Cerrahlar ellerini mouse gibi kullanabilecek
Geçtiğimiz hafta Türkiye’de düzenlenen Dünya Beyin ve Sinir Cerrahisi Kongresi’nde üç Türk girişimcinin ekipleriyle geliştirdiği medikal bir cihaz olan DORA Motion görücüye çıktı. Harekete duyarlı sensörleriyle cerrahların elini mouse gibi kullanmasına olanak sağlayan bu cihazı, oyun severler Wii’nin ameliyathanedeki hali gibi düşünebilir. Yani ameliyat esnasında düşünün ki cerrah bir noktaya müdahale edecek ama önce bir şeyden emin olmak istiyor. Bunun için karşısında, hastanın tüm radyolojik görüntülerinin içinde olduğu bu ekran var. Elini mouse gibi kullanıp çeşitli komutlar vererek istediği görüntüye bakabiliyor. Üstelik bunu ameliyatı kesintiye uğratmadan yapabiliyor. Cihazı geliştiren girişimcilerden Alper Görür ve Özgür Reyhanoğlu ile bu cihazı konuştuk.
Ameliyatlar esnasında kullanılabilecek bir cihaz geliştirdiniz. Önemli bir kongrede de tanıttınız. Nasıl tepkiler aldınız?
Alper Görür: DORA Motion’ı tanıttığımız tüm doktorlar büyük bir ilgiyle yaklaştılar. Hatta biz, genç doktorların teknolojiye ilgisi daha yüksek olduklarından, cihaza daha olumlu yaklaşabileceklerini düşünüyorduk ama ileri yaşlardaki doktorlar bile cihazı kullanmak istedi.
Özgür Reyhanoğlu: Sadece doktorlar değil firmalar da çok ilgiliydi. Hollanda’dan, Rusya’dan, Bolivya’dan, Güney Amerika’dan firmalar cihazın kendi ülkeleri için distribitörlüğünü almak istediler. Donanımsal olarak kullandığımız tüm teknolojiler Japonya ve çevresindeki ülkelerden geliyor ama Japon bir firma bile bize “Bu ürünü Japonya’da hastanelerde satmak istiyoruz” diye distribütörlük başvurusunda bulundu.
Bu cihazdan önce de ameliyathanelerde radyolojik görüntülere bakamıyor muydu doktorlar?
Alper Görür: Bu cihazdan önce cerrah için tek seçenek varsa dokunmatik ekranlardan bakmaktı. Orada da doktorun ameliyatın başından ayrılıp ekranın başına gitmesi, eliyle ekrandaki görüntülere dokunması, dokunduktan sonra da tekrar elini sterilize etmesi gerekiyordu ki bu da zaman kaybına yol açıyordu.
Özgür Reyhanoğlu: Türk doktorların buna pratik çözümleri de vardır. Doktorun eldivenin üzerine asistanı bir eldiven daha giydirir. Dokunacağı şeye dokunur sonra eldiveni çıkarır böylece ameliyatta zaman kazanır. Ya da asistanına “Şu görüntüyü böyle çevir” der. Ama kulaktan kulağa olunca sorunlar olabiliyor.
Alper Görür: “O nokta değil şu noktayı büyüt, çok geçtin dur geri gel” gibi bir takım zorluklara dolayısıyla zaman kaybına yol açıyor.
Daha çok hasta tedavi olabilir
Cihazın ameliyat esnasında zaman kazandırmasının yanında ne faydaları olacak?
Alper Görür: Kritik radyolojik görüntülerin cerrahın önünde olmasıyla ameliyatlarda başarının artmasını sağlayarak hasta güvenliğini artırabilir. Doktora zaman kazandıracağı için gün içinde yapılabilecek ameliyat sayısının artmasına, dolayısıyla daha çok hastanın tedavi olmasına olanak sağlayabilir. Ayrıca doktorlara sosyal hayatlarında da zaman kazandıracak. 60’lı yaşlarda olan bir beyin cerrahı, “Ben ameliyattan önce oturuyorum, sabaha kadar hastaların görüntülerini ezberlemeye çalışıyorum. Bu cihaz benim ameliyathanemde olsa, bana sosyal hayatımda inanılmaz bir zaman kazandırır” dedi.
Nasıl işliyor?
Alper Görür: Cihaz su ve toz geçirmez kapalı bir sistem. Televizyon ekranı gibi bir ekranı var. Doktor cihazın harekete duyarlı yapısı sayesinde bu ekrana hastayla ilgili istediği MR ve Bilgisayarlı Tomografi gibi tüm radyolojik görüntüleri çağırabiliyor. Üstelik bunu ameliyat esnasında hastanın başından ayrılmadan, elini mouse gibi kullanarak yapıyor. Tek eliyle görüntüleri değiştirebiliyor, büyütüp küçültebiliyor, isterse dört farklı görüntüyü alıp aynı anda ekrana koyabiliyor. Üç boyutlu görüntüler varsa o görüntüleri çevirebiliyor ve içinden kesitler alabiliyor.