Üniversitelerin karnesi
Sadece öğrencilerin mi notu olur? Hayır, üniversitelerin de var. Toplam 9 kriter ile yapılan değerlendirmede Türkiye’nin en iyileri belli oldu
URAP; kar amacı gütmeyen, Türkiye ve dünya üniversite sıralamalarını yapmayı toplumsal hizmet olarak gören bir kurum. URAP Laboratuvarı’nda çalışan ekip üyeleri; diğer çalışmalarının yanı sıra, üniversite sıralama çalışmalarına gönüllü olarak katkı yapıyor. URAP Araştırma Laboratuvarı 2009 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Enformatik Enstitüsü bünyesinde kuruldu. URAP’ın amacı yükseköğretim kurumlarını akademik başarıları doğrultusunda değerlendirebilmek için bilimsel metodlar geliştirmek ve yapılan çalışmaların sonuçlarını kamuoyu ile paylaşmak. ODTÜ Enformatik Enstitüsü bünyesinde yer alan University Ranking by Academic Performance (URAP) Araştırma Laboratuvarı, 2009 yılından bu yana Türkiye’deki üniversiteleri akademik performanslarına göre sıralıyor. Türkiye sıralamasında, Web of Science/InCites gibi uluslararası kaynaklar ile YÖK’ün yayınladığı veriler kullanılıyor. URAP’ın üniversitelerimiz için geliştirdiği bu sıralama sisteminin, her üniversitenin kendi konumu hakkında bilgi sahibi olmasına yardımcı olacağını umuyoruz. Üniversitelerimizin bazı konulardaki eksiklerini görüp kendilerini geliştirerek belirli bir süre içinde dünya sıralamalarında daha üst sıralara yükseleceğine inanıyoruz. Geliştirilen sistem, üniversiteleri ‘iyi’ ya da ‘kötü’ şeklinde ayırmayı hedeflemiyor. Amaç, üniversitelerin belirlenen kriterlere göre gelişmeye açık yanlarını fark etmelerine yardımcı olmak. Diğer sıralama sistemlerinde olduğu gibi, bu sistemin de eleştiriye açık yönleri var. URAP laboratuvarında yürütülen çalışmaların sonuçlarına ve gelecek önerilere göre düzenlemeler yapılarak mevcut sıralama sistemi sürekli olarak gelişmeye açık. Üniversitelerimizin bazı konulardaki eksiklerini görüp kendilerini geliştirerek belirli bir süre içinde dünya sıralamalarında daha üst sıralara yükseleceğine inanıyoruz.
Yapılan değerlendirme, üniversitelerimizi 9 göstergeye göre sıralıyor:
1- Makale Sayısı
2- Öğretim Üyesi Başına Düşen Makale Sayısı
3- Atıf Sayısı
4- Öğretim Üyesi Başına Düşen Atıf Sayısı
5- Toplam Bilimsel Doküman Sayısı
6- Öğretim Üyesi Başına Düşen Toplam Bilimsel Doküman Sayısı
7- 2014-2015 Yılı Doktora Mezun Sayısı
8- Doktora Öğrenci Oranı
9- Öğretim Üyesi Başına Düşen Öğrenci Sayısı
‘Önce bölümü seçin’
Üniversite tercihi aşamasındaki öğrencilerin, öncelikle okumak istediği bölümü doğru belirlemeleri gerektiğinin altını çizen İstanbul Bilgi Üniversitesi Eğitim Danışmanı Özge Alyu, “Ben ne istiyorum, hangi alanlara ilgi duyuyorum, hangi alanlarda yetenekliyim?” gibi sorulara yanıt aramaları gerektiğini söyledi ve öğrenci ile ailelerine şu tavsiyede bulundu: “Belirledikleri bölümler hakkında detaylı bilgi için akademisyenler ve üniversitede o bölümleri okuyan öğrencilerden bilgi almaya çalışmak, tercihlerini netleştirmelerine yardımcı olur. Bölüm belirlendikten sonra, üniversite seçimi yapılmalı. Üniversiteler arasında seçim yaparken, her öğrencinin dikkate alması gereken bazı temel başlıklar var. Bunlardan ilki; akademisyen kadrosu. Akademisyenlerin kendi alanlarında zengin bir geçmişe sahip olması, iş dünyasınca bilinen, danışılan, fikrine önem verilen isimler olması ve okulun öğrenci odaklı olması önemli. Üniversite adaylarının, mezun olduktan sonraki süreci de düşünmeleri, üniversitenin iş dünyasıyla bağlantıları ve eğitim süresince kişisel gelişimi ne ölçüde desteklediği de sorgulanmalı.”
Eğitim hayatının uluslararası nitelikte olması gerektiğini belirten Alyu, “Üniversitelerin uluslararası bağlantılarının incelenmesi gerekir” dedi.
