BİTMEDİ... Bitmedi... Bitmedi...
Uzadıkça da sorunlar çıkıyor...
Hepsinden önemlisi de, “ağza sakız” olup, sürekli çiğneniyor.
Herkes rahatsız...
Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu’un başının derdi, işi alan müteahhitler sorunlu ve sıkıntılı...
Hatay, İnönü Caddesi’nde yaşayanlar çektikleri çileden haklı olarak şikayetçi...
Kısacası memnun olan yok...
En önemlisi de, her gün bir başka iddia ve söylentiyle uyanıyor, sonra da “doğru mu-yanlış mı” peşinden koşuyoruz.
Geciken bu yatırımda, tamamlanamayan bu projede, gerçek suçlu kim?
Büyükşehir mi?
Yüklenici firmalar mı?
Zemin mi?
Proje mi?
Kim?
Kimin kusuru var, kimin eksikliği var, bu projenin önünün tıkanmasına neden olanlar kim?
Gazeteci -yazar Mustafa Yılmaz’ın, Üçyol - Bornova metro projesinde görev yapan sorumlu bir büyükşehir bürokratıyla yaptığı tespitlere bakılırsa, Üçyol ile Üçkuyular arasındaki metro inşaatında pek çok teknik ve idari hatalar var ve proje bu nedenle bitirilemiyor.
Başkan Aziz Kocaoğlu, olaya hiç bu açıdan baktı mı bilemiyorum?
Ama o kaybetmek istemediği “mavi gözlerini” biraz da bu “yöne” çevirmesi gerektiğine inanıyor.
İki kez ihale edildiği ve neredeyse dört yıl geçtiği halde hala bitmediğine göre bir yerlerde yapılan ciddi hatalar olmalı diye düşünüyorum...
İşte, uzmanının ağzından, Üçyol -Üçkuyular metro inşaatından yapılan hatalar:
Proje yanlış ve eksik
Üçyol -Üçkuyular Metro İnşaatı’nda müteahhit firmalara verilen proje kötü, yanlış ve eksik. Ege Üniversitesi ile Üçyol arasındaki 11.8 kilometrelik metro hattının 5500 paftalık bir projesi vardı.
Üçyol-Üçkuyular arası için yaptıkları projede 350 pafta var. Yani sadece bu sayılara baktığınızda bile projenin ne kadar eksik olduğunu anlıyorsunuz. Projenin detayı yok. Örneğin, projenin zemin etüdü gereği gibi yapılmadı. İhaleyi kazanan firmaya verilen projedeki eksiklikler inşaatı yaparken ortaya çıkıyor. O zaman müteahhit senden ekstra para istiyor.
Bu iş yeni sistem LCD televizyonlar gibidir. Bazı televizyonların özellikleri düşüktür. Fazla detay vermez. Flu gösterir. Bazısı da yüksek çözünürlülüğe sahip olduğu için bütün detayına kadar gösterir. Göz bebeğinin parlamasına kadar hissedersin. Proje de böyledir. Göz bebeğinin parlamasına kadar detaya giren proje sana kesin fiyatı kesin doğruyu gösterir. Fakat flu bir proje yapılırsa işte bugün yaşadığımız sorunları yaşarız. Birçok sorunla karşılaşırsınız.
Müteahhitlere eksik proje verildiği için onlar da battı. İşi bitiremedi. Adamlar böyle olduğunu bilmiyor ki. Projede detay olmadığı için yeni yeni işler çıkıyor. Ege Ünversitesi ile Üçyol arasında hizmet veren metro için yapılan ihalede kaya sertlik derecesi (RTD) denen bir olay bile vardı. Kaya sertlik derecesi oranlarına göre fiyatlar belirlendi. Yani projemizde o kadar detay vardı. Elbette yerin altında yeni sürprizler olacaktır. Ama her yerde sürpriz olmaz. Şu anda inşaatı süren metroda her yer sürpriz.
Üçkuyular’da kuyu çıktı diye buna sürpriz diyorlar. Adı Üçkuyular. Kuyu çıkacak tabii. Orada ne çıkacak ki? Bunun zemin etüdü yapılmadan bile bilinmesi lazım.
Ben metro inşaatlarını detaylı inceledim. Üçyol-Üçkuyular’daki 5.5 kilometrelik metroda şu anda işin biten kısmı bana göre yüzde 25’tir.
