15 yılı dolduran herkes kıdem tazminatı alamaz!
Bugünkü soru-cevap bölümüyle yazı dizimizi bitiriyoruz. Son bölümde, tavan primden asgari ücrete dönmek, anne üzerinden yetim aylığı, kıdem tazminatı için 15 yıl şartı konularındaki soruları yanıtlıyoruz
1 - Sigorta primlerimiz en yüksekten ödeniyor. Diyelim ki ben bir süre sonra buradan işten çıktım. Emekli olana kadar prim ödememek mi yoksa asgari ücretten prim ödemek mi daha mantıklı? Hangisinde maaş daha düşük olur? (Doğan Kısa)
Cevap: Primleriniz tavandan ödeniyorsa, işinizden ayrıldığınızda asgari ücretten prim ödeyerek çalışmaktansa çalışmamak daha iyi. Çünkü asgari ücret üstünden prim ödeme emekli aylığı hesabına esas ortalama aylık kazanç tutarınızı aşağı çekeceğinden, emekli aylığınızı olumsuz etkiler.
2 - SSK emeklisiyim. Memur emeklisi eşim vefat etti. Engelli oğlum var. Ne kadar maaş bağlanır? (Çağdaş Gümrükçü)
Cevap: Çocuk malul ve muhtaç ise eşinizden yüzde 30 oranında çocuğunuza, yüzde 60 oranında size aylık bağlanır. Çocuğunuz aylık bağlanma şartlarını taşımıyorsa yani aylık bağlanmazsa size eşinizden yüzde 75 oranında aylık bağlanır.
3 - Emekli Sandığı emeklisiyim. Hiç evlenmedim. SSK emeklisi eşinden maaş alan annem 2015’te vefat etti. Annemden kalan SSK, emekli maaşını alabilir miyim? (Hatice Sevinç)
Cevap: SSK emekli kız çocuğuna anne veya babasından aylık bağlamaz. Emekli olduğunuzdan SSK’dan yetim aylığı alamazsınız. Tersi olsaydı, yani siz SSK, babanız Emekli Sandığı emeklisi olsaydı, Emekli Sandığı’ndan yetim aylığı alabilirdiniz. Çevrenizde bu durumda olup, babasından aylık alanlar sizi yanıltmasın. Bu durum yasalar arasındaki farktan kaynaklanmakta.
4 - Emeklilerin emlak vergisi ödemediğini duydum. Böyle bir kanun mu var? (Tamer Baskın)
Cevap: Türkiye sınırları içinde brüt alanı 200 metrekareyi geçmeyen tek meskeni olan, emekli aylığından başka geliri olmayan emekliler, şehitlerin dul ve yetimleri, gaziler, engelliler ve hiçbir geliri olmayanların Emlak Vergisi oranı Bakanlar Kurulu kararıyla ‘sıfıra’ indirildiğinden Emlak Vergisi ödemez. Bu uygulamanın kaynağı; Emlak Vergisi Kanunu’nun 8’inci maddesi ve 20 Aralık 2006 tarih ve 206/11450 sayılı Bakanlar Kurulu kararıdır. Şayet, geliriniz yoksa ve Türkiye sınırları içinde brüt alanı 200 metrekareyi geçmeyen tek daireniz varsa, Emlak Vergisi ödemezsiniz. Yapmanız gereken bağlı olduğunuz belediyeye başvurarak ‘Hiçbir Geliri Olmayanların Tek Meskenine Ait Taahhüt Belgesi’ni doldurup, belediyeye vermekten ibarettir.
5 - Sigortadan emekli oldum, Antep fıstığı ağaçlarımdan dolayı deftere tabi zirai Gelir Vergisi mükellefi oldum. Bu ağaçlardan ürün alıyorum diye emekli aylığımdan sosyal güvenlik destek primi kesiliyor. Haksızlık olmuyor mu? (Reşit Kükner)
Cevap: Tarımsal Gelir Vergisi mükelleflerinin sosyal güvenliği Tarım Bağ-Kur’undan sağlanmaktaydı. 1 Ekim 2008’e kadar emekli olup emekli aylığını kestirmeden tarımsal faaliyette bulunanların emekli aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesilmedi.
