Üç yıldızdan Maria Callas performansı

Aristotle Onassis’in, Jackie Kennedy’yi seçmesiyle kalbi kırılan ve hemen sonrasında sesini kaybeden büyük opera sanatçısı Maria Callas’ı daha önce sahnede Marina Abramović ve Monica Bellucci canlandırmıştı. Şimdi ise Angelina Jolie’nin “Maria” filmi aynı etkiyi yaratabilir mi?

Tam 5 buçuk yıl önce Marina Abramović, İstanbul’da Sakıp Sabancı Müzesi’ndeki sergisinin açılışındaydı. Kovid-19 salgını henüz sadece Çin’de yayılırken hepimiz Marina Abramović ile tanışmak ve tabii selfie yapmak peşindeydik. Daha sonra ise Marina Abramović, Münih’te ilk operasının prömiyerini yaptı ve “Performans koronavirüse değil, koronavirüs performansa uyum sağlamalı” dedi.

Münih’teki tarihi Bavarian State Opera House’da sergilenen eserin adı “7 Deaths of Maria Callas.” Jay-Z’den Adidas ve Microsoft’a kadar birçok ünlü isim ve markayla iş birliği yapan Marina Abramović, şöhret, aşk ve içsel krizler hakkındaki performansta sahnede tam 7 kez ölüyordu. “Maria Callas’ın 7 Ölümü” aslında 2020’nin Nisan ayında sahnelenecekti ama pandemi nedeniyle ertelendi. Daha sonra ise 2 bin 300 kişilik salona sadece 200 izleyici alındı. Hatta orkestra, sosyal mesafeyi koruyarak rahat oturabilsin diye salondaki ön koltuklar da kaldırıldı. Daha sonra Marina Abramović’i “Maria Callas’ın 7 Ölümü”nde Londra’da English National Opera sahnesinde izleme şansım oldu. Eş zamanlı olarak Abramović’in Londra’da Royal Academy of Arts’taki sergisi de devam ediyordu.

Kırık kalpten ölmek

Filmle operayı birleştirdiği eseri, Yunan asıllı Amerikalı soprano Maria Callas’ın hayatını anlatıyordu. Yeteneği kadar Aristotle Onassis ile yaşadığı aşkla da bilinen Callas’ın hayatını kendi hayatına benzetiyordu Marina Abramović. Özellikle de sanatçı Paolo Canevari ile ilişkisini Callas’la Onassis’in ilişkisine… “Kırık kalpten ölmek, en sevdiğin tarafından öldürülmek” diye özetliyordu iki sanatçının da yaşadıklarını. “Maria Callas 53 yaşında kırık kalpten öldü, tek farkımız benim hayatımı işim kurtardı” diye de ekliyordu 78 yaşındaki Marina Abramović.

Abramović, eserin her bölümünde Hollywood aktörü Willem Dafoe tarafından öldürülüyor. Filmler, Los Angeles’ta Kanye West ve Kendrick Lamar’ın video kliplerini de çeken yönetmen Nabil Elderkin tarafından çekildi. İlk 60 dakikada Abramović çoğunlukla sahnenin ortasında gözleri kapalı hareketsiz yatıyor. 1 buçuk saatlik eserin son 30 dakikasında ise Callas’ın Paris’teki evinde Abramović yataktan kalkıyor ve Callas’ın içsel sesini canlandırıyor. “Klasik bir sanat olan operayı parçalara ayırmak, filmle birleştirerek yeni bir şey yaratmak istedim” diye özetliyordu Abramović. Ve bunu gerçekten de başarıyordu.

Belluci’nin performansı

Hatırlayacaksınız, tam 3 yıl önce Monica Bellucci de İstanbul’daydı, Tom Volf’un yazıp yönettiği, Maria Callas’ın hayatını anlatan tek kişilik tiyatro oyunu “Maria Callas: Mektuplar ve Anılar” ile sahnedeydi. “Bir Akdeniz kadını oluşum sebebiyle Maria Callas ile eşleşen birçok yönümüz var. Callas ilham veren, muhteşem bir sese ve eşi bulunmaz bir karaktere sahip bir kadındı. Bu yüzden onu canlandırmak tek kelimeyle gurur verici” diyordu Monica Bellucci. Tek kişilik oyunda olağanüstü performansıyla etkileyiciydi. Bu arada organizasyonu yapan Raif İnan ve Cemil Demirok, Belluci’ye, Türk soprano Leyla Gencer’in biyografisini ve CD’sini de hediye etmişti.

Ve sırada Angelina Jolie

Şimdi ise Maria Callas’ın hayatını, Aristotle Onassis ile yaşadığı büyük aşkını bir de Angelina Jolie ve Haluk Bilginer’in canlandırmasıyla “Maria” filminde izliyoruz. Peki, ama nasıl?

Steven Knight’ın senaryosunu yazdığı, Pablo Larraín’in yönettiği film, Maria Callas’ın sesini kaybetmeye başladığı ama şöhretinin hâlâ zirvede olduğu 1977’de Paris’te geçirdiği kibirli mücadele dönemini anlatıyor. Angelina Jolie, “Bu, şimdiye kadar yaptığım tüm rollerden daha çok teknik ve duygusal unsurları dengelemeyi gerektiriyordu” diyor.

Bu noktaya gelebilmek için, Timothée Chalamet ile “A Complete Unknown” ve Ariana Grande ile “Wicked” üzerinde çalışan vokal koçu Eric Vetro’dan 7 ay eğitim almış. “İlk şan dersimde ağlamaya başladım” diyor Angelina Jolie ve ardından ekliyor: “Duygular ön plana çıktı, çünkü bence hepimiz vücudumuzda pek çok yerde birçok farklı duygu biriktiriyoruz. Şarkı söylemeye başlamak benim için çok yeni bir şeydi. Soprano olduğumu öğrendiğimde şoke oldum.”

Gerçekten söylüyor mu?

Filmle ilgili en büyük soru işaretlerinden biri Angelina Jolie’nin gerçekten şarkı söyleyip söylemediği… Cevap: Bir nevi “Evet!” “Maria”daki şarkıların son versiyonlarının çoğu Callas’ın sesiyle Jolie’nin sesinin dijital olarak harmanlanmasıyla yaratıldı.

Peki ama Marina Abramović ve Monica Bellucci’yi sahnede canlı izledikten sonra Angelina Jolie’yi ekranda ya da beyazperdede Maria Callas olarak izlemek aynı etkiyi yaratıyor mu? Tabii ki hayır! Angelina Jolie’nin çok istemesine ve beklemesine rağmen, Akademi Ödülleri’nde En İyi Kadın Oyuncu Oscar’ına aday gösterilmemesi de şaşırtıcı değil. “Maria” filmi çok yapay ve abartılı kalıyor.

Filmin en iyi yanı, Aristotle Onassis’i Haluk Bilginer’in canlandırması.