Adet gecikmesinin en çok rastlanan 10 nedeni

Kadınlarda adet döngüsü (Menstrüasyon dönemi ya da periyot olarak adlandırılan süreç) ortalama 28 günde bir gerçekleşirken; bu sürenin 21 günden daha az, 35 günden daha fazla olması adet döngüsünde bir sıkıntı olduğunun sinyalini veriyor olabilir. Adet döngüsünün 35 günden fazla olması seyrek adet görme olarak adlandırılırken; 21 günden az bir sürede gerçekleşmesi sık adet görme olarak adlandırılır. Yeni regl görmeye başlayan gençlerde bu sürenin düzene oturması 2 yıl gibi bir zaman alabiliyorken; menopoz öncesi dönemde regl döngüsünün zamanında değişiklikler gözlemlenebilir. Bu dönemin dışında kalan kadınlarda adet gecikmesinin birçok nedeni olabilir.

Kadınlar, hayatlarının belli dönemlerinde adet gecikmesi sorunu ile karşılaşabilirler; fakat bu durum bir yıl içerisinde 2 veya 3 kereden fazla gerçekleşiyorsa adet gecikmesi probleminden bahsedilebilir. Adet gecikmesinin muhtelif sebepleri vardır. Bunlar arasında en çok rastlanan on neden şunlardır:

1. Gebelik

Adet gecikmesinin en sık rastlanan sebebi gebeliktir. Aktif cinsel hayatı olan ve geçerli korunma yöntemlerinden birini kullanmayan her kadında ilk olarak bu olasılık akla gelmelidir. Böyle bir durumdan şüphelenen kadınlar öncelikle idrarda gebelik testi yapabilirler; fakat bazı durumlarda idrar testinde sonuç negatif olsa bile yanlış negatiflik söz konusu olabilir. Gebeliği tespit etmede en güvenilir yöntem kadın doğum uzmanı tarafında yapılacak kanda gebelik testi ve ultrason değerlendirmesi olacaktır.

2. Polikistik Over Sendromu (PKOS)

Son yıllarda en çok görülen endokrin (hormonal) hastalıklardan biri olan polikistik over sendromu adet gecikmesinin sık rastlanan nedenlerinden biridir. Yumurtalıkların üzerinde normalden fazla sayıda görünen ve inci kolye gibi yumurtalığın dış kenarlarına sıralanmış yumurta hücreleri mevcuttur. Yine yapılan hormon ölçümlerinde bir takım anormallikler ve hastanın klinik şikayetleri sayesinde bu tanıyı koymamız mümkün olur. Adet düzensizliği ile birlikte vücutta kilo artışı, sivilcelenme, tüylenme gibi şikayetleriniz varsa PKOS tanısı açısından uzman bir hekime başvurmalısınız. Yumurtalıklar üzerinde oluşan bu anormal yumurtacıklar adet döngünüzün dengesini bozarak adet gecikmesine sebep olur. Doğru tanı için klinik bulguların yanı sıra, yumurtalıkların ultrasondaki görünümü ve adet döngünüzün üçüncü gününde yapılacak hormon testi yeterli olacaktır. Çıkan sonuçlara göre; yaşınız, çocuk isteminiz de göz önünde bulundurularak gerekli tedavi uygulanabilir.

3. Tiroit Bozuklukları

Hipertiroidi (tiroit hormonun fazla çalışması durumu) ya da hipotiroid olan (tiroit hormonun az salgılanması durumu) kimselerde de adet düzensizliği görülebilir. Bu durumda bir hormon testinin yapılmasında fayda vardır. Yapılacak muayene ve hormon sonuçlarının değerlendirilmesi sonrası adet düzensizliğinizin tiroit bezi kaynaklı olup olmadığı anlaşılacaktır.

4. Erken Menopoz

Erken menopozun en önemli belirtilerinden biri adet gecikmesidir. Erken menopozda, iki adet arası dönem açılır ve bir süre sonra adet görme kesilebilir. Genellikle 45-55 yaş aralığındaki kadınlarda menopoz dönemi başlamaktadır; bununla beraber 40 yaş ve öncesi bir yaş aralığında başlayan belirtiler erken menopoz olarak adlandırılır. Adet gecikmesi ile birlikte ateş basması, terleme, kemik erimesi gibi sorunlar yaşanmaya başlandıysa erken menopozdan şüphelenilebilir.

