Çarşıdan aldım bir tane evde oldu bin tane

Ev ortamında, bitkilerin çöpe atılan kısımlarından tekrar bitki üretmeye ne dersiniz? Söz gelimi havucun tepe kısmını
atmayıp köklendirin ve bir saksıya dikin, bakalım ne olacak?

Artık sohbetlerin ana konusu oldu gıda fiyatlarındaki artış. Pazardan, marketten epeydir “Ne aldık ki bu kadar?” sorusuyla evlere dönüyoruz. Gerçekten de bazı ürünlerde astronomik artışlar var. Ve biliyoruz ki, o zamların büyük kısmı üreticiye yansımıyor. Bu köşede değinmiştik. Bir elma 10 liraysa sadece 3 lirası üreticiye gidiyor. Aslan payını, üretimde en az emeği olan tacir, komisyoncu, satıcı alıyor. Bize de hep daha fazla ödemek düşüyor. Tabii “başka bir dünya” da mümkün! Hatta o dünyada satın aldığınız gıdayı evde çoğaltarak bir daha hiç satın almıyorsunuz. Mesela pazardan havuç aldınız; genelde tepe kısımlarını kesip atarız değil mi? İşte o kısmı atmayıp, suda köklendirerek saksıya ekerseniz bir süre sonra yeni bir havucunuz oluyor.

Nasıl üretilir?

“Atma tekrar yetiştir” diye adlandırılan bu sistemin en bilinen uygulayıcısı Ziraat Mühendisi Gökhan Sivaslı. Onun danışmanlığında bu işe girişen bazı hanelerde aylardır havuç veya taze soğan satın almayanlar bile var. “Uygun bahçemiz, toprağımız olmasa da balkonlarımızda pencere pervazlarında, mutfaklarda, üretilebilecek öyle çok bitki var ki” diyen Sivaslı, ev ortamında hazırlanabilecek basit düzeneklerle, bitkilerin çöpe atılan kısımlarından tekrar bitki üretmenin çok basit olduğunu söylüyor: “Kenarı kırılmış leğen, kap, hatta eski tencereleri bile bu iş için kullanabilirsiniz. Her şey biraz su ve küçük bir kapla başlıyor. Sonra, bitkiler büyüdükçe toprağa aktarabilirsiniz.”

Neler üretilebilir?

Gökhan Sivaslı’nın marketten satın aldıktan sonra evde kolaylıkla çoğaltılabileceğini belirttiği sebzelere dair tarifleri şöyle:

Havuç: Havuçların baş kısmından bir parmak kalacak şekilde kesin. Cam bir kabın tabanını kaplayacak kadar su koyarak, havuç başlarının kesik kısımları suya gelecek şekilde kabın içine dizin. Havuç başlarında yapraklanma başladığında, bitkiyi torf ve solucan gübresi karışımı olan bir saksıya aktarın.

Nane: Pazardan aldığınız nanenin taze dallarını yatay olarak suda birkaç gün beklettikten sonra, yine yatay olarak toprağa aktardığınızda bol yeşil yapraklı ve mis kokulu taze naneleriniz olacaktır. Suda bekletmek istemeyenler, doğrudan toprağa dikmeyi de tercih edebilirler.

Taze soğan: Taze soğanın püsküllü olan baş kısmını toprağa dik olarak gömün, toprak nemini koruyacak sulamayı yapın, birkaç günde yeni sürgünleri salatalarınıza ekleyebilirsiniz.

Fesleğen ve reyhan: Fesleğen ve reyhan üretmek için, saplı birkaç yapraklı dalı, bir bardak suya koyun ve pencere kenarında köklenmesini bekleyin. Beyaz kökleri gördükten sonra nazikçe toprağa aktarmak yeterli olacaktır. Tam güneş alan bir köşede suyunu da vererek bitkinin gelişmesini sağlayabilirsiniz.

Taze sarımsak: Bir baş kuru sarımsağı, alttaki püsküllü kök kısmı suyla temas edecek şekilde bir bardağa koyun ve su seviyesini her gün kontrol ederek eksilen miktarda suyu ekleyin. Her yeni günde biraz daha köklenip üst kısmında yeşil sarımsak yaprakları filizlenmeye başladıktan sonra toprağa aktarın.

Patates: Filizlenen patatesleri atmak yerine, patates yumrusu üzerinde filizlenen her bir gözü, parmak kalınlığında keserek ayırın ve küçük bir çuvala koyduğunuz toprağın içine gömün. Çuvalı dik olarak balkonunuzda duvara yaslayın. Sulamayı unutmayın; patatesler tam boy olarak büyümeye başlayacaktır.

Marul ve lahana: Marul ve lahananın kök kısmını 3-4 parmak yukarıdan keserek ister bir kavanoz suya koyarak yeni yapraklar vermesini sağlayıp toprağa aktarabilir, isterseniz eski kaplarınıza koyacağınız torf, solucan gübresi karışımına gömerek güneş ışığı alan pencere kenarında körpe marul yapraklarınızı salatalarınız için yetiştirebilirsiniz.