İnsanlar, yaşamları boyunca en hafifinden en ağırına çeşitli hastalıklara yakalanıyor. Bu hastalıklar bazen çalışanlar işe gitmelerini engelleyecek düzeyde olabiliyor. Böyle bir durumda, hastalanan çalışan devamsızlığının nedenini hastaneden aldığı sağlık raporu ile kanıtlamak zorunda. Bunu yapmaz, hastalandığını ortaya koyan raporu işverene veremezse, yaptığı devamsızlık mazeretsiz olarak kabul edilir.
İş görmezlik ödeneği
Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından hastalık sigortası kapsamında sigortalılara raporlu olduğu günler için geçici iş göremezlik ödeneği ödenir. Hastalanan ve bunu istirahat raporu ile belgeleyen sigortalılara istirahatlı olduğu günler için ödenen geçici iş göremezlik ödeneği, işçiler arasında rapor parası olarak bilinir. Söz konusu ödeme, sigortalının hastalık nedeniyle çalışamadığı günlerde gelir kaybına uğramasını önlemek amacıyla yapılır. Rapor parasının ödenmesi için SGK tarafından yetkilendirilmiş hekim veya sağlık kurulları tarafından sağlık raporu alınması gerekir. Yani, yetkilendirilmemiş hekim ve kurumlardan alınan raporlar için SGK tarafından rapor parası ödenmez.
Raporun süresi
SGK, raporlu olunan sürenin üçüncü gününden itibaren rapor parası ödemeye başlar. Örneğin, 4 günlük rapor almış olan bir çalışana raporlu olduğu 3. ve 4. günler için toplam 2 günlük rapor parası ödenir. Yani, iki günlük rapor alan bir sigortalıya SGK tarafından rapor parası ödenmez. Eğer işçi iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremez halde, yani raporlu ise raporlu olduğu bütün günler için kendisine rapor parası ödenir. Bu sayede, iş kazası nedeniyle istirahat raporu alan işçi herhangi bir gelir kaybı yaşamaz.
Kaç para ödenir?
Rapor parası ayakta tedavilerde sigortalının günlük kazancının üçte ikisi, yatarak tedavilerde ise yarısı kadardır. Bu yüzden, yüksek ücretli işçiye ödenen rapor parası daha yüksektir. Öte yandan, raporlu çalışan hastanede yatıyorsa daha az, evinde istirahat ediyorsa daha çok rapor parası alır. İstirahat döneminde ödenen rapor parası açısından işverenin çalışanlarına ödediği ücreti tam olarak SGK’ya bildirmesi çok önemlidir. Çünkü ücreti SGK’ya eksik bildirilen, yani tam olarak bildirilmeyen bir çalışana SGK tarafından alması gerekenden daha az rapor parası ödenir.
Raporluyken çalışma
İstirahat raporu alan işçiye rapor parası ödenebilmesi için işçinin raporlu olduğu sürede çalışmamış olması ve işveren tarafından e-Bildirge’de işçinin çalışmadığı günler için eksik gün nedeni olarak “01-İstirahat” seçeneği işaretlenmiş olmalıdır. Bu şekilde, SGK söz konusu işçi için “çalışmadı”bildiriminin yapıldığı kabul etmekte ve rapor parasını işçiye ödemektedir.
SGK’ya bildirim
Diğer taraftan, istirahat raporu alan işçinin istirahatli olduğu süre zarfında çalışması durumunda, işverenin söz konusu işçisinin çalıştığını SGK’ya bildirmesi gerekir. Eğer işveren istirahatli olduğu süre içinde çalışan işçi için “çalıştı” bildirimini yapmazsa, SGK sigortalının raporlu olduğu süre içinde çalışmadığını kabul ederek yine raporlu görünen işçiye rapor parası ödeyecektir. Ancak durumun tespit edilmesi halinde, işçisinin raporluyken çalıştığını SGK’ya bildirmeyen işverene, bildirimi yapmadığı için brüt asgari ücretin yarısı tutarında (823.50 TL) idari para cezası kesilir.
Kontrol etmek şart
Çalışma hayatında, istirahat raporu almış olmasına rağmen işverene bu konuda bilgi vermeksizin çalışmaya devam eden işçilerle çok sık karşılaşılmaktadır. Bilgisi dışında, istirahat raporu olduğu halde çalışmaya devam eden işçisi için SGK’ya çalıştı veya çalışmadı bildirimini yapmaması nedeniyle idari para cezasıyla karşılaşacak olan ise işverendir. Bu sebeple, her ay aylık bildirgelerin SGK’ya gönderilmesinden önce işyerinde raporlu işçilerin olup olmadığının kontrol edilmesi ve gerekli bildirimlerin bu kontrollere göre yapılması gerekmektedir.
