Askerlik hizmeti arapsaçına döndü dönecek: Uzun dönem askerlik var.
Kısa dönem askerlik var.
Yedek subay askerlik var.
Dövizli askerlik var.
Bedelli askerlik olacak.
Vicdani ret de bulunacak.
Böyle bir askerlik sistemine sahibiz. Otuz yıldır terörle mücadele sürüyor ve daha uzun yıllar süreceği de belli. Etrafımız barut fıçısı gibi. Her an bir yerden savaş patlayabilir.
NATO’nun en büyük ikinci ordusuna sahibiz. Dünyanın en kalabalık ordularından biri Türk ordusu.
Bu koşullarda sürekli yeni düzenlemeler yapıyoruz askerlik üzerine. Ancak, adalete uygun, vicdana sığan net bir sistem kurabilmiş değiliz.
Hak mıdır?
Önce şu soruya yanıt bulalım:
- Vicdani ret bir hak mıdır?
Eğer haksa herkesin yararlanabileceği bir düzenleme yapmak gerekiyor.
- Askere geliyor musun?
- Vicdanıma bir sorayım?
- Ne diyor?
- Askere gitme diyor.
- O zaman gelme...
Denilebilecekse, o zaman buna “hak” demek mümkün...
Bu durumda askerlik “gelen gelir gelmeyen gelmez” biçiminde bir “hizmet” olur.
Cüzdani ret
Bir diğer yöntem de bedelli askerlik.
- Yaşın bedelliye uygun mu?
- Uygun.
- Askere geliyor musun?
- Cüzdanıma bir sorayım?
- Ne diyor?
- Askere gitme para var, diyor.
- İyi o zaman gelme...
Eğer bedelli bir “haksa”, devlet bu haktan yararlanmak isteyen herkese, bu “bedeli” bulabileceği bir sistem yaratmalı.
Özgürlük mü?
Askerlik yapıp yapmamak bir özgürlük konusu mudur?
- Askere geliyor musun, gelmiyor musun?
- Gelmiyorum.
- Peki o zaman gelme...
Eğer askere gidip gitmemek bir özgürlükse, o zaman, zorunlu askerliği kaldırmak ve tümüyle profesyonel askerliğe geçmek gerekiyor.
Yükümlülük mü?
Askerlik hizmeti bir yükümlülük müdür?
- Askerlik yaşın geldi mi?
- Geldi.
- O zaman gel...
Askerlik bir yükümlülükse, askerlik yapabilecek sağlık koşullarına sahip herkesin askere gitmesi gerekiyor.
Vicdani retçi doktorsa
Askerlikte istisnalar da ciddi sorun yaratıyor. Bu istisnaların artırılması da sorun yaratacak gibi görünüyor.
Örneğin doktorlar bu durumda:
Doktorlar iki defa mecburi kamu hizmeti yapıyorlar. Doktor olduklarında ve uzman doktor olduklarında mecburi kamu hizmetine gidiyorlar.
Peki, vicdani retçi doktor olursa ne olacak?
Vicdani retçiler, mecburi kamu hizmetine gönderilecekse, doktorun yaptığı mecburi hizmet vicdani ret askerliğinden sayılacak mı, mesela?
Çözüm bulalım derken
Sorunlara çözüm bulalım derken daha da karıştırıyoruz galiba. Askerlik de bu alanlardan biri.
Türkiye bu konuyu kalıcı biçimde bir sisteme kavuşturamadı.
Büyük kısmı mecburi, bir kısım birlikleri profesyonel, bir kısmı kısa, bir kısmı uzun, bir kısmı dövizli, bir kısmı, bedelli bir ordumuz var; şimdi bir kısmı da “vicdani” olacak...