'Üstesinden geleceksiniz'
Kahramanmaraş’taki 7,7 ve 7,6’lık iki depremin ardından Türkiye’ye 74 ülkeden 7 binin üzerinde yabancı ekip destek için geldi. Bu ülkeler gerek arama kurtarma ekipleriyle gerekse de sağlık ekipleriyle deprem bölgesinde hizmet verdi. Bazıları da insani yardımlar ve o yardımları dağıtacak ekiplerini göndererek sürecin içinde yer aldı. Bütün ülkelerin, bütün ekiplerin, her bir uzmanın katkısı hiç kuşkusuz çok kritik, çok hayatiydi; ama deprem bölgesinde 2500’ün üzerinde uzmanıyla, yardımların ulaşması için kurduğu hava koridoruyla, gönderdiği dört gemisiyle, kurduğu sahra hastanesiyle İspanya’ya ayrı bir parantez açmak gerekiyor. Bir deprem ülkesi ya da afet ülkesi olmamasına rağmen, İspanyol ekipleri çok hızlı koordine oldu. Dahası bu kadar geniş alanda çalışan farklı uzman grupları barındıran ekipleri en organize şekilde Türkiye’ye gönderen ülke de oldu. Arama kurtarma ekipleri döndü ama İspanyolların kurduğu sahra hastanesi bölge halkına hala hizmet veriyor. Ben de bu süreci, kendisi de bizzat çalışmaların başında olan İspanya’nın Ankara Büyükelçisi Francisco Javier Hergueta Garnica ile konuştum. 11 ili etkileyen depremin ardından oluşan yıkımı görmek bizde büyük bir kalp ağrısı yaratıyor. Ama anlaşılan o ki İspanyollar için de farklı değil. Büyükelçi Huergueta Garnica “Tüm kurbanların ve ailelerinin, yaralananların ve evsiz kalanların çektiği acılar için çok üzgünüz. Ekiplerimiz deprem bölgesinde bir hafta kaldı. Bu depremin yarattığı etki aşırı derecede üzücü ve tarif edilmesi zor duygular içeriyor.” sözleriyle yaşadıklarını paylaştı.
İspanya’dan gelen ilk ekip 6 Şubat Pazartesi akşamı Türkiye’ye ulaştı. Bu kadar hızlı hareket etmesinin ardındaki başarı kurdukları sistem. Birazdan ayrıntılarını paylaşacağım ama özetle İspanyollar dört ayrı birimle arama kurtarma çalışmalarına destek verdi. Ordu, Acil Durum Askeri Birimi (UME), yerel yönetimler ve sivil toplum örgütlerinden ekipler… Bölgeye ilk ulaşan ekipleriyse Acil Durum Askeri Birimi’ydi. 2005 yılında kurulmuş, doğal afetlerde uzmanlaşmış bir yapı. Yetkilendirildikten sonra anında harekete geçmeye hazır bir birim. İspanyol Büyükelçi “Bu birim yedi gün boyunca dışarıdan yardım almadan çalışabilen özerk birimlerdir, bu nedenle yabancı bir ülkede kendi imkanlarıyla çalışabilirler.” dedi. Büyükelçinin verdiği bilgiye göre Pazartesi akşamı Adana’ya ulaşan UME, AFAD’dan görev aldıktan Salı öğleden sonra Gaziantep çevresinde ve Hatay’da İskenderun’da konuşlandırıldı. Türkiye’ye ilk ulaşan UME biriminin yanısıra Madrid ERICAM Bölgesi itfaiyecilerinden oluşan bölgesel bir acil durum birimi de aynı şartlarla bölgeye geldi. Büyükelçi Huergueta Garnica yaklaşık 110 kişi ve ondan fazla eğitimli köpekten oluşan bu iki kurtarma ve arama ekibinin yanı sıra, köpekli itfaiye gönüllülerinden, sivil toplum örgütlerinden oluşan 80 civarında İspanyol ekibinin de Salı ve Çarşamba günü Türkiye’ye ulaştığını ve AFAD tarafından farklı bölgelere konuşlandırıldığını anlattı. Bir diğer ekipse “Dedalo Naval Ekibi”ydi. Yani ordudan gelen 500 deniz piyadesi. Bu ekip de arama kurtarma çalışmalarına katıldı. İspanya, bu ekiple birlikte bir uçak gemisi, iki nakliye gemisi ve bir fırkateyn yani toplamda dört gemisini bölgeye gönderdi. Deniz piyadelerine bir de ikmal operasyonlarında aktif olarak çalışanlar eklendiğinde sayıları 1500’ü buldu. İspanyol büyükelçi, “6 Şubat’tan bu yana bölgeye erzak getirmek için de İspanya-Adana arası A400 ve Airbus 330 ile bir uçuş köprüsü kurduklarını” söyledi.