5. Doğum Kontrol Yöntemleri

Doğum kontrol hapları kullanan kadınlarda da adet düzensizliği görülebilir. Doğum kontrol hapları yumurta gelişimini engelleyen östrojen ve progesteron hormonlarını salgılarlar. Bu hapları belli dönem kullanıp bıraktıktan sonra adet gecikmesi sorunu yaşanabilir. Doğum kontrol haplarını bıraktıktan sonra 6 aya kadar adet gecikmesi sorunu yaşanabilir. Bu durum çoğunlukla geçicidir ve bir süre sonra normal adet döngünüz geri dönecektir.

6. Stres Faktörü

Adet düzensizliğinizin en önemli sebeplerinden biri de stres olabilir. Adet döngüsünü düzenleyen beynin hipotalamus bölgesidir. Stres durumunda beynin bu bölgesi etkilenir ve adet döngüsünün bozulmasına ve gecikmelere neden olur. Ayrıca stres nedenli salgılanan kortizol hormonu vücuttaki tüm hormon döngülerini etkilediği gibi yumurtalık fonksiyonlarımızı da bozabilir.

7. Kilo Alıp-Verme

Kişinin fazla kilo alması ya da fazla kilo vermesi hormonal değişikliklere yol açabileceği için adet döngüsünde de sorunlara neden olabilir. Bu durumda vücut kitle endeksi hesaplanmalıdır. Hesaplamanın sonucu 19-25 arası bir değerde ise vücut kitle endeksiniz normal durumdadır. Bu değerlerin altında ya da üstünde bir sonuç ile karşılaştıysanız adet gecikmesinin nedenlerinden biri de bu değerlerdeki anormallik olabilir. Yine kilo vermek için yapılan katı diyetler ve özellikle proteinden fakir tek yönlü beslenme de beyin sapındaki hipotalamus bezini etkileyerek adet gecikmelerine neden olabilir.

8. Kronik Hastalıklar

Özellikle endokrin bezleri de etkileyen kronik hastalıklar adet döngüsünü bozabilir. Kontrol altında olmayan diyabet, kronik böbrek hastalıkları, kronik böbrek hastalıkları veya tiroit bezi problemleri adet gecikmelerinin nedenleri arasında yer almaktadır.

9. Emzirme

Doğum sonrası emzirmeye devam eden kadınlarda 2 yıla kadar adet görememe (amenore) durumu söz konusu olabilir. Bazı annelerde bebek ek gıdaya geçtikten sonra adetler yeniden görülmeye başlar fakat düzenli siklus oluşması biraz zaman alabilir. Emziren annelerin lohusalık dönemi bittikten sonra adet görmeseler bile etkili bir korunma yöntemi uygulamaları şarttır. Zira gecikmeli de olsa gerçekleşebilecek yumurtlama nedeniyle istenmeyen bir gebeliğin oluşması söz konusu olabilir.

10. Geçirilmiş rahim için cerrahi

Üreme çağındaki kadınlarda rahim içi polipler ve iç tabaka yerleşimli miyomlar gibi nedenlerle yapılan histeroskopi ameliyatı sonrası veya istenmeyen gebeliğin sonlandırılmasında ya da rahim içi kalınlaşmasında tanı amaçlı yapılan küretaj işlemleri sonrası rahim duvarları arasında yapışıklıklar ortaya çıkabilir. Bu durumda kişini adetleri hiç olmayabilir ya da seyrek ve az adet görmeye başlayabilir. İşlem sonrası böyle bir durum ortaya çıktıysa doktorunuza başvurup gerekli tedaviyi almanız gerekir.

Adet gecikmesinde en çok rastlanan sorunlar bu on maddedir. Eğer sizde bu belirtilerden biri ya da birkaç tanesi mevcut ise mutlaka kadın doğum uzmanı bir hekime başvurmalısınız. En sık rastlanan bu nedenler dışında da adet gecikmesi nedenleri mevcuttur. Adet döngüsünde tekrarlayan her türlü düzensizlikte bir uzman yardımı almaktan çekinmemelisiniz.

Op. Dr. Meral Sönmezer

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

www.meralsonmezer.com