İklim 'gol' yiyor

Avrupa Futbol Şampiyonası’nda birbirinden güzel goller izliyoruz. Ama asıl golü karbon emisyonunu artıran uçuşlar atıyor. Taraftarları taşıyan her uçak, dünyanın ateşini yükseltiyor.

“İklim krizi kapımızda” diyorduk ama artık eşikten içeri girdi. Art arda yaşadığımız sıcak hava dalgaları, ormanlardan yükselmeye başlayan dumanlar, kuraklık ve bölgesel verim kayıpları, küresel iklim değişikliğinden şimdilik payımıza düşenler. Ve iklim projeksiyonlarına göre, bu sonuçlar her geçen yıl şiddetlenecek. Sıcak hava dalgalarının hem sayısı hem de derecesi artacak, ortalama sıcaklıklar da yükselecek. Bu gidişatı durdurabilmenin tek yolu; karbon emisyonlarını azaltmak. 

Futbol şöleninin bedeli 

Ancak bu hususta hem ülkeler hem de o ülkelerde yaşayanlar pek istekli değil. Çünkü emisyonları azaltabilmek için esaslı bir yaşam şekli değişikliğine ihtiyaç var. Bazı lükslerden vazgeçmemiz, tüketimi azaltmamız, tercihlerimizi değiştirmemiz gerekiyor. Mesela şu an tüm dünyanın takip ettiği Avrupa Futbol Şampiyonası... Şampiyona dolayısıyla her gün yüzlerce uçak Almanya’ya inip kalkıyor. Dünyanın her yanından on binlerce taraftar kilometrelerce yol kat edip tribünde ülkelerinin takımını destekliyor. Ve haliyle her bir uçuş, kat edilen her bir kilometre, iklim krizini derinleştiriyor. 

Çevre araştırma kuruluşu Oeko Enstitüsü’nün yaptığı hesaplamaya göre, şampiyonanın çevresel emisyon yükü 600 bin ton karbondioksite eşdeğer. Bu oran Türkiye’nin yıllık emisyonunun yaklaşık binde 1’i. Toplam emisyonların yaklaşık üçte ikisi; şampiyonayı stadyumda izlemek isteyen taraftarların gerçekleştirdiği uçuşlardan kaynaklanıyor. Emisyonların yüzde 14’ünden de araba yolculukları sorumlu. Stadyum biletlerinin yarıdan çoğu Almanya’da ikamet eden kişilere satılsa da, Almanya dışında ikamet eden taraftarlar, ulusal taraftarların 5 katından fazla emisyona neden oluyor. Taraftarların otel konaklamaları da cabası! Özetle stadyumlardaki futbol şöleni ve coşkunun bir de bedeli var. Ve o bedeli en çok bizim coğrafyamız ödüyor. Bu coşkuya ortak olmak üzere Almanya’ya giden taraftarları taşıyan her uçak, dünyanın ateşini daha da yükseltiyor. Tabii o ateşi körüklememek için atılacak bazı adımlar da var. 

Sürdürülebilir bir şampiyona 

Enstitünün “sürdürülebilir şampiyona” için yayınladığı önerilerin birçoğu ulaşım odaklı. Taraftarların uçak ve otomobil yerine tren kullanımını özendirecek trenle kombine bilet satışı, gece trenlerinin kullanımını teşvik etmek, takımların uçuşlarını azaltacak maç programı, stadyuma yakın bölgelerde konaklama ve elektrikli otobüslerle ulaşım, stadyum çevrelerine park yasağı, ücretsiz bisiklet kiralama ve toplu ulaşımdan ücretsiz faydalanma gibi bir dizi önlem sıralanmış. Stadyumlarda tek kullanımlık kaplar yerine yeniden kullanılabilir yiyecek içecek malzemesinin kullanılması, yüzde yüz geri dönüştürülmüş kâğıt materyal kullanımı, misafir hediyelerinin ve el ilanlarının kaldırılması, ambalaj kullanımının önlenmesi de karbon yükünün azaltılması açısından ufak da olsa özendirici adımlar. Sonuçlar  şampiyona sonunda yapılacak karbon emisyonu hesabıyla ortaya çıkacak.