Rus savaş uçak- larının Suriye sınırında Türk hava sahasını ihlalleri devam ederse, Türkiye ne yapacak? Türk jetleri “angajman kuralları”na göre hareket edip Rus uçağını vuracak mı? Böyle bir durum ortaya çıkarsa, Rusya da savaş uçaklarını ve füzelerini kullanacak mı?
Son uçak düşürme krizinden sonra gerçekleşebilecek en kötü senaryo bu...
Böyle bir olasılık var mı?
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Davutoğlu son demeçlerinde Türkiye’nin kendi hava sahasının ihlal edilmesine kesinlikle izin vermemek konusundaki kararlılığını vurguladılar. Daha açık bir deyişle, eğer Rus uçakları gene sınırı aşmaya kalkışırsa, Türkiye son olayda olduğu gibi davranmaktan çekinmeyecek...
Rus liderler de kendi açılarından kararlı görünüyorlar. Moskova geçen salı günkü olayın tekrarlanmaması için birtakım askeri tedbirler alıyor. Suriye’deki üslerine S-400 füzeleri yerleştiriyor, S-300 füzeleriyle donatılmış “Moskova” kruvazörünü Doğu Akdeniz’e sevk ediyor. Diğer bir deyişle, Rusya da Türk jetlerinin olası bir müdahalesine karşılık vermeye şimdiden hazırlanıyor...
Tekrar olursa...
Böyle bir senaryonun gerçekleşmesi korkutucu sonuçlar yaratabilir. Türkiye ile Rusya arasında (“it dalaşı” şeklinde bile olsa) böyle bir sürtüşmenin cereyan etmesinin nereye götürülebileceğini düşünmek bile tüyler ürpertici.
Üstelik böyle bir çatışma NATO’nun da işin içine girmesine ve dolayısıyla krizin çok daha geniş boyutlar almasına yol açabilir.
Bu nedenle, ivedilikle böyle bir senaryoyu önleyecek bir mekanizmanın kurulması şart. Bunun için Türkiye ile Rusya’nın atması gereken ilk adım, “angajman kuralları” ve “hava sahası ihlalleri” konusunu masaya yatırmak ve yeni “kazalar”ı önleyecek bir anlaşmaya diyalog yoluyla varmaktır.
Bu yapılmadığı takdirde, gerçekten yeni hava çatışmalarının her an cereyan etmesi tehlikesi vardır.
Yeni bir cephe
Diğer kötü bir senaryo da Rusya’nın Türkiye-Suriye sınırı yakınındaki Türkmenlere karşı hava saldırılarını yoğunlaştırmasıdır.
Son uçak düşürme olayının dolaylı bir nedeni de “Türkmen sorunu”dur. Rus uçakları bir süredir Türkmenleri hedef almış durumda. Moskova’ya göre bunlar Esad’ın ordusuna karşı savaşan ve dolayısıyla saf dışı edilmesi gereken güçlerdir. Son uçak krizinden sonra, Rus uçakları Türkmen köylerine karşı operasyonlarını hazırlandırdı. Türkiye ise bu güçlere her türlü desteği vermeye çalışıyor.
Sonuçta “Türkmen cephesi”nde de Türkiye ile Rusya karşı karşıya geliyor.
Kısacası, uçak krizinin kontrol altına alınması ve gerginliğin tırmanmasının önüne geçilmesi her şeyden önce Türkiye ile Rusya arasında “kötü senaryo”ların önlenmesine bağlı görünüyor.