İşin yüzde 75’lik bölümü duruyor. Sadece tünellerin kazma işi bitti. Döşeme betonu bile atılmadı. Bu haliyle çökme riskine de açık.
Aslında metronun en riskli bölümü daha başlamadı. Orada yapılacak 6 istasyon metronun en riskli bölümüdür. Geriye kalan elektrifikasyon ve raylar da en pahalı kısmıdır.
Bu yüzden Üçyol -Üçkuyular Metrosu’nun 250 milyon TL’yi bulacağına inanıyorum. Kalan işler çok fazla. 6 adet istasyon var. Elektrifikasyon var. Raylar var. Detay işler var. Yürüyen merdivenler var. Asansörleri var. İzolasyonları var.
Proje tam net olmadığı için ve bu konuda tecrübeleri olmadığı için bugüne kadar ihaleyi alan iki firmada işin o paralara bitmeyeceğini anlayamadılar.
Bu işin sadece sinyalizasyonunun bedeli 30 milyon TL. Daha önce metro inşaatında çalışmamış firmalar maliyetler konusunda fazla bilgi sahibi değil.
Sonuçta da işin içine girdikten sonra gerçekleri görüp tamamlayamadan çekiliyorlar.
Parçalara bölünmesin
Bu arada işin parçalara bölünerek ihale edileceği yönünde açıklamalar var. Üstüne bas basa söylüyorum. Asla işi parçalara ayırıp ihale etmemek gerekir. Çünkü parçaladıkça ihaleye giren firmaların kalitesi düşer. Sonra onların yaptıkları işleri birleştirmek de çok güç olur.
Bu durum Ankara’da yaşandı. Bakın Ankara Metrosu’nda elektromekanik işleri ile inşaatı iki ayrı firma yaptı. Sonunda metro vagonlarının motorları yandı. Firmalar birbirini suçladı.
Üstelik mantıklı da değil.
Siz evinize 5 buzdolabı alacak olsanız. Beşini de bir yerden alsanız size daha çok indirim yapılmaz mı?
Üstelik daha ciddi büyük firmalar sizinle ilgilenir. Bir de işi böldüğünüz zaman beş ayrı kişi ile muhatap olacaksınız. Beş ayrı hak ediş yapacaksınız. Beş ayrı problem çıkacak. Bu kadar yanlış bir iş olmaz.
Dünyada metro sistemlerinin belli bir bedeli var. Delme tünelin, aç-kapa tünelin, viyadükün, hemzeminin fiyatları dünyada ve Türkiye’de bellidir.
İzmir’de Üçyol-Üçkuyular metrosu 250 milyon TL’lik bir iş.
Ama 90 milyon TL’ye verildi. Alan firmanın yapamayacağı belliydi. Bu işin o fiyata verilmesi, ihalede, teknik şartnamelerde projelerde ve diğer ihale dokümanlarındaki eksikliktir.
Yoksa doğru dürüst bir şartname olsa sizin 100 liralık işinize kimse 30-40 lira veremez.
İlk firma gitti. Ancak aynı hata ikinci ihalede de yapıldı. Bakın 90 milyon TL’lik iş bu kez 136 milyon TL’ye üstelik bir bölümü de bitmiş olarak verildi. Yani ilk ihaleden 50 -60 milyon TL yukarı çıkıldı. Yani birinci ihalenin projesinden şartnamesine kadar yanlış olduğu zaten kanıtlandı.
İkinci firma da yapamadığına göre aynı durum bir kez daha oldu.
Şimdi yeni ihalelerde de fiyat yükselecektir. İşi yapamayan firmalara verilen paralarla yeni ihalelilerin bedeli toplandığında ortaya ne çıkacağı matematiksel bir gerçektir.
Şu anda metroda yapılacak ilk şey bu projeyi halkla barıştırmaktır. Halk artık bu projeden nefret ediyor. Projeye olan inanç sarsıldı. Bu projeye halkı inandıracaksın. Proje halka sempatik gelecek. Basını, kamuoyunu, halkı bilgilendirmeden kaçmamak lazım. Sık sık bilgilendirme yapılması gerekir.
Bence belediyenin müşavirini de derhal değiştirmesi lazım. Yani projeyi yapan firmayı derhal değiştirmesi gerekir.
Gerisi iyi bir ihale ile gelir. Müteahhit seçimleri öncekiler gibi yapılmazsa, işi gerçekten bitirebilecek deneyimli firmalar bulunursa metro makul bir sürede tamamlanır.