Türkiye, Suriye politikasında bir “ince ayar” yaparak, Şam’daki olası rejim değişikliği sürecinde Beşar Esad’ın yer almasını, belirli şartların yerine getirilmesi kaydıyla, kabul etti.
Bu bilgiyi veren yetkili bir kaynak. Türkiye’nin de dahil olduğu “Dokuzlar” grubunun bu konuda hazırladığı bir çözüm planının Rusya’ya sunulduğunu, ancak şimdiye kadar Moskova’dan kesin bir yanıt gelmediğini açıkladı.
Önerilen formül, Suriye’nin normale dönmesi için, öncelikle yönetimde bir “geçiş süreci”nin sağlanması söz konusu. Bunun 6 ay gibi kısa bir zaman içermesini öngörüyor. Bu süreçte Esad koltuğunu koruyabilecek. Ancak bu sembolik bir makam olacak. Esad idari, askeri, siyasi yetkilere sahip olmayacak. Altı ayın bitiminde de diktatörün işi bitmiş olacak.
İlk değişiklik işareti
Türkiye’nin “Esad’lı geçiş süreci” fikrini benimsemesi Suriye politikasında önemli bir değişikliğe işaret ediyor. Ankara, Suriye krizinin başından beri, sadece “Esad’sız Suriye” değil, “Esad’sız geçiş süreci” üzerinde ısrar etmişti.
Ancak son gelişmeler, başta Türkiye gibi Batı’nın da savunduğu bu koşulun gerçekleşemeyeceğini gösterdi. ABD dahil, birçok Batılı ülke geçiş sürecinde Esad’ın yer alması fikrine yanaştı.
Türkiye’nin de bu görüşe katılabileceğine dair ilk işareti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçen ay Moskova’ya yaptığı ziyaretten sonra dönüşte yaptığı bir konuşma sırasında verdi. Erdoğan Esad’ın geçiş sürecine kısa bir zaman için dahil edilebileceğini söyledi. Bu da o zaman bazı spekülasyon ve tartışmalara yol açtı.
Türk diplomasisi bu değişiklik ayarını yaparken, Dokuzlar içinde faal bir rol oynadı. Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu dahil bazı Türk yetkililer bu görüş üzerinde Rus mevkidaşlarıyla temaslarda bulundular.
Rusya vazgeçer mi?
Rusya’nın bu konudaki görüşü ve dolayısıyla yapılan öneriye yanıtı henüz net değil. Ancak Rusya Başbakanı Medvedev’in geçen hafta bir konuşmasında söyledikleri oldukça anlamlı. Onun deyişiyle Rusya Esad’ı değil, Suriye meşru yönetimini destekliyor ve ülkede kimin yönetimin başına geleceğine Suriye halkının karar vermesi gerektiğini düşünüyor...
Türk diplomatik çevrelerindeki izlenim, Rusya’nın hayati saydığı bazı çıkarları nedeniyle Suriye’den vazgeçemeyeceği, ancak Esad’dan vazgeçebileceği yönündedir.
Halen Rusya Suriye’de rejim karşıtlarına karşı açtığı savaşı sürdürmekle meşguldür. Giriştiği hava operasyonlarında IŞİD’den daha çok, “terörist” diye adlandırdığı Esad karşıtı grupların ve bu arada Türkiye’nin de desteklediği Özgür Suriye Ordusu’nun bulunması Ankara’yı rahatsız etmektedir.
Son uyarı
Diğer bir rahatsızlık konusu da Kuzey Suriye’deki Kürt grupları PYD/YPG’nin hem ABD’den, hem de Rusya’dan -ve son olarak hem de İran’dan- destek görmesidir. Hükümet bu konuda Washington ve Moskova’ya gerekli uyarılarda bulunmuştur.
ABD’ye verilen mesaj sert ve netti: PKK’nın uzantısı olan Kürt örgütüne yapılan askeri yardım Türkiye için bir tehdit sayılır. Bu silahların Türkiye’ye karşı kullanılması halinde Türkiye Suriye’deki bu güçleri vurmakta gecikmeyecektir.
ABD yönetimine verilen mesaj da Türkiye ile PYD arasında bir tercih yapması gerektiğidir. Yetkili kaynağın deyişiyle “Amerikalılar mesajı aldılar”...