CHP, yıllık geliri 12 bin liranın altında olanlar için bedelsiz, üstünde olanlar için bedelli olmak üzere 21 günlük askerlik öngören yasa teklifini verdi.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, bedelli askerliğin seçimden sonra ele alınabileceğini, Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç ise bedelli askerliğin bir ihtiyaç haline geldiğini açıklamıştı.
Buna karşın CHP’nin teklifi TBMM’ye gelince iktidar partisi sözcüleri karşı çıktılar. Ak Parti’nin grup başkan vekilleri, CHP’yi “oy avcılığı”yla suçladılar, ayrıca terörle mücadeleyi anımsatarak, bedelsiz-bedelli üç haftalık askerlik önerisini reddettiler.
İktidar partisinin desteği olmadan CHP’nin verdiği teklifin yasalaşması mümkün değil. Ancak bu teklifin seçime kadar tartışılacağı da anlaşılıyor.
Sosyal devlet gerekçesi
CHP’nin bedelli askerlik önerisi gündeme geldiğinde, “neden bedelli, parası olmayan ne olacak” sorusunu yöneltmiştik. Teklifte bu sorunun dikkate alındığı görülüyor. CHP, teklifinde kademeli bir düzenleme yapıyor. Yıllık geliri 12 bin liranın altında olanların bedelsiz olarak yararlanmalarını öngörüyor. Yıllık geliri 12 bin-25 bin lira olanların 7 bin 500 lira, 25 binden fazla olanların da 15 bin lira ödemesini öngörüyor.
CHP, bu kademeli ödeme düzenlemesini “sosyal devlet” ilkesinin gereği sayıyor. Mali gücü olmayanların bedel ödemeden, olanların da mali gücü oranında bedel ödeyerek, üç haftalık askerlik yapmalarını sosyal adalete uygun görüyor.
Neden 1983?
Bu tür düzenlemelerde mutlak eşitliği sağlamak çok zordur. Teklif 1 Ocak 1983 tarihinden önce doğanları kapsıyor.
Bu durumda neden 1983 sorusu gündeme geliyor? Neden 31 Aralık 1982’de doğan yararlanıyor da 1 Ocak 1983 sonrasında doğanlar yararlanmıyor? CHP bu tarihi neye göre belirledi?
CHP Genel Başkan Yardımcısı Erdoğan Toprak, NTV’de bu soruya, “Biz 1999’da yapılan yasayı esas aldık. Orada 28 yaş esas alınmış. Ancak komisyonda değiştirilebilir” yanıtını verdi.
CHP’nin teklifini vermesinden hemen sonra bedelli askerlik bekleyenler, gazetecileri e-mail yağmuruna tuttular, tıpkı KPSS mağdurları gibi. CHP’nin teklifi zaten var olan bedelli beklentisini daha da güçlendirmiş durumda.
Süre uzun gerekçesi
CHP, teklifinin gerekçesinde daha önce bedelli askerliğin üç kez uygulanmış olmasına dikkat çekiyor. 1987’de, 1992’de ve 1999’da. Son kez 1999’da uygulanan bedelli askerliğin gerekçelerinden biri de 17 Ağustos Marmara Depremi’ydi. Diğerleri ise yığılma gerekçesine bağlanmıştı.
CHP bugün de yığılma olduğu ve verdiği teklifin yasalaşması halinde bu yığılmanın eritileceğini savunuyor. Bu nedenle de “bir defaya mahsus” teklifte bulunuyor.
Ancak gerekçede üç kez çıkarılmış olması nedeniyle bedelli konusunda bir gelenek ve beklenti oluştuğuna dikkat çektiği gibi yığılmanın altında esas olarak askerlik süresinin uzun oluşunun yattığını vurguluyor.
Bu gerekçeden de anlaşıldığı gibi CHP’nin projeleri arasında askerlik yasasını yeniden düzenlemek de var. Geniş kapsamlı düzenlemeyi iktidara geldiğinde yapacağı sözünü veriyor.
CHP, bedelli-bedelsiz üç haftalık önerisini ise acil görüyor. Kararı ise CHP değil hükümet verecek; iktidar destek vermezse CHP’nin girişimi teklif olarak kadük kalacak...