Mısırlılar dün ilk kez askeri yönetim altında sandık başına gittiler. İki gün sürecek referandum, halkın yeni hazırlanan anayasa hakkındaki kararını belirleyecek.
Sonucu tahmin etmek zor değil. Sandıktan elbet “evet” çıkacak. Ordu desteğindeki yoğun “evet” kampanyasından başka bir sonuç çıkması düşünülemez. Zaten bu kampanyada “hayır”ın sesi pek çıkmadı. Çıkamazdı da...
Sandıktan çıkacak sonucun önemli yanı, seçmen sayısına göre “evet”lerin oranıdır. Devrik Başkan Mursi’nin taraftarları ve başta Müslüman Kardeşler olmak üzere İslamcı kesim, bu halk oylamasını boykot ediyor.
Buna rağmen eğer katılım, 2012’de Mursi yönetiminde yapılan anayasa referandumundakinden daha yüksek olursa, askeri rejim bunu hem bir başarı, hem de kendi meşruiyeti için bir desteğin göstergesi sayacaktır.
Hatırlatalım: Mursi döneminde hazırlanan anayasa için düzenlenen referandumdan yüzde 63.8 “evet” çıkmıştı, ama katılım oranı (yani oy kullananların sayısı) sadece yüzde 32.9’dan ibaretti...
Ne kadar demokratik?
Askeri yönetimin kurduğu 50 kişilik bir komisyon tarafından hazırlanan yeni anayasa, Mursi döneminde oluşturulan, Müslüman Kardeşler ağırlıklı bir meclisin düzenlediği anayasadan farklı özelliklere sahip. Gerçi bu anayasa da İslam’ın devlet dini olduğunu belirtiyor, ama tüm inançların özgürlüğünü vurguladığı gibi, Mısır’da hiçbir siyasi partinin din esasına dayalı olamayacağını ilan ediyor. Böylece Müslüman Kardeşler’in yeniden bir parti olarak faaliyete geçmesini önlüyor.
Yeni anayasa askerlere bazı özel yetkiler tanıyor. Örneğin savunma bakanının ordu tarafından atanmasını öngörüyor, sivil otoritenin askeri bütçeye müdahale yetkisini kısıyor.
Buna karşılık yeni anayasa cumhurbaşkanının parlamento tarafından azledilebileceğini, aleyhinde soruşturma açılabileceğini belirtiyor, başkanın ancak 2 dönem için seçilebileceğine işaret ediyor...
Mursi döneminin kısa ömürlü anayasasının şeriata daha açık ve iktidarın İslami gündemine daha uygun olduğu dikkate alınırsa, şimdiki anayasanın laik ve liberal kesimi daha çok tatmin edeceği düşünülebilir. Ne var ki yeni anayasa karşısındaki laik-liberal kesimin görüş birliği içinde olmadığı görülüyor. Buna karşı olanlar bu anayasayı da Tahrir Meydanı gösterisiyle ortaya çıkan ve Mübarek rejiminin devrilmesine yol açan “devrimin ruhuna aykırı” sayıyorlar. Yani onların nazarında bu anayasa demokratik olmaktan uzak...
Siyaset yolu
Anayasa komisyonu başkanlığını yapan eski diplomat Amr Musa’ya göre ise, bu yeni belge Mısır’da demokrasinin ve istikrarın yolunu açacak. Ancak kendisi de bunun kolay olmayacağını, zamana ihtiyaç olduğunu kabul ediyor.
Aslında anayasanın halk tarafından onaylanmasından sonra, “normal siyasi hayata dönüş” yönünde adımlar atılacak. Örneğin şimdi cumhurbaşkanlığı seçimleri gündemde. Ardından parlamento seçimleri gelecek.
General Sisi, “halk isterse başkan adayı olacağını” söyledi. Bu gidişle onu bu yıl içinde yeni Mısır cumhurbaşkanı olarak görmek sürpriz olmayacak.