Honey Money... Ballı paranın öyküsü"Demirbank hayırlı işler diler..."
Yaşımız yetmiyor elbet. Ama Türkiye'nin askeri darbelerle ilk tanıştığı yıllarda radyo sahibi herkesin güne bu cıngılla başladığını biliyoruz. Bankanın kurucusu Nuri Cıngıllıoğlu. Kayserili. İki ay önce vefat etti. Etrafındakiler kendisi için "cin mi cin" esprisini yapıyor. Aileden üçüncü kuşak sanayici. Ama Nuri Cıngıllıoğlu ticarete yani tüccarlığa gönül vermiş. Araziye yatırımı seviyor sevmesine de 1953 yılında kurduğu Demirbank'la daha çok mutlu oluyor. Önemli bir özelliği var. Banka patronu olarak hep arka planda kalmayı tercih ediyor.
Demirbank'ın yüzde 100 sahibi olan Cıngıllı ailesi muhafazakar ve bu tavır yönetimin de birinci ilkesi...
1980'li yılların ortasına gelindiğinde Nuri Cıngıllıoğlu, işini Halit ve Ali Cıngıllıoğlu ile kızı Sema Cıngıllıoğlu'na devretmeye karar veriyor. Ancak usta - çırak ilişkisi var ya babasının dergahından feyz almış büyük oğul Halit Cıngıllıoğlu "ben tek başıma yaparım" tavrıyla ortaya çıkıyor ve bankanın yönetimini üstleniyor. Babadan alınan destek aslında aile içinde huzursuzluk yaratsa da başlangıçta üzerinde de pek fazla durulmuyor.
Halit Cıngıllıoğlu genç, hırslı ve atak...
Babasından dersini iyi almış.
49 yaşında. Fenerbahçeli ve bir dönem bu kulüpte yönetim kurulu üyeliği yapıyor. Üstelik eşi tarafından da güçlü. Rahmetli Kemal Has ve HBB TV'nin sahibi Bilge Has'ın kızıyla evli. Cıngıllıoğlu hırslı ya 1983 yılında kambiyo rejimindeki değişikliğin yarattığı havadan yararlanmak finans sektöründeki gelişmeden daha çok pay almak istiyor. Ama aile muhafazakar. O yüzden ailesine bana "fırsat verin" diyor. Babadan onayı alınca da düğmeye basıyor. Artık kendi yönetim stratejisini kendisi belirliyor. Üstelik Cıngıllıoğlu'nun değişik bir yönetim anlayışı var. Kural tanımıyor. Herkesle arası iyi. Özellikle de DYP lideri Tansu Çiller'in eşi Özer Çiller'le iyi arkadaş. Ve ilk iş olarak IFC ile bankanın ilişkilerini geliştiriyor. Sonra kamu bankalarıyla beraberliğini kurumsallaştırıyor.
Özellikle devletin iç borçlanmaya ağırlık verdiği bir dönemde devletle iç içe olmanın hazzını alıyor. Ve bankanın kimliğini de, kurumsal yapısını da değiştirmek için düğmeye basıyor. Bireysel bankacılığa ağırlık veriyor. Bir taraftan özelleştirme kanalıyla bir yığın şirkete teklifler veriyor. Bir yandan da bankaya en yeni teknolojiyi getiriyor.
Ancak Türkiye'nin değişen dengeleri hızla büyüyen Demirbank'la rakiplerini zaman zaman karşı karşıya getirirken bankanın sahibi Cıngıllıoğlu ailesi içinde de sıkıntı yaratıyor. Çünkü Demir Kazakistan Bank, Demir Halk Bank, Demirbank Romania, Demir Kırgız International Bank, Bank 2000 Off - Shore, Demirbank Bulgaria, Demir Yatırım Menkul, Alfa Menkul Değerler, Demir Yatırım Ortaklığı, Ulusal Bank, Ulusal Yatırım, Demir Finansal Kiralama, Dünya Leasing, Romlease SA, Demir Factoring, İlke Factoring, Demir ve Demir Hayat Sigorta ile sektörün en güçlü holdinglerinden biri doğuyor.
Miras olayları Küçük bir nokta. Ulusal Bank Halit Cıngıllıoğlu ile Efesus isimli Malta'da kurulu bir fonun bankası... İşte kendine ait bir banka kurma olayı ile aile içindeki sıkıntı da patlatıyor. Bu arada kendisine bir yat alıyor. Trilyonluk... Adı Ballı Para... Ve yatı gazete manşetlerine konu olunca "para benim değim mi istediğimi yaparım" yanıtını veriyor.
Ancak Malki cinayeti nedeniyle tutuklanan Erol Evcil ile bir şekilde bağlantılı olduğu haberleri bu dönemde konuşuluyor. Ve aile içindeki miras kavgasında da devreye Alaattin Çakıcı'nın girdiği haberleri yine bu dönemde medyaya yansıyor.
Sonrası mı? Aile bir araya geliyor. Baba miras işinde devreye giriyor.
Ve sorunlar çözülüyor. Yönetim yine Halit Cıngıllıoğlu'nda. Bankanın yönetimi ve profesyonelleşmesi konusunda çok çaba harcıyor ama tüm kararları kendisi veriyor. Ve bu yıl içinde bir gecede aldığı bir kararla bankanın yönetimini gençlere teslim ediyor. Ancak gelinen nokta Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu, Bankalar Kanunu'nun 14. maddesinin 3. bendine dayanarak bankada operasyon yapıyor. Kısacası likidite krizinin vurduğu bankaya yönetim sorunu nedeniyle el konuluyor. Ve yüzde 25'i halka açık bankada yeni bir dönem başlıyor... Borsada hisse senedi alan yatırımcı ise hala bekliyor. Ve Cıngıllıoğlu ailesinin asırlık bankasına el konulurken Halit Cıngıllıoğlu'nun kendi bankası ise faaliyete devam ediyor.