YGS, LYS ve TEOG, pek çok öğrenci tarafından ‘olmak ya da olmamak sınavı’ olarak görülüyor. Sınavlar, bilgi değerlendirmesinden çok, kişilik değerlendirmesine dönüşüyor. Sınavlar bitti, artık aldığım puan önemli diye düşünülebilir; ancak sınavda alınan puandan daha önemlisi, yapılacak tercihlerdir. Bu dönemde yapılacak tercihler, öğrencilerin geleceklerini büyük ölçüde belirleyecek. Böylesine önemli ve öğrencilerde sıkıntı yaratacak bir dönemde ailelere çok önemli görevler düşüyor. Peki siz, çocuklarınıza nasıl yardım edebilirsiniz?
Bu dönemde pek çok belirsizlik yaşayan gençlerin, kendileri adına karar veren kişiler yerine, onlara destek olacak kişilere ihtiyaçları var. Bu dönemde çocuğunuzun karar verme ve problem çözme becerilerini geliştirmede yardımcı olabilirsiniz. Çocuğunuzun kendine özgü, farklı ve yetişkin bir birey olduğunu hatırlamalı ve kendi hayatının sorumluluğunu sahiplenmesi için önünü açabilirsiniz.
Öncelikle çocuğunuzu dinlemeyi ve ona hissettiklerinizi anlatmayı öğrenin. Genellikle aileler hissettiklerini davranışlarıyla anlatma yolunu tercih ederler. Ancak davranışlar her zaman doğru etkiyi yaratmaz. Çocuğunuzun bir birey olduğunu kabul edin ve onunla duygularınızı paylaşın. Onun neler hissettiğini öğrenmeye çalışın. Öncelikle onun tercihlerinin ne olduğunu öğrenin. Siz hangi okulları tercih etmesi gerektiğini belirtirseniz, çocuğunuzun kendi isteklerini açık bir şekilde ifade etmesini engellemiş olursunuz.
Bu dönemde gençler, ergenlik döneminin de etkisiyle, kendilerini belirsizlik içinde hissederler. Bu dönemde meslek seçimi yapacak gençler kadar aileler de kaygı yaşarlar, doğal olarak çocuklarının geleceği ile ilgili endişe duyarlar. Bu kaygı; çevredeki insanların neler düşüneceği, ekonomik olanakların sınırlı olması, gerek dünyadaki gerekse kişilerde olan değişimlerden doğan belirsizlikler, popüler kültüre uyum sağlama isteğinden kaynaklanır. Gençlerin çoğu kez lise, meslek ve üniversite tercihlerini ailelerine bıraktıklarını ve sorumluluğu kendi üstlerine almadıklarını görüyoruz. Sizler, okul seçimi ve tercihler döneminde çocuklarınızın yanında olarak onları olumlu yönlendirmelisiniz.
Çocuklarınızla bu dönemde yaşayacağınız çatışmaları önlemek için, bu dönemde onlarla etkin iletişim kurmak, karşılıklı olarak kaygıları paylaşmak; sizin ve çocuğunuzun birbirini daha iyi anlamasını sağlar.
Bu dönemde çocuğunuzu, yalnızca kendi isteğiniz veya çevrenin etkisiyle yönlendirmemeniz oldukça önemli. Pek çok aile, çocuklarına para ve prestij getirecek ya da onlardan kendi aile işlerini devam ettirecek meslekler seçmelerini ya da kendi istedikleri liseleri tercih etmelerini ister. Ancak insanların ve çevrenin sürekli bir değişim içinde olduğu unutulmamalıdır. Çevrenin ve kişilerin talepleri doğrultusunda para ve prestij kavramları değişir ve farklı mesleklere kayabilir. Aile işlerini kapsayan meslekler ise ailenin genç bireyin özellikleriyle örtüşmeyebilir ve onların gelecek taleplerini karşılamayabilir.
İlk adım kendini tanımaktır. Çocuklarını en yakından tanıyan kimseler olarak, onların kendi ilgi ve yeteneklerini belirlemelerine bu anlamda geribildirimler vererek yardımcı olabilirsiniz. Lise türü seçiminin, çocuğunuzun kişilik özelliklerine uygun olmasına dikkat edin. Üniversite tercihlerinde de çocuğunuzun gelecekte iş yaşamından neler beklediğini ve kişilik özelliklerini dikkate almasını sağlamalısınız.
Diğer bir adım ise , lise türlerini tanımaktır. Bu adımda da rehberlik görevini üstlenebilirsiniz. Lise türlerini çocuğunuz için araştırmak yerine, onun bunları kendi başına araştırmasını sağlayacak yöntemleri çocuğunuza göstermeniz daha etkili olabilir. Bu araştırmalar; liseleri tanıtıcı kitaplardan, ilgili İnternet sayfalarından ve çevrede o okullarda okuyan öğrencilerle yapılacak görüşmeler vb. içerir. Ayrıca onunla birlikte tercih etmeyi düşündüğü liseleri birlikte gezebilirsiniz. Tercihler sırasında temel bilgileri öğrenmeniz gerekir. Bu bilgiler baraj puanları, en fazla kaç tercih yapılabilir ve temel tercih sıralaması nasıl yapılabilir vb. Bu bilgiler çocuğunuzun hatalı tercihler yapmasını önlemenize ve bu dönemde onun size daha fazla güvenmesini sağlayacaktır. Tercih döneminde çocuğunuza yapacağınız en uygun davranış, onun yanında olduğunuzu ve kararlarını desteklediğinizi hissettirebilmektir.
YARIN: OKUL SEÇİMİNDE NELERE DİKKAT EDİLMELİ