‘FATURAYI DAĞITMA BEDELİ ALMIYORUZ’

Elektrik şirketlerinin faturalarda dağıtım-iletim bedeli adı altında aldıkları ücretin AB ülkelerine göre daha düşük olduğunu anlatan Dönmez, “Vatandaş bu dağıtım giderini, sanki ‘faturayı dağıtma bedeli’ gibi düşünüyor ama öyle değil. Burada 1.2 milyon metrelik şebeke ağından gelen bir maliyet var” dedi

Elektrik faturalarında en çok şikayet edilen konuların başında gelen dağıtım ve iletim bedellerinin AB ortalamalarının gerisinde olduğunu belirten Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “Bizim toplam fatura içerisinde vergiler dahil dağıtım bedelimizin payı yüzde 29. Avrupa Birliği (AB) ülkelerindeki ortalama yüzde 35’lerde” dedi.

Bakan Dönmez, bu konunun vatandaş cephesinde farklı yorumlandığına işaret ederek, şöyle devam etti: “Elektrik dağıtım bedelleriyle ilgili şöyle düşünün; Önce santralde elektrik üretiliyor. Bunu tedarikçiler alıyor, iletim sistemini yani TEİAŞ’ın hatlarını kullanıyor, ona bir bedel ödüyor.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “Ocak ayı içinde Eti Maden yeni temizlik ürünüyle piyasaya çıkacak. Bordan Etimatik vardı, şimdi biraz ürünün adı da değişiyor, konfigürasyon da değişiyor. Çok talep vardı, yetişemiyordu, kapasite artışı sağlandı” dedi.

Yani bu bir yerde otoyollardan geçiş ücreti gibi. Sonra şehirlere geliyorsunuz, şehrin içerisinde işte ilçe-ilçe, mahalle-mahalle, köy-köy, sokak-sokak da dağıtıyoruz, bir şebeke var ve bir tüketiciye de aslında kapıda teslim ediliyor. Bu dağıtım gideri hem bu iletimdeki giderleri kapsıyor, hem dağıtım faaliyetlerini kapsıyor, her türlü yatırım işletme giderleri onun içerisinde. Ancak vatandaş şöyle yorumluyor bu dağıtım giderini, sanki “faturayı dağıtma bedeli” gibi düşünüyor veya sayacı okuma bedeli gibi düşünüyor ama öyle değil.

Aslında burada bizim toplamda 1.2 milyon metrelik bir şebeke ağını işletmesinden ve yapımından gelen bir maliyet var. Ayrıca elektrik şebekemiz gittikçe de yaşlanıyor, nüfus artıyor, şehirler büyüyor. Bugünün yatırım ihtiyaçları farklı. Ben sadece size şunu söyleyeyim: Kamu dönemindeki yatırıma göre şu anda yatırım 2-2.5 kat reel artırılmış durumda.”

%10 indirim

İstanbul’da bir gurup ekonomi gazetecisiyle bir araya gelen Bakan Dönmez, gündemdeki konulara ilişkin soruları yanıtladı. “Elektrik ve doğalgaza Ocak ayında uygulanacak yüzde 10’luk indirim gelecek yılki döviz kuru ve petrol fiyatlarındaki projeksiyonlara göre oluştu” ifadesini kullanan Bakan Dönmez, “Bir de burada daha çok küçük tüketici ve esnafa dönük bir işlem var. Demin bahsettiğim gibi artık “büyük tüketiciler biraz daha serbest piyasadan alsın” mantığı var.

Elektrikte sadece konutlarda indirim var, doğalgazda ise konutlar ve işletmeler küçük işletmeler yani otel, hastane, efendim ticarethane gibi kurumlarda var. Sanayi grubu orada yine ayrı çalışıyor” dedi.

Dönmez ayrıca, “Petrol fiyatları değiştiğinde en geç 1 hafta içinde akaryakıt pompalarına yansıyor. Doğalgaz fiyatlarına yansıması (uluslararası anlaşmalar gereği) 6-7 ayı buluyor, elektrik fiyatlarına yansıması da bunun üzerine artı 1 ay, yani 8 ayı buluyor. Son 10 yılda petrol ve gaz ithalatımız ortalama yıllık 44 milyar dolar.

Petrol fiyatları 50 dolar civarında seyrederse, yılı 40 milyar doların altında bir ithalatla kapatabiliriz. Eğer, 2019’da petrol fiyatları bu seviyelerde olursa, biz 2019’da muhtemelen petrol ve gaz ithalatımız 40’ın altında olabilir” diye konuştu.

474 İLÇEYE GAZ ULAŞTI

“Doğalgaz kullanımında Hakkari ile 81 ilimize ulaştık, 474 de ilçemize gaz sağlıyoruz. 2023’e kadar 600’ün üstüne çıkartmayı hedefliyoruz. Türkiye’de şu anda 50 milyon kişi doğalgaz kullanıyor, bu da nüfusun yüzde 62’si. 10 milyon kişinin de doğalgaza erişim imkanı var ama henüz abone olmamışlar. Hane başı tüketim ortalama bin metreküp, yaklaşık konut abone sayımız da 15 milyon. Doğalgaz nerede daha çok kullanılıyor? Elektrik üretiminde yüzde 39, mesken-haneler yüzde 32, sanayide yüzde 29. Hanelerin içerisinde küçük işletmeler de olabilir, sadece konut diye bakmayın. Mesken ve küçük işletmeler yüzde 32.”

