Türkiye-Rusya ilişkileri artık “domates” üzerinden yürütülüyor.
24 Kasım 2015’te bir Rus uçağının düşürülmesi üzerine gerilen ilişkiler sonucunda Rusya, Türkiye’ye bir dizi ambargo koymuş, Rus turistler de 2016 yazında Güney’i boş bırakmıştı.
Ardından, geçen yılın Haziran ayında, Türkiye’den giden bir mektupla ilişkiler düzelmiş, bu tarihten itibaren IŞİD, El-Nusra gibi terör örgütleriyle mücadele başta olmak üzere, Akkuyu nükleer santrali ve Mavi Akım projelerinde yeni anlaşmalar, S-400 füze savunma sisteminin alımı, turistlerin yeniden sahilleri şenlendirilmesi gibi birçok alanda işbirliğine gitmişlerdi.
Ancak bütün bu iyi niyet gösterilerine karşın, Rusya vizeleri kaldırmadı.
Birçok tarım ürünlerine kapılarını açarken de domatese kapadı.
***
O tarihten beri ne zaman Rusya dense, akla hemen domates geliyor.
Rusya, domatesi kendisi üretmek üzere yatırımlar yapıyor.
Hatta birçok sera, Türk şirketler tarafından kuruluyor.
Başta Devlet Başkanı Putin olmak üzere, Rusya Tarım Bakanı ve yetkilileri artık tarım ürünlerini kendilerinin yetiştirmek istediklerini söylüyorlar.
Hatta bundan bir süre önce Putin, ülkeye GDO’lu ürünlerin girişinin yasak olduğunu, bunu yapmalarının amacının gelecekte dünyaya güvenli ürünler yedirmek olduğunu açıkladı.
İkide bir bizzat Putin tarafından yapılan bu açıklamalar, Rusya’nın domates ve diğer tarım ürünlerini yetiştirmede ne kadar kararlı olduğunu gösteriyor.
Rus yetkililer bunu söylerken, küresel iklim değişikliğinin kendi lehlerine olacağını ve gelecekte dünyanın ısısının artmasıyla, Rusya’da birçok bölgenin tarıma elverişli hale geleceğini de biliyorlar herhalde?
***
Türkiye’ye gelince...
Rusya domates almayınca, sektör hemen komaya giriyor.
Bu sene de domates üreticileri yüzlerini yine Rusya’ya çevirdiler.
Bugün yapılacak Türkiye-Rusya görüşmelerinden olumlu sonuç alınmasını beklerlerken, pazartesi günü Kommersant gazetesi, domatesin Rusya’ya ithalatına, Ekim ayında yeniden başlanabileceğini yazdı.
Gazetenin haberine göre ithalat izni, deneme amaçlı ve geçici olacak.
***
Rusya bu yıl, geçici de olsa, ithalata izin verse bile, gelecekte tarımsal üretim konusundaki iştahı, Türkiye’yi yeni pazarlara ve sanayi ürünlerine doğru yönlendirmeli.
Türkiye’nin yıllık12 milyon ton olan domates üretiminin ancak yüzde 4-5`lik kısmı ihraç ediliyor.
İhraç edilen domates miktarı bu hesaba göre yaklaşık 600 bin ton civarında.
Yüzde 60’ını Rusya’nın çektiği domates ihracatında, Rusya’nın ambargo koyarak almadığı 2016 ürününde, Irak, Suudi Arabistan, Beyaz Rusya ve Gürcistan`a yapılan ihracat miktarındaki artışlar dikkat çekiyor.
Demek ki pazarı genişletmek mümkün.
Bu pazarlara, başta kurutulmuş domates olmak üzere sanayi tipi ürünler gönderilmeli.
Yoksa domates tarlada kalırken, üreticisi de perişan olmaya devam edecek.
