Denge bozukluğu ve baş dönmesi hastalıklarından vertigonun 50-60 sağlık sorununa bağlı olarak ortaya çıkabileceğini söyleyen Prof. Dr. Bülent Şerbetçioğlu: “Sebebini bulmak, alttaki gerçek sorunu tedavi edebilme açısından önemli”
ir anda başınızın döndüğünü ve dengenizin bozulduğunu hissediyorsanız; bu belirtilere soğuk terleme, mide bulantısı, kalp çarpıntısı ve zaman zaman ölüm korkusu da eşlik ediyorsa sizde de vertigo olabilir.
Vertigo başta olmak üzere baş dönmesi ve denge bozukluklarına yol açabilecek faktörleri Medipol Üniversitesi Odyoloji Bölümü Başkanı, Kulak Burun Boğaz Uzmanı Prof. Dr. Bülent Şerbetçioğlu ile konuştuk. Şerbetçioğlu baş dönmesi belirtisinin bazı ciddi hastalıkların ilk sinyali olabileceği konusunda uyardı.
- Baş dönmesi yakınması toplumun yüzde 5-10’unda görülür. Özellikle orta ve ileri yaşlardaki bireylerde daha sık ortaya çıkar. İleri yaşlardaki kişilerde görülen baş dönmeleri bu kişilerin dengesini yitirerek düşmesine, sakatlanmasına hatta yatalak hale gelmesine bile neden olabilir.
“Belirsizlik sebebiyle dışarı çıkmak istemezler”
- Vertigo çeşitli sağlık sorunlarına bağlı olarak vücudun denge sisteminin bozulmasıyla ortaya çıkan bir baş dönmesi, dengesizlik türüdür. Vertigodaki baş dönmesi birden ortaya çıkar, en az bir dakika sürer; soğuk terleme, mide bulantısı, kalp çarpıntısı ve zaman zaman ölüm korkusu gibi ek belirtiler de baş dönmesine eşlik eder.
- Vertigo üst solunum yolu enfeksiyonlarına bağlı oluşan iç kulak iltihabı, meniere hastalığı, iç kulakta denge ile ilgili sinyalleri beyine ulaştıran sinirin iltihaplanması, kronik orta kulak iltihaplarının iç kulağa yayılması ve menenjit benzeri ateşli hastalıkların iç kulağı etkilemesi gibi 50-60 farklı sağlık sorununa bağlı olarak ortaya çıkabilir. Dolayısıyla vertigonun sebebini bulmak, altta yatan gerçek sorunu tedavi edebilme açısından çok önemlidir.
- Bazı vertigo türlerinde baş dönmesi gibi hastalık belirtilerinin ne zaman ortaya çıkacağı belli olmaz. Yani hasta kişi bir sanatçıysa sahnede repliğini söylerken veya şarkısını okurken bir anda başı dönmeye başlar ve işini yapamaz hale gelir. Bu durum hastalar üzerinde ciddi bir psikolojik baskı oluşturur. Hastalığın belirsizliği sebebiyle evden dışarı çıkmak istemeyebilir, sosyal hayattan kopma noktasına gelebilir hatta depresyona bile girebilir. Çünkü hasta “Ya bu, ben araba kullanırken başıma gelir de kaza yaparsam diye” korkar.
“Hastalar robot gibi hareket eder”
- Vertigonun da kendi içinde türleri var. İç kulak hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkan vertigo türlerinde işitme kaybı, çınlama, kulakta uğultu gibi ek belirtiler baş dönmesine eşlik edebilir. İç kulak kökenli vertigolardan meniere hastalığına bağlı ortaya çıkanlar hastanın durumuna göre ilaçla veya ameliyatla tedavi edilir.
- Baş hareketiyle ortaya çıkan pozisyonel vertigoya genellikle orta yaşlarda ve sıklıkla kadınlarda rastlanır. Tipik olarak hastalar sabah yataktan kalkarken birdenbire çevresinin fırıl fırıl döndüğünü ve midesinin bulandığını belirtir. Ayrıca bu hastalar adeta bir robot gibi hareket eder ve başını çevirmekten kaçınır.
- Pozisyonel vertigo tanısı konmuş hastanın tedavisi için düzeltici manevra uygulamasından yararlanılır. Düzeltici manevrada hastanın başı
90 derecelik aşamalar halinde hastalıktan etkilenmeyen tarafa doğru çevrilir. Böylece arka yarım daire kanalına yerleşmiş, hastalığın nedeni olan kalsiyum kristalleri iç kulakta zararsız bir bölgeye aktarılır.
“Baş dönmesinin tek sebebi vertigo değildir”
- Baş dönmesi ve denge bozukluklarının tek sebebi vertigo değildir. Güncel araştırmalara göre baş dönmesi ve denge bozukluklarının yüzde 40-50’si iç kulak sorunlarından, yüzde 20’si nörolojik problemlerden, yüzde 30’u ise kan basıncı, metabolizma bozukluğu gibi sistemik hastalıklardan kaynaklanıyor.
- Otururken aniden ayağa kalkınca ortaya çıkan göz kararması ve baş dönmesinin altında ortostatik tansiyon düşüklüğü yatıyor olabilir. Diğer taraftan; çift görme, baygınlık, bilinç yitimi, görme bozukluğu, kaslarda güçsüzlük, konuşma kusuru gibi nörolojik yakınmaların eşlik ettiği dengesizlikler ise beyin ve beyin sapı gibi hayati organların hastalığına işaret edebilir.