1 Ekim 2008’den itibaren yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanunun 30’uncu maddesine göre de ilk kez 1 Ekim 2008’den sonra sigortalı olanların, emekli olduktan sonra tarımsal faaliyette bulunmaları halinde, emekli aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesilmemesi gerekiyor. Nitekim hem 1 Ekim 2008’de yürürlüğe giren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hem de 2009 yılında SGK’nın çıkardığı genelgeyle sizin durumunuzda olanlardan destek primi kesintisi yapılmaması gerek. Bağlı olduğunuz SGK İl veya Merkez Müdürlüğü’ne itiraz dilekçesi verin.
6 - 1982 doğumluyum. 1996 yılında sigortaya girdim. Sigorta başlangıcından sonra askere gittim, uzun dönem askerlik yaptım, askerlik süresini borçlanırsam erken emekli olur muyum? (Hayati Sezgin)
Cevap: Askerliğinizi sigorta başlangıcından sonra yaptığınız için emeklilik açısından sadece prim günü kazanacaksınız. Emekli yaşınız etkilenmez. Nitekim 56 yaşınızda emekli olacağınız için zaten o güne kadar prim tamamlanmış olur. Boşuna askerlik borçlanması yaparak masrafa girmeyin.
2001 yılında ilk kez sigortalı oldum. 15 yıl, 3.600 gün yazısı için SGK’ya gittim sizin bu hakkınız yok dediler. Yaş dışında emekli olmuş olmam lazım, ben neden kıdem tazminatı alamıyorum?
Cevap: 15 yıl sigortalılık süresi, 3.600 gün prim şartlarıyla kıdem tazminatı alabilmek için ilk kez 8.9.1999 ve öncesinde sigortalı olmak gerekiyor. Sizin ilk sigortalılığınız 2001 yılında olduğu için siz 25 yıl sigortalılık ve 4.500 prim günü şartlarına tabisiniz. Bu nedenle siz bu şartları sağlarsanız kıdem tazminatı alabilirsiniz.
Kanser hastalığı ve malullük...
Soru : Babama kanser teşhisi konuldu ve ameliyat oldu, mide ve dalağın her ikisinin tamamını aldılar. Ameliyat patoloji sonucu henüz çıkmadığı için sağlık kuruluna başvuru yapmadık. Kanser teşhisi konulan birisi için heyet raporu olmadan SGK’ya başvuru ile teşhisten itibaren ilk 18 ay malulen emekli sayılıyor bilgisine göre aramış olduğum SGK bilgilendirme sistemindeki yetkililer böyle bir seyin olmadığını ifade ediyor. Malulen emekli sayılma ile ilgili net bilgi almak istiyorum.
Cevap: Maluliyet tespit işlemleri yönetmeliğine göre “İyi diferansiye tiroid kanserleri ve derinin bazal hücreli kanseri” dışındaki tüm malign hastalıklar kanser türüne göre 12 veya 18 ay süreyle malul sayılmaktadır. Bu kişilere malullük aylığı bağlanması için maluliyet talep tarihinden önceki bir yıl içinde tanı alınmış olması kaydıyla talebe istinaden düzenlenmiş sağlık kurulu raporuna göre malullük aylığı bağlanmaktadır. Düzenlenmiş sağlık kurulu raporunda bu teşhisin yer alması kaydıyla kanser hastalarına malullük aylığı bağlanması prim ödeme şartları da söz konusuysa gerçekleştirilmektedir.
Staj emeklilikte ne kadar etkili?
Soru: Staj sigortası yaptırarak işe başlamıştım, emeklilik açısından sigorta başlangıcı olarak staj tarihim mi yoksa işe ilk giriş tarihim mi geçerli?
Cevap: Staj girişi bu sürede uzun vadeli sigorta kollarına yani emeklilik sigortasına prim ödenmediği için emeklilik hesabında giriş olarak değerlendirilmiyor. İlk işe giriş tarihiniz üzerinden emeklilik için gerekli şartlar belirleniyor.