Ay kâşiflerinden Türkiye’ye selam

Dünyanın en ucuz uzay programı yürütücüsü Hintli bilim insanları Türkiye’ye iş birliği teklif ediyor. ‘Teklifimize cevap bekliyoruz’ diyen Hintliler, ‘Uzaya gidiş maliyetini düşüreceğiz’ diyor.

Asya’nın en eski uzay programına sahip olan Hindistan, bir ilke imza atıyor. Her şey yolunda giderse, Hindistan’ın Chandrayaan-2’ye bağlı aracı Vikram, bugün ayın karanlık yüzü olarak adlandırılan güney kutbu bölgesine yumuşak iniş yapan ilk uzay aracı olacak. Ayın bu bölgesindeki su miktarını tespit etmeyi amaçlayan Hintli bilim insanları, uzay maceralarını ve amaçlarını Hindistan Uzay Araştırmaları Kurumu’nda (ISRO) anlattı. ISRO, yeni kurulan Türkiye Uzay Ajansı’na da iş birliği teklifi yaptı.

Hindistan’da kapısından girdiğiniz tüm kurumlarda, devlet dairesi ya da özel bir şirket, üniversite ya da enstitü, önceliğiniz nedir diye sorduğunuzda uzay işaret ediliyor. Ülkenin gurur kaynağı tartışmasız uzay çalışmaları. En çok konuştukları ise uzay aracı Chandrayaan-2’nin, ayın ayak basılmamış yüzüne başarılı bir yumuşak iniş yapıp yapamayacağı. 

23 şehirde onlarca merkez

22 Temmuz’da uğurlanan araç bugün ayın karanlık yüzü olarak da adlandırılan güney kutbuna iniyor. Ancak Hindistan’ın uzay çalışmaları sadece bu yüzden değil, başka bir çok açıdan da yakından bakmayı hak ediyor. Ülkenin Silikon Vadisi’nin yanı sıra, uzay çalışmalarının merkezi Bengaluru. Hindistan Uzay Araştırmaları Kurumu (ISRO) burada. Ancak ülkenin 23 ayrı noktasına dağılmış onlarca uzay merkezleri, labaratuvarlar, yer istasyonları, uydu kontrol merkezleri ve enstitüleri var. Asya’nın en eski uzay programına sahip ülkesi olan Hindistan’da uzay çalışmaları 1960’larda resmen başlıyor. 

Araca adını verdiler

Hem uzay hem de nükleer vizyonunun babası ise bilim insanı Dr. Vikram Sarabhai. Ülke Sarabhai’ye duyduğu minnettarlığı Ay yüzeyine inecek araca onun adını vererek gösterdi. Uzay çalışmalarını yürütenler de, hükümet üyeleri de uzay çalışmalarının ‘prestij’ değil, ulusal kalkınma için gereklilik olduğunun altını çiziyor. Milyarı aşan nüfus ve geniş coğrafyada uzay çalışmaları gündelik hayatın konforu için vazgeçilmez ve ihmal edilemez bir ihtiyaç. ISRO’da sorularımızı yanıtlayan Uzay Uçuş Programı Müdürü Shri R Uma Maheshwaran ve beraberindeki uzmanlar, uzaktan eğitimden ameliyata, telekomünikasyondan TV yayınına, felaket uyarısından arama-kurtarma faaliyetlerine kadar bir dizi alanda uydulardan yararlandıklarını anlattı. 

‘Ay’a da gideceğiz, Mars’a da’

Uzay çalışması sokaktaki adama nasıl yansıyor sorusuna ise “Tayfun felaketini önceden haber vererek, can ve mal kaybını azalttık. Balıkçılarımıza potansiyel balığın nerede daha çok olduğunu kısa mesajla haber verebiliyoruz. Tarım alanlarını takip ederek stok yönetimi yapabiliyoruz” yanıtı verildi. Hindistan sadece kendi ihtiyaçlarını karşılamakla yetinmiyor. Bugüne kadar 33 ülkeye ait 297 uyduyu uzaya uğurlaması onun uzay pazarında bir ciddi bir aktör olduğunun da göstergesi. Ancak zaman zaman, ülke içinden ve dışından, yoksulluk, altyapı yetersizliği gibi olumsuzluklara atıf yapılarak uzay çalışmalarına verilen önceliği eleştirenler de var. Uzay çalışmalarının merkezi olan Bengaluru’da bir sanatçı tarafından verildi üstelik mesaj. Yolların, kaldırımların bozukluğunu astronot kıyafetiyle uzay yürüyüşü yaparmışçasına çektiği bir video ile gündeme getirdi. Yetkililerin bu ve benzeri eleştirilere yanıtı ise net; “Bize siz, bunu yapmayın, bu sizin için değil, bizim için diyenler var. Yoksulluğun ortadan kaldırılmasında da muazzam başarılar elde ettik. ‘Bunu önce yaparız ve sonra onu yaparız’ diyemezsiniz. Gerçek hayat böyle çalışmaz. Her alanda ilerleme olmalı. Onun için Ay’a da gideceğiz, Mars’a da, Venüs’e de. Her şeyi yapacağız, ekonomide de nükleerde de uzay programında da...

”En ucuz uzay yolculukları

Dikkate sunulan bir başka nokta, Hindistan’ın ayrıca maliyeti en düşük uzay çalışmasını yapan ülke olması ve parasını akıllıca kullanmakla övünmesi. Uzay çalışmalarında maliyet konusu açıldığında sık sık 100 milyon dolara mal olan Gravity (Yerçekimi) filmine gönderme yapılıyor ve “Biz filmden daha ucuza uzaya araç gönderiyoruz” deniliyor. ISRO yetkilileri, “Kaynaklarımızı en optimal şekilde kullanıyoruz. Başarısız mali girişimleri inceleyip aynı hatalara düşmemeye çalışıyoruz” dedi. Hindistan ayrıca uzaya gidiş maliyetlerini ucuzlatarak, uzayı daha ulaşılabilir kılma iddiasında. 

‘Cevap bekliyoruz’

Hindistan’ın Türkiye ile iş birliği yapmak istediği alanlardan biri de uzay çalışmaları ve teknolojisi. Türkiye’de Uzay Ajansı’nın kuruluşunu takip ettiklerini ve iş birliği için temasa geçtiklerini belirten ISRO yetkilileri, Türkiye’den cevap beklediklerini söyledi. Hindistan 2008’de Chandrayaan-1 ile Ay’da su moleküllerini keşfetti. Şimdi suyun ne miktarda olduğunu tespit edilmeye çalışılacak. Ayrıca mineral aranacak ve Ay sarsıntıları ölçülecek. Her şey planlandığı gibi giderse Hindistan, ABD, Çin ve eski Sovyetler Birliği’nden sonra Ay yüzeyine “yumuşak iniş” yapmayı başaran 4. ülke olacak.