petrol Kongresi’ni kazasız belasız, layıkıyla Türkiye açısından başarılı bir şekilde nihayete erdirdiklerini ifade eden Albayrak’la yaptığımız görüşmeden öne çıkan noktalar şöyle...
Akkuyu’da temel 2017’de atılacak
Rusya Enerji Bakanı Alexander Novak’la görüştük. Normalleşme sürecinden sonra çok hızlı bir şekilde toparlayarak Türkiye’nin her alanda ekonomik ilişkilerinde eski ivmenin de ötesine geçecek bir kararlılığı yakalamış durumdayız. Bunu daha ileri bir noktaya taşıma noktasındayız. Türk Akımı’nda önemli mesafe alındı. Akkuyu hususu bizim için çok önemli ve stratejik. 2017 bitmeden temel atmayla ilgili süreci başlatacağız. Projenin artık ete kemiğe büründüğünü önümüzdeki birkaç yıl içerisinde göreceğiz.
Gazze’ye elektrik müjdesi yakında
Etkinlikte İsrail Enerji Bakanı Yuval Steinitz ile görüşmelerimiz oldu. İlişkilerin düzelmesiyle birlikte Doğu Akdeniz gazı noktasında verimli görüşmeler yaptık. Gazze’de insani amaçlı, elektrik ihtiyacı noktasında temaslarımız oldu. İnşallah kısa vadede de olumlu adımlar atılacak. Türkiye’de doğalgaz ve elektrik fiyatlarında hem sanayi, hem konutta ucuzluk açısından bakıldığında, İlk 3’teyiz ucuzluk açısından. Keşke bir gaz bulsak, petrol bulsak da gaz bedava olsa, petrol bedava olsa.
3. nükleer için ‘3 aday’
Üçüncü nükleer santral konusu veya Türkiye’de nükleerin yapılabileceği yer konusunda çalışma sürüyor. Kriterleri var bunun. 17-18 tane kriter… İşte depremsellik var, göç yolları var, uçakların hatları var, işte suyolları, birçok birçok faktörü ekliyorsunuz olabilecek yerler ortaya çıkıyor. Birçok noktayı değerlendirdiğinizde Trakya Bölgesi öne çıkmıştı, İğneada ismi geçmişti. Lokasyon, lojistik, orası mı olur, burası mı olur, bu çalışmalar devam ediyor, ama şu noktada zaman kaybetmemek için biz zaten fizibilite çalışmalarıyla yoğun bir süreci yürütüyoruz. Şu anda birkaç tane alternatif var, yani son 3 taneye düştü. Son karar verildikten sonra anons edilecek, hızlıca yürüyeceğiz. Lokasyonun da netleşmesiyle birlikte üçüncü nükleerle ilgili adımı da hızlıca atacağız.
Rüzgar için kuyruk oldu
Türkiye yılda yüzde 5-6 büyümeye devam ettiği sürece, enerji talebi bu oranda seyrettiği sürece sektöre yatırım artacak. Son 10 yılda özel sektörümüz de biraz böyle çok fazla düşünmeden, taşınmadan yatırımlar yapmış mıdır, bunları yaparken nefesi kesildiği zamanlar olmuş mudur? Bayağı yaşandı bunlar. Bundan sonra yatırım yapacaksak ve Enerji Bakanlığı olarak sadece enerji sektörü danışmanlığı gibi değil de finansal danışmanlık da veriyoruz. Şimdi tabi bu 10 yıllık geçmiş süreç onlara da bir tecrübe kazandırdı.
Önümüzdeki dönemde çok daha dikkatli fizibilitelerle, çalışmalarla, raporlarla yatırımları yapacaklarını düşünüyorum. Yerli kömürde ilk ihalemizi yaptık, ikincisi yolda. Güneşi yaptık, müthiş başarılı geçti. Rüzgar sırada, bu ay inşallah rüzgarı yapacağız. Yoğun bir talep var.
Kömürde yerlilik artacak
Şu anda Türkiye yıllık 30-35 milyon ton kömür ithal ediyor. 2.7 milyar dolarlık ithalat. Bunu biz ne kadar düşürürsek, ne kadar yerli kaynağa dönüştürürsek ekonomiye de ciddi katkı yaparız. İthal kömürden enerji ithal eden santrallerde yerlilik oranın artmasını için adım atacağız. Yerlileşmenin gelişmesini sağlayacağız.
Elektrik - gaz fiyatımız ucuz
Türkiye’de doğalgaz ve elektrik fiyatlarında hem sanayi, hem konutta ucuzluk açısından bakıldığında, ya biriz, ya ikiyiz, ya üçüncüyüz. Yani ilk 3’teyiz ucuzluk açısından. Amacımız enerji fiyatlarını düşürmek ve düşürmeye devam ediyoruz. Keşke şöyle bir gaz bulsak, petrol bulsak da gaz bedava olsa, petrol bedava olsa.
Petrokimya yatırımı iyi olur
Türkiye Varlık Fonu’nun çıkmasıyla ilgili süreçte belki de maddi, manevi en çok destek veren bakanlardan biri olarak, fonun petrokimya yatırım planına destek veriyoruz. Bugün Türkiye yüzde 80’inden fazlasını neredeyse ithal ediyor petrokimya ürünlerinin. Bununla ilgili yatırımların yapılması, bölgesel işbirlikleri ortakları, yerli-yabancı firmalarla genişletilmesi, Türkiye’nin hem iç piyasası, hem bölgesi açısından önemli.
Yabancılar neyi sordu?
22. Dünya Petrol Kongresi’ne gelen yabancı yöneticilerin bize en çok bize yönelttiği soru şu oldu: Şu anda yürüttüğümüz enerji projeleri ve bu projelerle ilgili oluşacak olan yeni pazar ve piyasa potansiyelleri noktasında işbirliği ortaklık talebi. Yani şu anda yürüttüğümüz projelerin, yapmakta olduğumuz, yapacağımız, inşaat halinde olan projelerin birçoğunda yer alma noktasında çok yoğun bir talep geldi bütün ülkelerden, yani neredeyse tamamından görüştüklerimizden. Kolay değil, bütün yaşananlara rağmen Türkiye, son 3-5 yılda yaşadığı bütün badirelere rağmen demek ki güvenilir, istikrarlı, büyüme noktasında hala ümit vaat eden bir ülke.
