Sosyal medya paylaşımına her yaptırım ‘haksız muamele’ mi?

Elon Musk, sahibi olduğu sosyal medya platformu X’teki (eski adıyla Twitter) paylaşım ve beğenileri nedeniyle işvereni tarafından “haksız muameleye” uğrayan kişilerin yasal faturalarını ödeyeceğini taahhüt etti. Tabii bu durumda haksız muamelenin nerede başlayıp nerede bittiği sorusu gündeme geldi.

İşverenlerin işçilerine karşı sosyal medya platformlarındaki paylaşımları nedeniyle uygulayabilecekleri yaptırımların sınırları neler? Haksızlık ne zaman doğar? Bugünkü yazımızda bunların sınırlarını çizmeye çalışacağız.

Sosyal medya kullanımında çalışanın şirket aleyhine doğurabileceği başlıca risk, şirketin gizli bilgilerini ortaya çıkarması ve şirketin güvenliğini ihlal etmesidir. Diğer riskler ise çalışanın diğer çalışanlara sosyal medya aracılığı ile psikolojik veya cinsel taciz oluşturacak eylemlerde bulunması ya da ayrımcılık niteliği taşıyan davranışlar sergilemesi, çalışanın ifadelerinin şirket itibarına zarar verici nitelikte olması, şirket ile ilgili kötüleyici beyanlarda bulunması olarak sayılabilir.

Verimlilik tartışmalı

Bu risklerin çoğu hakkında yargı net bir şekilde çalışanın sadakat borcunu ihlal ettiğini, iş sözleşmesinin haklı nedenle derhal feshedilebileceğini ve işverenin başkaca bir zararı doğmuşsa bu zararı işçiden tazmin edebileceğini ifade ediyor. Bu durumlarda işverenin uyguladığı yaptırımlar haksız muamele olarak değerlendirilemeyecektir.

Sosyal medya kullanımının diğer bir riski çalışma süresinin içinde sosyal medya kullanımının verimliliği düşürmesidir. Çalışanlar, günlük iş rutinleri içinde, kimi zaman bir toplantı sırasında sosyal medya hesaplarını kontrol ediyor ve paylaşımlarda bulunuyor. Bugün pek çok özel sektör firması, iş akışının bozulmaması ve verimlilik kaybı yaşanmaması gibi gerekçelerle çalışanların bilgisayarları üzerinden sosyal medya hesaplarına erişimi kapatma yoluna dahi gidiyor. Burada belirleyici olan şirketin sosyal medya stratejisinin ne şekilde yürürtüleceği. Sosyal medya kullanımının verimlilik düşüşüne doğrudan etkisi işveren tarafından kanıtlanırsa bu da haksız muamele kapsamında değerlendirilemeyecektir.

Raporlu olduğu günde tatil paylaşımı yaparsa...

Sosyal medya hesapları üzerinden kişinin nerede olduğunu gösteren konum ve fotoğraf paylaşımları sıklıkla karşımıza çıkıyor. Bu noktada, çalışanların özellikle iş saatleri içinde kişisel sosyal medya üzerinden yaptıkları paylaşımlar, kendileri aleyhine delil oluşturabiliyor. İş Kanunu uyarınca iş sözleşmesinin feshini gerektiren her türlü neden, sosyal medya üzerinden gerçekleşmişse de fesih nedenidir. Yargıtay da sosyal medya üzerinden yapılan paylaşımların feshe neden oluşturabileceğini açıkça kabul etmiştir. Yani, sosyal medya paylaşımlarında açıkça işverene hakaret eden, bir başka çalışana veya işverene açıkça sözlü tacizde bulunan, işverenin meslek sırlarını açığa çıkaracak nitelikte bilgi paylaşımı yapan, işyerindeki bir çalışana veya işverene yönelik olarak cinsel içerikli paylaşımlarda bulunan ve yine işyerindeki bir çalışan veya işveren hakkında açıkça ırkçı, dini veya ayrımcı ifadeler kullanan bir çalışanın iş sözleşmesi feshedilebilir. Bu durumdaki bir işçinin iş sözleşmesi feshedildiğinde herhangi bir tazminat alması da söz konusu değil.

İşçilerin sosyal medya paylaşımları, işverene bildirdikleri bir durumun aksini kanıtlar nitelikte olabiliyor. Örneğin, işyerinden hasta olduğu için izin alan bir çalışan izinli olduğu gün mesai saatlerine denk gelen bir zaman diliminde “Hava harika, gel de Kilyos’un keyfini çıkarma” ya da “Bodrum’da kahve keyfi” gibi paylaşımlar yapar ve bir de konumunu da içeren fotoğraf eklerse tazminatsız olarak işten çıkarılabiliyor. Bu tür paylaşımlar işçinin işvereninin güvenini kötüye kullandığının, doğruluk ve bağlılığa uymadığının kanıtı olarak görülüyor.

İşveren hukuka aykırı olduğunu ispatlamalı

Sosyal medya üzerinden yaptığı bir paylaşım sebebiyle iş sözleşmesi feshedilen bir işçi, önce arabulucuya başvurmak şartıyla iş mahkemesine başvurabilir. Böyle bir durumda, fesih nedeni olarak gösterilen sosyal medya paylaşımının mahkemece iş sözleşmesinin feshini gerektiren bir neden olup olmadığının tespitine gidilecektir.

Şayet mahkeme söz konusu durumun haklı bir fesih nedeni oluşturmadığına hükmederse, iş güvencesi kapsamındaki işçinin işe iadesi söz konusu olacaktır. Sözün özü, sosyal medya üzerinden yapılan paylaşımlar konusunda hassas davranmak ve özellikle çalışma saatleri içinde akıllı telefonlardaki sosyal medya hesaplarından mümkün olduğu kadar uzak durmak gerekiyor.