Türkiye’nin ticari olarak Çin’de yoğunlaştığı iki alan; tarımsal ürün ihracatını ve turist sayısını artırmak. Tarımsal ürün ihracatında yol kat etmek zor, ama imkânsız değil. Kiraz ve fıstığın önü açıldı. Sadece bu iki üründe Çin’in yıllık ithalatı 1,7 milyar dolar. Gökkuşağı ve nehir alabalığı, orkinos gibi su ürünlerinin ihracatı için de protokol imzalanırken, 250 milyon dolarlık potansiyel pazarın kapıları aralandı. Şimdi kanatlı hayvan, süt ve narenciye ürünleri için çaba sarf ediliyor. Tarımsal ürün ithalatı düzenli olarak yüzde 15 oranında artan ve 2018 yılında dünyadan 83 milyar dolarlık tarım ürünü ithal eden Çin’in pazar olarak önemi ortada.
Metrobüs duraklarındaki Çince tabelaların kaldırılmasının Çin hükümetinde yarattığı üzüntü bir yana, 1,4 milyar nüfuslu ülkenin 100 milyonu turist. Hem de tam Türkiye’nin ihtiyacı olan tipte. Diğer uzakdoğu turist profili gibi; kum, güneş, deniz yerine kültür turizmi müşterisi. İlgi alanı bir süredir Japonya, Endonezya, Kore gibi yakın coğrafyadan, başka kıtalara çevrilmiş bir kitle. Çinliler 2018 yılında kişi başına 3 bin 49 dolar ile dünyanın en fazla para harcayan turistleri. TÜİK verilerine göre ise, geçtiğimiz yıl Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçilerin ortalama harcaması 678 dolar. Dolayısıyla düz hesap, daha fazla Çinli turist eşittir daha fazla turizm geliri...
Geçtiğimiz yılı ‘Türkiye turizm yılı’ ilan eden ülkenin Devlet Başkanı Xi Jinping (Şi Cinping) ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın belirlediği hedef ise 1 milyon Çinli turist. 2018’de Çin’den Türkiye’ye gelen turist sayısında yüzde 60 artış ile 400 bin’e ulaşıldı. 2019’un ilk 9 ayında, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12.7 artış ile 290 bin turist sayısına yaklaşıldı. Yıl sonu hedefi 500 bini yakalamak.
Bir slot daha
1 milyon hedefi için bir başka çaba Türk Hava Yolları’nın (THY) Pekin, Şangay, Guangzhou, Hong Kong’a haftalık 27 olan uçuş sayısını artırmak. Bunun için 8 öncelikli şehir belirlendiğini belirten Önen, birinci grubu Hangzhou, Chengdu, Chongqing ve Xi’an, ikinci grubu ise Xiamen, Wenzhou, Wuhan, Nanjing olarak sıraladı. Xi’an-İstanbul uçuşlarının başlaması için gerekli onayların alındığını kaydeden Önen uçuşların 2020’nin ilk çeyreğinde başlamasının planlandığını söyledi. Xi’an tarihi İpek Yolu’nun başlangıç şehri olmasının yanı sıra dünyanın en önemli kalıntılarından biri olan Terracotta Ordusu’nun da evsahibi. THY dışında Çinli hava yollarının da İstanbul’a uçması için yapılan çalışmalardan sonuç alındı. Bu yıl Çin’in China Southern Havayolları Pekin-İstanbul ve Wuhan-İstanbul seferlerine, Sichuan Havayolları Chengdu-İstanbul seferlerine başladı. Lucky Air’in de Kunming-İstanbul seferlerine yıl bitmeden başlaması bekleniyor. Önen; 1 milyon hedefine bir kaç yıl içinde ulaşılabileceğini söylüyor.
Yarın: Şincan için Çin usulü kalkındırma modeli.