Kurulu güç ‘89 bin mw’

“2002’de 32 bin megavat olan elektrik kurulu gücümüz bu yıl 88 bini aştı, 89 binlere doğru gidiyoruz, neredeyse 3 kata yakın bir kurulu güç artışı oldu. Ve bu dönemde yapılan yatırımların büyük bir kısmı özel sektör eliyle yapıldı. Üretilen elektriğin 3’te birini yenilebilir kaynaklarından, 3’te birin doğalgazdan, 3’te birini de kömürden elde ediyoruz. Kömürün de yarısı yerli, yarısı ithal.”

Denizde yıllık 4 sondaj cepte

“Akdeniz ve Karadeniz’de arama çalışmaları başladı. Alanya-1 kuyusunda ekimde başladık, şu anda herhalde bir 2 ayı doldurduk. 2-2.5 ay içinde netice almayı ümit ediyoruz. İkinci gemimiz de yolda. O da şubat ortası gibi Akdeniz’de olacak. Her iki gemiyle Akdeniz’de, Karadeniz’de yılda ortalama 2 sondaj yapma imkanımız olacak. 4 sondaj derin denizde hiç kolay bir şey değil, bunu gerçekleştireceğiz. Mersin açıklarında da başlattığımız bir sığ deniz operasyonumuz var.”

Bakan Fatih Dönmez, gazetecilerle TEİAŞ’ın Etiler’deki misafirhanesinde buluştu.

Kayıp kaçak %14’e düştü

“Kayıp kaçakla ilgili Türkiye ortalaması yüzde 14’e düştü. Batıda daha düşük. Güneydoğu bölgesinde bazı alanlarda düşüş var fakat hala yüksek, ama Türkiye ortalaması yüzde 14. Buraya yüzde 20’lerden geldik. Her yıl 1 puan azaltılması yönünde bir hedefimiz var, onu tutturmaya çalışıyoruz.”

Nükleerde geri adım yok

“Nükleerle ilgili Akkuyu’da temeli attık bu sene. İİlk üniteyi 2023’te işletmeye almayı planlıyoruz. Sinop’ta Japon Hükümetiyle bir anlaşma var onlar fizibilitelerini Türk tarafına sundular, orada fizibilite değerlendirme çalışmaları devam ediyor, sonrasında da zaten yol haritasına göre devam edecek. Üçüncüyle ilgili de Trakya lokasyonu üzerinde çalışıyoruz, orada da Çinlilerle müzakereler devam ediyor. Normalde piyasada bir santralin lisansından işletmeyi almaya kadar geçen süre ortalama 4 yıldır. Ama nükleer dediğinizde bunu en az ikiyle çarpmak gerekiyor. Masaya oturduk, raftaki bir ürün alınmıyor. Birçok kriter dikkate alınıyor.”

RÖNTGEN ÇIKIYOR, GÖZLER SONDAJDA

“İki uçak şu anda Türkiye’nin yüzde 80’nin havadan jeofizik haritasını görüntüleme işini tamamladı. Belli bir mesafeden uçuyorsun yerin altındaki maden rezervleri hakkında bilgi topluyorsun, bir yerde röntgen çekiyoruz. Sonra onu bizim jeologlarımız, maden mühendislerimiz yorumlayacak, o emarelere göre sondaj yapacağız. Biz geçen yıl 1 milyon metre sondaj yapmıştık, bu sene 1.5 milyonu bulacağız. Bunlar tarihi rekorlar. Özel sektör de ayrıca yapıyor. 2017 ve 2018’de, yani iki yılda ortaya çıkartılan madenlerde 3.3 milyar ton kömür rezervi, 1.5 milyar ton tenardit, yani burada biraz belki diğer metal, kurşun, çinko, bakır, altın gibi maden varlıklarına da rastlandı. Şimdi tabi bunlar ilk keşifler, ekonomik karşılığı olması lazım. Sırf son 2 yılda bu yeni madenlerin toplamı değeri 100 milyar doların üstünde. Yeni rezervlerden dolayı, bizim maden sektörümüzün büyüklüğü 22 milyar lira. “

Tarihi Bor rekoru

“Borda gayet iyi neticeler alıyoruz. Eti Maden bu sene ihracatta 2 milyon 440 bin tona çıktı ve tarihi rekorunu kırdı. 1 milyar dolar sınırını aşmış oldu. Eti Maden’in ihracatı çok fazla. Bunlar tabi yarı mamul, ham madde şeklinde oluyor. Fakat orada da uç ürünler için bir çalışma başlattık, şimdi Eti Maden uç ürün üretimine geçecek, özellikle savunma sanayinde kullanılan bor karbür gibi ürünlerle ilgili. Onlarla ilgili görüşmelerde de belirli bir noktaya geldi, inşallah en kısa süre içerisinde kamuoyuyla da paylaşmış olacağız. Yurtdışında da MTA maden arama-işletme faaliyetleri için ilk ruhsatı Sudan’da aldı, bir de Özbekistan’da yine benzer bir, iki ruhsatı var.”

YEKA ve LNG hedefi büyük

“Yenilenebilir enerji tarafında YEKA ihalelerinde iki tane 1000 MW yaptık, önümüzdeki yıl da yine bunlara devam edeceğiz. LNG pazarı da dünyada büyüyor, çünkü doğalgaz üretimi arttı dünyada. Şu an da benim bildiğim yüzde 25’ler seviyesinde toplam doğalgaz ticaretinin de bir payı var. Biz yüzde 20’sini LNG’den karşılıyoruz. İki kara terminalimiz var yüzer mobil depolama ünitesiyle iki tane daha sistemi dahil ettik. Bunlarla hem depolama kapasitemizi arttırmış olduk hem de sisteme üretim kapasitesini. Toplamda 10 milyar metreküpe ulaşacağız 2023’te. An itibariyle de bu rakam 6 milyar metreküplere ulaştı.”