Rusya enerjide global bir “oyun kurucu” olarak, bu hafta Güney Akım projesini askıya almak suretiyle önemli bir hamle yaptı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ankara’daki sürpriz açıklamasıyla, Avrupa’ya Rus doğalgazını ulaştırmayı öngören bu iddialı projeyi rafa kaldırırken, Bulgaristan’ı oyundan çıkardı, yerine Türkiye’ye belirleyeceği bir rol verdi.
Böylece Türkiye kendisini birdenbire daha önce hiç düşünmediği bir rolün içinde buluverdi.
Türkiye’nin Rusya ile enerji alanındaki partnerliği yeni değil. Daha önce de iki komşu ülke, Mavi Akım boru hattıyla bu ortaklığı başarıyla sürdürdüler.
Fakat bu kez söz konusu olan partnerlik farklı. Putin’in Güney Akım projesine alternatif olarak sunduğu teklif, Avrupa’ya aktarılacak olan Rus doğalgazının Türkiye yoluyla sevk edilmesi. Bu da Türkiye’ye Rus gazının sadece iç değil, dış piyasaya nakli konusunda bir merkez olma imkânını veriyor.
Başarı şansı ne?
Türkiye’nin prensipte kabul ettiği bu proje, henüz tam olgunlaşmış değil. Şimdi iki tarafın uzmanları oturup projenin teknik yönlerini görüşecekler.
İşin teknik yönü dışında, bir de bu alternatif projenin Batı’da ve dünya piyasalarında ne kadar kabul göreceği meselesi de var. Batılılar her ne kadar Putin’in açıklamasını Ukrayna kriziyle ilintili olarak uygulanan yaptırımlardan ötürü Rus ekonomisinin çektiği ciddi sıkıntıların bir sonucu sayıyorlarsa da bu alternatif projeden hiç de memnun değiller.
Batı’nın amacı enerji alanında Avrupa’nın Rusya’ya bağımlı hale gelmesini önlemek, doğalgaz kaynaklarını ve nakil yollarını kendi denetimleri altında tutmaktır. Bu nedenle Batılı ülkeler ve dev enerji şirketleri birçok projeler geliştiriyor.
Türkiye bu projelerde hep önemli bir yer almıştır. Coğrafi konumu onu vazgeçilmez bir transit yolu veya dağıtım merkezi rolünü veriyor.
Türkiye’nin bir süreden beri üzerinde çalıştığı iddialı projelerden biri, “Trans-Anadolu Boru Hattı” TANAP adını taşıyor. Buna kısaca “Güney Koridoru” (İngilizce rumuzu ile SGC) de deniyor.
Bu boru hattı Azerbaycan’da üretilen doğalgazı Türkiye yolu ile (1800 km) Yunanistan ve Arnavutluk’tan geçerek İtalya ve ileride diğer Avrupa ülkelerine ulaştırabilecek. Türkiye bu konuda Azerbaycan ile anlaşmayı imzaladığı gibi kendi topraklarındaki boru hattı inşaatıyla ilgili çalışmalara da başladı.
İkisi birden olur mu?
Kuşkusuz bu proje, Batı’nın önceliği ve tercihidir. Uzmanlara göre bu Avrupa’yı Rusya’ya bağımlı olmaktan kurtaracaktır.
Ama şimdi Rusya’nın hamlesi, bu amacı baltalıyor. Eğer Putin’in planı hızla gerçekleşirse, zaten hazır olan büyük miktarda doğalgaz hemen piyasaya sunulabilecek. O zaman bizim TANAP projesi ne olacak?
Kimine göre bu projeyi Rus hamlesi saf dışı edebilir. Kimine göre ise (Enerji Bakanı Taner Yıldız dahil) iki proje de aynı zamanda yürütülebilir.
Oyunun bu aşaması epey heyecanlı geçeceğe benziyor...