“36 yaşında bir kadınım. Eşimle 2003 yılında evlendik. Ancak aramızdaki sürekli tartışma ve kavga hayatımı anlamsız hale getirdi. Boşanmaya karar verdim. Ancak tüm mal varlıklarımız eşimin üzerinde, Beni üzerimde sadece annemden kalan bir daire var. Haklarım ne olacak?”
Değerli okurum, boşanma davası sırasında eşler arasında çıkan en önemli sorunlardan birisi mal varlıklarının ne olacağı, kimin ne alacağıdır.
Peki, eşleri yakından ilgilendiren edinilmiş mallara katılma rejimi nedir?
A)1 Ocak 2002’den itibaren (Farklı bir mal rejimi seçilmediyse) tüm evli çiftler için uygulanacak yasal mal rejimi edinilmiş mallara katılma rejimidir.
Bu mal rejiminde, edinilmiş mallar ile kişisel malların hangileri olduğu büyük önem taşıyor. Tarafların hak ve alacaklarını belirlemek üzere tasfiyeye girecek olan mallar, edinilmiş mal tanımına giren mal varlıklarıdır.
*Eşler, mal rejimi sözleşmesiyle kişisel malların gelirlerinin edinilmiş mallara dahil olmayacağını da kararlaştırabilirler
B)Edinilmiş mallar, her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleridir
Bir eşin edinilmiş malları şunlardır:
1. Çalışmasının karşılığı olan edinimler,
2. Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler,
3. Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar,
4. Kişisel mallarının gelirleri,
5. Edinilmiş malların yerine geçen değerler.
C)Kişisel mallar tasfiyeye girmez:
Aşağıda sayılanlar kişisel maldır:
1. Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya,
2. Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri,
3. Manevî tazminat alacakları,
4. Kişisel mallar yerine geçen değerler.
D)Örnekler:
*Annenizden kalan bir daire kişisel maldır. Ama bu dairenin kira geliri edinilmiş maldır.
*Kişilik haklarınıza saldırıdan dolayı aldığınız manevi tazminat kişisel maldır.
*Annenizden kalan dairenin yerine aldığınız bir daire de kişisel mal olarak kabul edilir.
*Milli piyangodan aldığınız bilete çıkan ikramiye kişisel maldır.
*Evliliğin devamı süresince alınan bir dairenin veya arabanın kimin kazancıyla alındığı önemli değildir. Bu daire veya araba edinilmiş maldır.
*Evlenmeden önce size ait olan bir evi evlendikten sonra satarak yerine başka bir ev alırsanız bu bir kişisel maldır.
E)Kime ait olduğu kesin olmayan malların kime ait olduğunun kanıtlanması kime aittir?
Bir malın kime ait olduğu belli değilse iddia eden taraf bunu kanıtlamakla yükümlüdür. Belirli bir malın eşlerden birine ait olduğunu iddia eden kimse, iddiasını ispat etmekle yükümlüdür.
Eşlerden hangisine ait olduğu ispat edilemeyen mallar onların paylı mülkiyetinde sayılır.
Bir eşin bütün malları, aksi ispat edilinceye kadar edinilmiş mal kabul edilir.
F)Mal rejimini ne zaman sona erer?
1)Mal rejimi, eşlerden birinin ölümüyle ölüm tarihinde,
2)Eşlerin başka bir mal rejimini kabulüyle, sözleşmenin yapıldığı tarihte,
3)Mahkeme tarafından evliliğin iptaline karar verilmesiyle dava tarihinde,
4)Mahkeme tarafından boşanma kararı verilmesiyle dava tarihinde,
5)Mahkeme tarafından mal ayrılığına geçilmesine karar verilmesi hallerinde dava tarihinde sona erer.
G)Artık Değer Nedir?
Artık değer, eklenmeden ve denkleştirmeden elde edilen miktarlar da dahil olmak üzere her eşin edinilmiş mallarının toplam değerinden bu mallara ilişkin borçlar çıkarıldıktan sonra kalan miktardır. (M.K. 231)
F)Artık değere katılma nasıl olacak?
Her eş veya mirasçıları, diğer eşe ait artık değerin yarısı üzerinde hak sahibi olurlar. Alacaklar takas edilir.
Zina veya hayata kast nedeniyle boşanma hâlinde hâkim, kusurlu eşin artık değerdeki pay oranının hakkaniyete uygun olarak azaltılmasına veya kaldırılmasına karar verebilir.(M.K. Madde:236)
***
Mutluluk ve sağlık dileklerimle…
Cengiz Hortoğlu