“Bedelli” işi “mahcup” bir iştir. Şehitler nedeniyle mahcup ve malûldür bedelli...
“Bedelli askerlik çıkaralım tamam da şehit aileleri ne der bu işe” faslından konuya girilmesi bu mahcubiyettendir.
Arkası da şöyle gelir:
“Şehit ailelerinin vicdanına sığacak bir düzenleme yapmak lazım.”
Ne diyeceksiniz?
Şehit ailelerinin vicdanına sığacak “bedelli askerlik” var mıdır, acaba?
Sanmıyorum.
Oğlunu şehit vermiş bir anneye veya babaya ne diyeceksiniz?
- Sizin oğlunuz şehit oldu, bu arkadaşlar da para ödeyip askerlik yapmak istemiyorlar, ne diyorsunuz mu diyeceksiniz?
Yoksa:
- Sizin oğlunuz şehit oldu ama bu gençler para verip şehit olmaktan kurtulmak istiyorlar mı, diyeceksiniz?
- Sizin oğlunuz şehit oldu ama bu gençlerin babalarından alacağımız parayı size vereceğiz söz mü diyeceksiniz?
- Sizin oğlunuz şehit oldu ama bu arkadaşlardan adam başı alacağımız 30 bin lira totalde 13 milyar yapar, fena para değil mi diyeceksiniz?
- Ne diyeceksiniz?
Bence hiçbir şey demeyin daha iyi...
Şehitliğin bedeli olmaz
Eğer şehit ailelerinin vicdanında yer açalım diye, bu parayı size vereceğiz derseniz o vicdanı daha fazla yaralarsınız.
Bedelliden alıp vereceğiniz para, “şehitlik bedeli” gibi “kan bedeli” gibi olur ki, şehitliğe para biçmiş olursunuz, gerçekten yürekleri kanatırsınız.
Kaç bedelli bir şehit eder?
Sonra hesabı nasıl yapacaksınız ki?
Kaç bedelli parası bir şehit edecek, mesela? Bunu nasıl hesaplayacaksınız? Kaç şehit ailesine bölüştüreceksiniz? Kişi başına ne düşecek?
Oğlun şehit oldu ama karşılığında kaç kişi “bedel” ödedi diye mi ikna edeceksiniz şehit ailelerini?
Devletin gücü yeter
Şehit ailesine bakmak için devletin gücü yetmeli. Devletin bütçesinden şehit aileleri için yeterli ödenek ayrılmalı. Bütün vatandaşların ödediği vergilerden oluşan bütçeden başka bir kaynak aramaya gerek olmamalı.
Eğer maksat şehit ailelerini kimseye muhtaç etmemekse, bunun için askere gitmeyeceklerden alınacak paranın kullanılmasına gerek yok. Devlet olmanın gereği zaten şehidinin ailesini kimseye muhtaç etmemektir.
Onların ihtiyaçları için askerlik satışından gelecek paraya ihtiyaç yoktur, olmamalıdır.
Adem-i tahsis ilkesi
Şimdi de hakkıyla uygulanıyor mu bilemiyorum ama bizim bütçe sistemimizde adem-i tahsis ilkesi vardır. Bir gelir türünü belli bir harcama türüne tahsis edemezsiniz. Vergiler toptan tahsil edilir, bütçeye konulur ve tüm harcamalar bu gelirden “kaynak” ayırımı yapmadan kullanılır.
Ben bu vergiyi sanayicilerden topladım sanayicilere harcarım deyemezsiniz. Veya çiftçiden vergi alamadım onlara bütçeden harcama yapamam da diyemezsiniz. Bu beyefendi hiç vergi ödemedi, dolayısıyla devlet hizmetlerinden yararlanamaz da diyemezsiniz.
Veya askere gitmeyenlerin ödediği bedel bu kadar, şehit aileleri için ancak bunu harcarım da diyemezsiniz!
Hazine birliği ilkesi de bu yüzden vardır. Devlet olmak böyle bir şeydir.
Bu nedenle, bedelli ne amaçla çıkarılıyorsa o amaç ortaya konulmalı. Kamu vicdanı kabul etsin diye şehit ailelerine de buradan para harcanacak demek, bu mahcubiyeti ortadan kaldırmaz.
Bence bu bedelli işine şehitleri hiç karıştırmasak daha iyi...