Son terör olayları sınır güvenliğini gündeme taşıdı. Yeni düzenlemelerin yapılacağı anlaşılıyor. Irak, Suriye ve Libya’da devletlerin çökmesinin ne gibi sonuçlar doğurabileceğini gördük. Ortaya koca koca kara delikler çıktı. Etraftaki tüm potansiyel tehdit elementlerini içlerine çektiler ve şimdi de etrafa püskürüyorlar.
Bu tablo sürpriz değildi. Tecrübeli ülkelerden birinin de Türkiye olması beklenirdi. İran-Irak savaşıyla başlayan süreç Irak sınırında benzer sorunlar üretti.
Artık Suriye farklı karakterde terör örgütlerine yuva oldu. Politik amaçları, kapasiteleri, ittifakları, strateji ve taktikleri hem farklı hem de benzer. Bir yandan Türkiye’yi, bir yandan da birbirlerini hedef tahtasına oturtmuş durumdalar.
PKK bildiğiniz gibi. Bağımsız Kürt devleti kurma hedefinden vazgeçmiş değil. Kitle ve uluslararası desteğe sahip, tecrübeli, öğrenen bir örgüt. IŞİD ise, yerel sorunları ustalıkla küresel ideolojisiyle bağdaştıran, hem PKK’yı hem de bundan böyle Türkiye’yi hedef alan bir örgüt.
Bu tablo sonucu sınır güvenliği gündeme geldi. Oldukça karmaşık, pahalı bir ihtiyaçtan söz ediyoruz. Mesela, ABD, Meksika sınırı için 2001-2011 arasında tam 90 milyar dalar harcadı. Sonuçta, yıllık yasa dışı geçişleri ancak 1.6 milyondan 500 bine indirebildi.
Öte yandan, sınırları koruma, terörle mücadele stratejisinin küçük bir parçasıdır ve olsa olsa yüzde beşidir. Sınırı kime karşı ve ne taraftan koruyacağınız da önemli. Yasa dışı göç, kaçakçılar ve uyuşturucu tacirleri farklı bir kategoridir. Devletin yerine otorite olma iddiaları yoktur. Oysa devleti, diğer politik, etnik, mezhepsel grupları hedef alan teröristler, gerilla hareketleri farklı bir kategoridir. Farklı tedbirler gerektirir.
Diğer konu tehdit hangi yönden gelecektir. Artık sadece Suriye’den değil içeriden de gelebileceğini biliyoruz. Bu soruların cevapları sınır koruma stratejinizi, araçlarınızı ve düzeninizi belirlemeli.
Sınır güvenliği tüm devlet kurumlarını ilgilendirir. Asker, polis, jandarma, mülki amirler, istihbarat, savcı, hâkim, gümrük, muhtar gibi. Koordinasyon, anlayış ve kültür önemlidir.
PKK, IŞİD ve diğer küsurat terör örgütleriyle sorununuz varsa sınırınıza Norveç, Finlandiya sınırı muamelesi yapmamalısınız. Ankara’da oturup, 20 yaşındaki “üniformalı yurttaşlara” 20 saat nöbet tutturarak sınırı koruyamazsınız. Koruma, sadece gözetleme, yasa dışı geçişi yavaşlatma, engelleme, caydırma ve reaksiyon değildir. Nitekim politik coğrafya disiplini, sınırı, özgün ruhu olan, yaşayan bir organizma olarak tarif eder.
