Ölümcül bitkisel karışımlar
Zayıflama, ideal ölçülere kavuşma hayaliyle tüketilen ürünlere dikkat etmek gerekiyor. Kardiyolojik ve psikiyatrik yan etkilere neden olan etken maddelerin kullanıldığı zayıflama çayı ve sahte takviye edici gıdalar sağlığınızı tehdit ediyor.
“45 günde 5-10 kilo vermek istemez misiniz? Diyetsiz, sporsuz kilolarınızdan kurtulun, istediğiniz kıyafeti giyin. 1 kavanozla hayatınız değişsin…” Bu ifadelere kanarsanız gerçekten de hayatınız değişebilir. Ama oldukça kötü anlamda. Çünkü bu gibi sloganlarla satışa sunulan bitki çayları ve gıda takviyeleri ölümcül tehlikelere gebe.
Nereden mi biliyoruz? Tarım ve Orman Bakanlığı’nın bu yıl açıkladığı tağşiş listesi, bitkisel karışımlardaki tehlikeyi açıkça ortaya koyuyor. Bitkisel ürün diye satışa sunulan ürünlerin birçoğunda, kardiyolojik ve psikiyatrik yan etkileri nedeniyle yasaklanan sildenafil ve sibutramin adlı etken maddeler çıkmış. Ve bu ürünlerin birçoğu, hâlâ internet üzerinden satılmaya devam ediyor.
Mesela açıklanan listedeki, “Ervax Detoks Mixed Herbal Tea” marka bitkisel çay. Zayıflatma vaadiyle satışa sunulan bu ürüne yönelik yapılan analizde, hem sildenafil hem de sibutramin tespit edilmiş. Buna karşın markanın ürünleri internette satılıyor ve sitede ürünü alanların kilo takibinin WhatsApp üzerinden yapılacağı vadediliyor. Bir e-ticaret sitesinde, ürünün bir başka versiyonunun tanıtım sayfasında ise, “Bitkilerin kilo verdiren özlerinden oluşan yağ yakımı, metabolizma hızlandırıcı, iştah kapatıcı ödem artırıcı çaydır” ifadesi yer alıyor. Yine listedeki bir diğer “uygunsuz” ürün de, “AB Slim X6 DTX Kiraz Saplı Karışık Bitki Çayı.” Bu üründe de “Sibutramin” tespit edilmiş. Bir başka firmanın ürettiği, “AB Slim X Kitre Zamklı Karışık Bitki Çayı”ndan da hem sildenafil hem de sibutramin etken maddesi çıkmış. Zayıflamak için bu ürünleri kullananlar, maalesef çifte tehditle karşı karşıya kalmış.
Oysaki literatürde bu tip ürünlerin kullanımına dair çok sayıda yan etkiden bahsediliyor. Benim gözüme çarpan bir vaka ise oldukça çarpıcı. 16 yaşındaki bir genç, sibutramin içeren zayıflama ilacını internetten satın alıp 3 gün kullandıktan sonra, depresif atak ve bipolar bozukluk tanısıyla hastaneye yatırılmış.
İki gün boyunca uyumayan, elinde geçen tüm parayı dağıtan ve kendisinin peygamber olduğunu iddia etmeye başlayan gencin öyküsü araştırılınca, kendisini bu duruma internetten satın aldığı üründe bulunan sibutraminin getirdiği anlaşılmış.
Tabii sadece ruh sağlığına tehdit söz konusu değil. Zayıflama çaylarının yol açtığı ölümler, zaman zaman haber bültenlerine de yansıyor. Ancak buna karşın, bu tip ürünler maalesef piyasada.
80 üründe yasaklı madde
Tağşiş listesi bunun en somut kanıtı. Son liste, ölümcül etken maddeler açısından oldukça kalabalık. Denetimlerde toplamda 80 üründe; yasaklı sildenafil, sübutramin ve tadalafil maddelerinin tespit edildiğini görüyoruz. Bu ürünlerin büyük bölümü, cinsel performans artırıcı olarak lanse edilen, macun, kapsül, içecek ve çikolatalar. Cezerye, hatta pekmezli ürünlerde bile bu etken maddeler tespit edilmiş.
Öte yandan “bağışık güçlendirici takviye” diye satılan bir üründe de sildenafil ve sibutraminin birlikte kullanılması çok çarpıcı. Hem de bu ürünün satışı aynı isimle sürüyor. Halk sağlığı açısından ciddi endişe yaratan bu gibi sahteciliklere ilişkin yaptırımların, aynı zehirli baharatlarda olduğu gibi yetersiz olduğu açık. Zira ürünlerinde yasaklı madde tespit edilen üretici firma ya da kişileri, geçmiş tağşiş listelerinde de görebiliyoruz. Bitkisel ürünleri, “doğal, zararı olmaz” diye kullanmak ciddi bir hata. Bu sektöre yönelik sert bir düzenlemenin gerektiği de aşikâr.