R-PET çevreci mi?

Geri dönüşüm polyester kullanılan giysiler, normaline oranla her yıkamada 2 kattan daha fazla mikroplastiği doğaya saçıyor. Doç. Dr. Özkan, plastik kullanımını azaltıp, pamuk, keten, kenevir ve yün gibi doğal liflerin sürdürülebilir kullanımına yönelmeyi öneriyor

Geri dönüştürülmüş PET şişelerinden üretilen tekstil ürünleri moda dünyasında hızla yaygınlaşıyor. Peki PET’lerin ikincil kullanımı gerçekten çevreci bir adımı mı? Geri dönüşüm polyester kullanılan giysiler, sağlık açısından herhangi bir tehdit barındırıyor mu? Aslında “rcycle PET”, yani geri dönüşüm PET’lerin tekstil sektöründe kullanımı tam anlamıyla yeşil bir çözüm değil. Çünkü PET şişelerin geri dönüşümünden elde edilen kumaş, doğrudan petrokimya endüstrisinin ürettiği elyafa oranla çok daha fazla mikroplastik kirliliğine neden oluyor. 

İki kattan daha fazla mikroplastik 

Geri dönüştürülmüş polyester ile normal polyesterin mikrolif salınımı ve performans özellikleri üzerine araştırmalar gerçekleştiren Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Bölümü Başkanı Doç. Dr. İlkan Özkan, dönüştürülmüş polyesterin diğerine oranla her yıkamada 2 kattan daha fazla mikroplastiği doğaya saçtığına dikkati çekiyor. Bunun PET’lerin dönüşüm prosesinden kaynaklandığını ve dönüşüm sonrası elde edilen malzemenin mukavemetinin diğerine oranla daha düşük olduğunu anlatan Doç. Dr. Özkan, “Genel olarak PET’e ikincil kullanım alanı sağlamak çevreci gibi gözükse de artıları ve eksileri bir arada değerlendirdiğimizde çevreye çok fayda sağlayan bir üretimden bahsedemiyoruz. Çünkü dönüştürülmüş plastik tüketimi arttıkça, dolaylı olarak su kaynaklarında kirlilik de artacak. Çevreci olan yaklaşım; plastik kullanımını olabildiğince azaltıp, pamuk, keten, kenevir ve yün gibi doğal liflerin sürdürülebilir kullanımına yönelmektir” diyor. 

Nem tutma kapasitesi 

Diğer yandan r-PET’lerden elde edilen kıyafetlerin vücutla temasına yönelik endişe taşıyan tüketiciler de var. Dayanımının düşük olması nedeniyle r-PET giysilerden mikroplastik maruziyetinin daha yüksek olması muhtemel. Özellikle iç çamaşırı gibi vücuda doğrudan temas eden giysilerde polyesterden uzak durulması öneriliyor. Pamuğun nem tutma kapasitesi 8-9 birim iken, polyesterde bu oran 0.4 birime kadar geriliyor. Bu nedenle ısı ve nem konforu açısından, hem normal hem de dönüştürülmüş polyester ciddi eksiler barındırıyor. Bir başka husus da geri dönüşüm işlemi esnasında kullanılan kimyasalların güvenlik risk değerlendirmesine yönelik eksikler. Mesela klor bazlı ağartıcılar kullanılması hem çevre hem de sağlık açısından riskli görülüyor. 

Çanta veya ayakkabı 

Tabii madalyonun diğer yüzünde ise artık iyiden iyiye görünür hale gelen atık plastik yükünün ikincil kullanımlarla hafifletilmesi var. Çöp depolama alanları ve okyanuslarda birikecek tonlarca plastik, geri dönüşümle atık olmaktan çıkıyor. Buna ek olarak olarak pet şişelerin geri dönüşümü, yeni plastik üretimi için gereken ham petrol ve doğal kaynakların kullanımını azaltıyor. Aynı zamanda geri dönüştürülmüş pet şişelerin işlenmesi, yeni plastik üretimine kıyasla enerji tasarrufu da sağlıyor. Sonuçta geri dönüşüm plastik, daha az karbon ayak izine sahip. İşlenen pet şişelerin satılmasıyla sağlanan ekonomik fayda da cabası. Belki de şimdilik moda dünyası için en çevreci alternatif, R-PET’leri, çanta veya ayakkabı gibi yıkanması gerekmeyen ürünlerde kullanmak.