Yeni yılda daha az plastik
Yeni yıl, yeni başlangıçlar için harika bir seçenek. Mesela 2022 yılına, olabildiğince az plastik kullanma hedefiyle girebiliriz. Zira bu yıl, aynı zamanda plastikler için depozito sisteminin hayata geçeceği yıl olacak
Yılın bitmesine sadece 5 gün kaldı. Aslında dünyanın doğal kaynakları açısından 2021, tam 151 gün önce sona erdi. 29 Temmuz’dan bu yana 2022 yılının doğal kaynak bütçesinden harcıyoruz. Çünkü özellikle gelişmiş ülkelerde yaşayan insanlar 2-3 dünya varmış gibi tüketiyor. Fosil kaynaklara dayalı üretim-tüketim düzeni sürdükçe, gezegenin daha iyi bir yer olabilmesi mümkün değil. Dolayısıyla bize düşen, fosil ayak izimizi olabildiği kadar azaltmak.
Yeni yıl, yeni başlangıçlar için harika bir seçenek. Mesela 2022 yılına, olabildiğince az plastik kullanma hedefiyle girebiliriz. Zira bu yıl, aynı zamanda plastikler için depozito sisteminin hayata geçeceği yıl olacak. Eğer erteleme olmazsa yeniden kullanılabilir ambalajlar, para karşılığı satış noktalarına iade edilebilecek. Bu da, plastik kirliliğinin yönetimi konusunda önemli bir adım olacak. Aynı ücretli olduktan sonra poşet kullanım oranlarının azaldığı gibi; depozito uygulaması da içecek atıklarının kontrolsüzce doğaya saçılmasını önleyebilir. Şimdilik depozito sisteminin altyapısının, üreticiler tarafından oluşturulacağını biliyoruz. Muhtemelen market, restoran, kafe ve otellerde depozitolu plastik, metal ve cam ambalajlar için iade noktaları oluşturulacak. Bu uygulama, su ve meşrubat tüketiminden kaynaklanan plastik kirliliğini bir nebze azaltacaktır. Ancak asıl amaç, kanserojen ve endokrin bozucu yapısından dolayı plastik kullanımını azaltmak olmalı.
Bu açıdan tek kullanımlık plastiklere yönelik bireysel tutum çok önemli. Avrupa Birliği bu yıl tek kullanımlık plastikleri yasakladı. Bizde yasak yok. Ancak, bu tip ürünleri satın almamak ve kullanmamak da bizim elimizde. Denizdeki çöpler arasında en yaygın olanların tek kullanımlık 10 plastik eşya olduğunu göz önüne aldığımızda, bu çevreci adımımız, denizlerdeki canlıların solunum ve sindirim sistemine kaçan plastiklerdeki sorumluluğumuzu da ortadan kaldıracaktır.
Atık yönetimi
Diğer taraftan mikroplastik partikülleri içeren kozmetik ve kişisel bakım ürünlerinden uzak durmak da doğaya verdiğimiz hasarı azaltmak açısından etkili bir seçenek olarak karşımızda. Hatta bu tip ürünlerin yasaklanması dahi düşünülmeli. Çünkü WWF Türkiye’nin ‘Plastik Atık Sorunu’ raporuna göre Türkiye’den Akdeniz’e yılda kişi başına 1 kilo plastik akıyor. Böylesi bir tablonun sürdürülemez.Biliyoruz ki su kaynaklarına saçılan mikroplastikler, balıkla, midyeyle, gıdayla, içme suyuyla tekrar insan metabolizmasına geçiyor.
Tabii plastik kirliliğinin önlenebilmesinde atık yönetimi de kilit role sahip. Organik atıklarla geri dönüştürülebilir atıkların karışması halinde, uzun süreli çevre kirliliğinin fitili ateşleniyor. Atıkların kaynağında ayrı toplanması, ayrıştırılması ve bertarafı yerel yönetimlerin sorumluluğunda. Ancak yerel yönetimler bu sorumluluğu henüz üstlenmedi. Sadece birkaç belediyenin, belli bölgelerde veya pazarlarda özendirici çalışma yaptığını gördük. Belediyelerin eksiğini kapamak için bizlerin yapabileceği tek şey ise şu aşamada, çöpümüzü en azından ıslak ve kuru diye ayrıştırmak.