Öğrenciler ne kadar memnun?
Üniversite sınavlarına yüzbinlerce öğrenci giriyor ve aldıkları puana göre, kendilerine üniversite seçiyorlar. Kimisi hayalini gerçekleştiriyor kimisi ise hayal kırıklığına uğruyor. Ancak burada tek kriter aldıkları puan. Üniversiteler ise bu puana göre öğrenci alıyor. Peki öğrenciler tarafından üniversitelere verilen birpuan var mı? Bu araştırma Türkiye’de de yapılıyor. ‘Türkiye Üniversite Memnuniyet Araştırması’ TÜMA, ilk olarak 2016 yılında Üniversite Araştırmaları Laboratuvarı’nın kurucuları Prof. Dr. Engin Karadağ ve Prof. Dr. Cemil Yücel tarafından gerçekleştirildi. TÜMA’nın temel amacı, Türkiye’deki üniversitelerin öğrencilerin üniversitelerden tatmin olma düzeylerini belirlemek ve bu kapsamda üniversiteleri öğrencilerin tatminkârlık düzeylerine göre sıralamak. Daha sonra 2017 yılında yapıldı. Bu bölümde bu araştırma hakkında bilgiler vereceğiz. Tercih yapmada önemli bir kriter olacaktır.
Türkiye Üniversite Memnuniyet Araştırması 2017
Yükseköğretimde üniversitelerin başarılarının hesaplanması, kalitesi hep tartışma konusu olmuştur. Günümüz sıralama sistemleri incelendiğinde akademik deneyim, üniversite imkânları, sosyal deneyim, öğrenci kişisel refahı, konaklama, üniversite-sanayi işbirliği, güvenlik ve öğrenci birlikleri gibi alanlar kriterleri ön plana çıkıyor. Öğrencilerin memnuniyeti dediğimizde ise kriterler biraz değişiyor. Memnuniyet göstergesinin boyutları ise yükseköğretim kurumlarının eğitim-öğretim ve araştırma işlevlerinin yanında öğrencinin üniversite yaşamındaki tüm alanları kapsamakta ve yükseköğretimde kalite kavramına bütüncül bir nitelik kazandırmaktadır. Bu bağlamda üniversite öğrencilerinin memnuniyet düzeyleri üniversitenin öğrenciler için hazırladığı ortamın kalitesinin gösteren ve üniversite kalitesini oranlar ve araştırma sayılarına kısıtlamayan önemli bir gösterge olarak değerlendirilmelidir. Türkiye’de üniversitelerin öğrencilerinin ihtiyaçlarına ve gelişimine ne düzeyde cevap verebildiği üzerine araştırmalar yok denecek kadar azdır.
Türkiye’deki araştırma
Türkiye Üniversite Memnuniyet Araştırması’nda öğrenci memnuniyetini temel alan sıralama oluşturuldu. Bu sıralamada şu kriterlere dikkat edildi?
1) Türkiye’deki üniversiteler öğrencilerini öğrenme deneyimleri açısından memnun edebilmekte mi?
2) Doyurucu ve çekici bir yerleşke yaşamı oluşturarak, mekân ve insan ilişkisini tatminkâr düzeyde sunabilmekte mi?
3) Derslere girip çıkmanın, konuları işlemenin ötesine geçip; öğrencilere akademik destek verilebilmekte ve akademik güçlüklere ilgi gösterilebilmekte mi?
4) Kurumun yönetimi ve işleyişi açısından öğrencilerin talepleri hızlı ve memnuniyet verici düzeyde karşılanabilmekte mi?
5) Üniversitenin öğrenme ortam, olanak ve kaynakları zengin bir çeşitliliğe sahip ve yeterli mi?
6) Öğrencilerin kişisel gelişimi ve gelecekteki kariyerleri destekleniyor mu?
Türkiye Üniversite Memnuniyet Araştırması’nda işte bu sorulara cevap aranarak öğrencilerin üniversite deneyimleri hakkında geniş bir bakış açısı sağlanmış.
Bu araştırma sonuçları üniversitelerin öğrenciye bakış açısını da değiştirecek sonuçlara sahip. TÜMA, Türkiye’de üniversite öğrencilerinin deneyimlerini ve memnuniyetlerini anlama, öğrenci deneyimini zenginleştirmek ve üniversiteleri daha öğrenci merkezli uluslararası bir üniversite olma yolunda bir yol gösterici olması açısından önemli. Öğrencilerin deneyimleri öğrenci memnuniyetinin önemli bir göstergesi olmakla birlikte, memnuniyet eğitim deneyiminin tatminkâr olup olmadığının sadece bir bölümünün resmini sunuyor.
TÜMA-2018’de 109 devlet ve 63 vakıf olmak üzere 17 2 üniversitede öğrenim gören 26.513 öğrenciden kullanılabilir veri toplandı.