Büyükanneye maaş annelere ‘istihdam’

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Müezzinoğlu torun bakan büyükanneye maaş bağlanacağını söyledi. Uygulamanın detayları henüz netleşmedi ama kısa süre içerisinde hayata geçmesi bekleniyor. Peki, büyükanneye maaş uygulaması nasıl işleyecek, kimler bu maaştan yararlanabilecek. Bugünkü yazımda 10 soruda uygulamanın detaylarını aktarmaya çalışacağım.

1 Kimlere maaş bağlanacak?

Torun bakan ve belirlenecek yaş sınırının üzerinde olmayıp sağlık koşulları torun bakmaya elverişli olan büyükannelere maaş bağlanacak.

Yaş sınırı henüz kesinleşmedi ancak 65 olarak belirlenmesi bekleniyor.

Sağlık koşullarının torun bakmaya elverişli olması konusunda ise büyükannelerin sağlık durumlarını ortaya koyan rapor, tetkik ve tahlillerin incelenmesi söz konusu olacak.

Büyükannenin fiilen torun bakıyor olması, aynı ilde ikamet etmesi ve evde ayrıca bir bakıcı istihdam edilmemesi de şart.

Ailenin çocuğun bakımını büyükanneye bırakmış olması gerekecek.

2 Emekli büyükanne de maaş alabilecek mi?

Torun bakan büyükannenin emekli olması maaş bağlanmasına engel olmayacak. Dolayısıyla büyükannenin maaş alabilmesi için önemli olan maddi durumu değil, fiilen torun bakıyor olması olacak.

Büyükannenin başka bir geliri olması başvuruların sıralanmasında etkili olabilecek. Büyükanne çalışıyor ise bu durumda toruna bakamayacağı için maaş alamayacak.

3 Anne için maaş sınırı olacak mı?

Büyükannenin maaş alabilmesi için annenin kendi çocuğuna bakamıyor olması yani çalışıyor olması gerekecek. Diğer yandan annenin maaşı için bir üst sınır olacak. Bu sınır henüz net değil. Ancak asgari ücretin iki katının sınır olarak belirlenmesi bekleniyor. Dolayısıyla bugün için 3 Bin 505 TL’nin üzerinde maaşı olan annelerin çocuklarına bakan büyükannelerin bu uygulama kapsamında maaş alması mümkün olmayacak. Amaç düşük gelirli ailelerin desteklenmesi.

4 Maaş ne kadar olacak?

Torun bakan büyükanneye bağlanacak maaş miktarının asgari ücretin yüzde 30’u kadar olması bekleniyor.

Bu oran bugün için 432,5 TL’ye denk geliyor. Uygulama hayata geçtiğinde konunun detayları ve maaş miktarı netleşecek.

5 Uygulama bütün Türkiye’de hayata geçecek mi?

Uygulama ilk etapta pilot olarak seçilecek illerde hayata geçecek. Bir yıllık uygulama sonuçlarının analizi sonucu kadın istihdamına katkıda bulunduğu tespit edilirse bütün Türkiye’ye genişletilmesi hedefleniyor.

Bir yıllık uygulamanın sonunda düzenlemenin etkinliğinin ölçülerek Türkiye geneline yaygınlaştırılması kararı verilecek. Şu an için İstanbul ve Bursa’nın bu pilot illerden olması kesinleşti.

Kayseri, Denizli, Konya gibi illerden seçilecek diğer pilot iller ile uygulama başlatılacak. Bu konuda kadın istihdamının yaygın olduğu illerin seçimi söz konusu olacak. Bu sayede torun bakan büyükannelerin sayısının çok olduğu illerin seçilmesi hedefleniyor.

6 Uygulama kaç kişiyi kapsayacak?

Torun bakan büyükanneye maaş uygulamasının kapsamı 5 bin kişi olacak.

Belirtilen kriterlere sahip başvurular arasından seçilecek 5 bin kişi için uygulanacak düzenleme ile torun bakan büyükanneye maaş hayata geçecek.

Daha sonra bu sayının artırılması planlanıyor.

7 Maaşın finansmanını kim yapacak?

Torun bakan büyükanneye maaş uygulamasının finansmanının yarısını Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yarısını ise uygulanan ildeki sanayi ve ticaret odaları ile işçi ve işveren sendika ve konfederasyonları üstlenecek.

Bu şekilde yeni uygulamayla sosyal diyalog mekanizmalarının da etkin bir kullanımı söz konusu olacak.

8 Doğum sonrası part time çalışma hakkı kalkacak mı?

Doğum izinleri bitip kadın işe başlayınca bitince uygulama başlayacak. Doğum sonrası çocuk ilköğretim çağına gelinceye kadar kullanılabilecek olan ebeveyn izni uygulamasının kadın istihdamını azaltıcı etkiler doğurması riskine karşılık büyükanneye maaş uygulaması düzenlendi.

Dolayısıyla şu an için iki uygulamada birlikte devam edecek. Ancak ebeveyn izninin kadın istihdamını azaltma riskine karşılık ilerleyen dönemde yeni bazı düzenlemeler hayata geçebilir.

9 Uygulama ne zaman hayata geçecek?

Şubat ayının sonuna kadar pilot illerde talepler alınacak. Mart ayında uygulama başlatılacak. Bu kapsamda pilot iller için başvuru takvimi önümüzdeki günlerde netleşecektir. Dolayısıyla pilot olarak seçilecek illerde yaşayan ailelerin konuyu yakından takip etmesi gerekiyor. Pilot illerin hangileri olacağı konusu da yarın yani pazartesi günü netleşecek. Bu iller seçildikten sonra başvuru takviminin de netleşmesi bekleniyor.

10 Uygulama fayda sağlar mı?

Türkiye’de kadın istihdamının önündeki en büyük engel bakım sorumluluğu. Kültürel değerlerimiz çerçevesinde çocuklara genellikle büyükanneler bakıyor. Maaş uygulaması bu anlamda bakım sorumluluğunu üstlenen büyükannelere devletin bir desteği olarak hayata geçecek.

Dünyada bu uygulamanın başka bir örneği yok. Bu nedenle pilot uygulamanın sonuçlarının iyi analiz edilmesi çok önemli. Pilot uygulamanın başarılı olması durumunda belki ülkemiz üzerinden dünyaya yayılabilecek örnek bir istihdama katkı modeli olacak. Bu uygulamanın hem kadın istihdamına hem de toplumsal değerlerin gelecek nesillere aktarılmasına, dolayısıyla kültürel değerlerimizin korunmasına katkı sağlaması beklenmektedir. Bakanlığın çalışma hayatına getirdiği yeni vizyon belki önümüzdeki dönemde sadece bizi değil tüm dünya çalışanlarını ve gelecek nesilleri etkileyecek.