Konserler eskiye göre daha mı pahalı?
Kısa yanıt için dileyen doğrudan yazının sonuna ışınlanabilir. Detaylar için buradan devam. Oasis yeni tarihler açıklayıp biletler geçen hafta sonu satışa çıkar çıkmaz tükenince müzik dünyası kaçınılmaz olarak bilet fiyatı maliyetini ve genel anlamda online satışı konuşmaya başladı. 2010 yılındaki U2 konserini hatırlar mısınız? 6 Eylül 2010 tarihli konserde bilet fiyatı 50-350 TL olarak belirlenmiş. 27 Temmuz 2008 Metallica konserini hatırlamaya çalıştım. Biletler 50-350 lira arasında satışa çıkmış. 350 TL olanlar sahne önü. O dönem bu rakamları hayli yüksek bulanlar vardı. Hesaplamaya çalıştım. 2010 yılındaki döviz kuruyla en ucuz biletin 33 dolar olduğunu kabaca bir hesapla söyleyebiliyoruz. 33 dolar bugün yaklaşık 1120 TL ediyor. Sahne önü biletleri ise yaklaşık 230 dolarmış (bugünün kuruyla yaklaşık 7820 TL).
Bugün Biletix’i açıyorum, rastgele bir konser seçiyorum. Semicenk, Antalya konseri. En ucuz bilet fiyatı, sahnenin en arkasından alırsanız 899 TL. Görünür bir yerden izlemek isteyen birkaç bin TL’yi gözden çıkarmak durumunda. Rastgele devam ediyorum. Melike Şahin’in Açıkhava’daki konserinde bilet fiyatları 840-1550 TL arasında belirlenmiş. Kenan Doğulu’ya baktım. Biletler aynı yerde aynı fiyatlarla satılıyor. Duman, 27 Ekim’de 605 ve 1045 TL’ye bilet satıyor. En pahalı bilet fiyatı 50 dolar dahi etmiyor.
Bu açıdan bakıldığında şunu söyleyebiliriz: Bilet fiyatları artmadı. Hatta ülkemizde bilet fiyatları düştü. Sadece döviz kuru değiştikçe nominal değerde artış oldu. Ayrıca mesela Avrupa ve Amerika’daki bilet fiyatlarıyla karşılaştırırsanız, uluslararası çapta bir sanatçıyı en ucuz Türkiye’de izleyebileceğinizi görürsünüz. Bilet maliyetlerini eskiden de olduğu gibi sponsorlar dengeliyor. Sponsor olmasa bilet maliyetleri uçar.
Talebe göre fiyat
Bu Türkiye’deki durum. Peki Avrupa ve ABD’de neler oldu?
Global turnelerin bilet fiyatları son 20-25 yılda neredeyse dört-beş kat arttı. 1999 yılında Red Hot Chili Peppers konserinde ortalama bilet fiyatı 25 dolardı. Metallica, “Black Album” turnesi ortalama bilet fiyatı 22.5 dolardı. Pearl Jam, bileti 1995’te 20 dolardı. 1996 Türkiye konseri bilet fiyatı 1500 TL idi. Bu o dönemim kuruyla 25 dolar yapıyor.
Oysa mesela 2024 Dark Matter turnesinde Londra’daki Tottenham Hotspur Stadı konserinde bilet fiyatları 120 pound yani 150 dolardan başlıyordu. İkinci el ve dinamik fiyatlandırma hesaba katıldığında neredeyse bin doları aşan fiyatlara bilet satıldı.
Bugün bilet fiyatı maliyetinin içinde kiralar, elektrik gaz, ulaşım, şovun kendi prodüksiyon giderleri, vergiler, yerel yönetimlerin koyduğu özel harçlar var. Bunlar zamanlar arttı ve fiyatlara yansıdı. Elbette bilet satışı platformlarının eklediği satış bedelleri var. Geçen hafta Oasis bilet satışı sırasında da kullanılan “dynamic pricing” denen sistemi anlatayım. Talebe göre bilet fiyatını belirleyen sistem. Aynı otel ya da uçak bileti gibi talep arttıkça fiyat yükseliyor. 50 dolara almak istediğiniz bilet bir nakmışsınız 450 olmuş çünkü talep var. Ticketmaster bu sistemi genişleterek gelecekte de uygulayacağını açıkladı. İngiliz hükümeti bilet satın almak isteyenlere önceden açıklama yapılmadığı için soruşturma başlattı. Ticketmaster’ın ABD hükümetinden de tekel yasası çerçevesinde soruşturma yediği ve sürecin devam ettiği biliniyor. Yani bilet satış piyasası hayli sıcak şu ara.
Başlıktaki soruya kısa yanıt: Bizde artmadı, dünyada arttı. Ve görünen o ki talep yüksek olduğu sürece artmaya devam edecek. Peki müzikseverler ne yapmalı? Festivallere bilet alıp sürümden kazanmaya devam.