Üç seviyeli sivil koruma sistemi
İspanya Türkiye ile aynı düzeyde riske sahip bir deprem ya da afet ülkesi değil ama güçlü bir sivil savunma sistemini geliştirmeyi başarmış bir ülke. Büyükelçi Huergueta Garnica’ya bunu nasıl başardıklarını sordum. İspanyol büyükelçi yerel ve merkezi yapıların iç içe geçtiği üç farklı seviyeden oluşan sistemlerini anlattı. Huergueta Garnica, “Devlet, özerk bölgeler ve belediyeler arasında üç seviyeli bir sivil koruma sistemi var. Ulusal Acil Durum Planı ve bölgesel planlar mevcuttur. Hükümet, acil bir durum veya afet durumunda tüm sivil korumayı bölgeler ve belediyelerle koordine eder.” dedi. Yukarıda bahsettiğim ve 2005 yılında kurulmuş Acil Durum Askeri Birimi Savunma Bakanlığına bağlı. İspanyol Büyükelçi, acil durumlar olduğunda bu yapının Başbakan veya Savunma Bakanlığı’nın emriyle harekete geçirildiğini anlatıyor. “Bu birim, acil durumlara müdahale edebilecek uçak, helikopter, farklı araçlar vb. gibi yeterli yeteneklere ve askeri eğitimli personele sahiptir.” diyerek sistemle ilgili bilgi veriyor.
İspanyolların Hatay’da kurduğu dev hastaneyi de unutmamak lazım. Üstelik bu hastaneyi 24 saat gibi kısa bir sürede faaliyete geçirdi. Büyükelçi Huergueta Garnica, “24 saat içinde otonom kamp hastanesi kurma kapasitesinin Avrupa’da sadece üç ülkede olduğunu, bunlardan birinin de İspanya olduğunu ifade ediyor. (Diğer ikisi İtalya ve Fransa) Şu anda o hastanede 60 doktor ve hemşire dahil toplamda 82 personel var. Günde 200’den fazla hastaya hizmet verebiliyorlar. Büyükelçi İlk etapta iki ameliyathanesi ve 24 yatak kapasitesiyle faaliyete geçtiğini de anlatıyor. Hastane iki ay daha bölgede hizmet verecek.
İspanyol Elçi’den Türkiye’ye mesaj
İspanya’nın Ankara Büyükelçisi Francisco Javier Hergueta Garnica, Türkiye’ye ve AFAD’a bu korkunç zamanda yardımları ve koordinasyonu için teşekkür etmeyi de unutmadı. Türk halkına son mesajı ise şu oldu: “Bölgenin toparlanması ve yeniden inşası için önümüzdeki aylarda Türkiye ile birlikte olacağız. İspanya her zaman Türkiye’nin yanında olacak sadık bir dosttuk. Türkiye’nin de çok kısa sürede tüm bunların üstesinden geleceğinden ve ne kadar büyük bir ülke olduğunu dünyaya göstereceğinden de eminiz.”
