“Öldüğümde sadece çanta hakkında konuşacaklar”

Sadece stiliyle değil, duruşuyla da bir ikondu Jane Birkin. Filmleri ve şarkılarından çok, herkesin birbirine benzemeye çalıştığı bir dünyada herkesten farklı olmasıyla dikkatleri çekiyordu

"Biliyor musun, öldüğümde insanlar beni sadece ‘Je t’aime moi non plus’ ile hatırlamayacaklar, muhtemelen sadece çanta hakkında konuşacaklar.” Jane Birkin, Christian Amanpour’a verdiği son röportajda işte böyle özetledi dünyanın geldiği noktayı. İngiliz olmasına rağmen bir Fransız ikonu olmayı da başardı. Sadece şarkıcı ya da film yıldızı değildi. 1960’larda ve 1970’lerde diğer yıldızlar modaevlerinin süslü tasarımları içinde saç ve makyajları yapılı halde boy gösterirken o son derece sade tarzı, hippie duruşu, aktivistliği ve çarşı pazardan gece kulübüne elinden hiç düşürmediği hasır sepet çantasıyla dikkatleri üzerinde topluyordu. Hatta eşi Jacques Doillon 1980’lerin başında arabasıyla kasıtlı olarak bu çantanın üzerinden geçti.

Jane Birkin, her zaman herkesten farklıydı. Güzelliği de o dönemin feminen normlarının dışında daha androjendi. Elbette birçok şarkısı ve filmiyle de konuşuldu, Serge Gainsbourg ile olan inişli çıkışlı ilişkisiyle de gündemdeydi. Ama onu asıl ikon haline getiren zamanın ilerisinde oluşuydu. Herkesten farklıydı, diğerlerinin aksine kimseyi taklit etmiyor, başka kimseye benzemeye çalışmıyordu. Hatta o kadar orijinal bir tarzı vardı ki, daha sonra Kate Moss da onun izinden giderek kendini farklı konumlandırmayı başardı.

Birkin çantasının doğuşu

Peki, ama Jane Birkin denilince şimdi herkesin aklına ne geliyor? Evet, çok acı ama gerçekten de Birkin’in dediği gibi en çok konuşulan çanta oluyor. Aslında materyalizmden bu kadar uzak bir ikonun, materyalizmin simgesi haline gelen bir çantayla anılması da son derece ironik! Peki, ama Birkin-Hermes iş birliği nasıl gerçekleşiyor? Aslında bu bir iş birliği de değil. Tamamen tesadüf, Jane Birkin 1983 yılında Paris’ten Londra’ya uçarken uçakta yanında Hermes CEO’su Jean-Louis Dumas oturuyor. Jane Birkin’in hasır sepet çantası devrilip de içindekiler yere dağılınca Jane Birkin de “Kadınlara hitap edecek Kelly çantanın 4 katı büyüklüğünde üstü açık bir seyahat çantası yapmalısınız” diyor. Hemen önünde yer alan hasta torbasına bir de çizim yapıyor. Sonuç, Hermes kendi daha önceki tasarımlarıyla Birkin’in çizimini birleştirip Birkin çantasını yaratıyor. Şimdi dünyanın en pahalı çantası olan Birkin’in daha sonra krokodil modelleri de yapılmaya başlanıyor.

Çanta parası kadar telif

Peki, ama Jane Birkin bu çantalardan ne kadar para kazanıyor: Hiç! Hermes, her yıl Jane Birkin’e sadece bir çantanın fiyatı kadar bir telif ücreti ödüyor, Jane Birkin de bu ücreti desteklediği hayır kurumlarına direkt bağışlamaları talimatını veriyor. Peki, ama Jane Birkin’in hayatı boyunca kaç Hermes Birkin çantası oluyor: Sadece 5. Onları da hayır kurumları için yapılan müzayedelere bağışlıyor. Bizde Nişantaşı’ndan İstinye Park’a uzandığımızda her renk ve deride Hermes Birkin ile karşılaşsak da Birkin kendi adını taşıyan çantayı çok ağır buluyor ve kullanmamayı tercih ediyor. “Kolum sakatlanır o çantayı taşısam” diye yorumlarda bulunuyor. Hatta 2015’te krokodillerin ölümüne neden oldukları gerekçesiyle bir de Hermes’e kamuoyu önünde mektup yazıyor ve “Ya krokodillere zarar vermeyi bırakmaları ya da Birkin adını kullanmayı bırakmaları” için açık çağrıda bulunuyor. Sonuç, Hermes Jane Birkin’i krokodillere çanta için zarar vermeyecekleri konusunda ikna ediyor.

Son gecesi

Tam 2 yıl her gününü hastabakıcılar eşliğinde geçirdikten sonra ölümünden önce son gecesini 2 yıl sonra ilk defa yalnız geçirmek istediğini söylüyor ve hastabakıcısını izne gönderiyor. Bağımsızlığına yeniden kavuşmak istediğini ve daha sonra Paris’te Olympia’da konser vermek için yeniden çalışmalara başlayacağını söylüyor. İşte son gecesini böyle geçiriyor Jane Birkin. Bir devrin de sonu oluyor. 76 yaşında, dünyanın ne kadar değiştiğinin son derece farkında, yaptığı onca film ve müziğe rağmen, geride kalanın sadece lüks bir markanın pahalı çantasından ibaret olduğunun da bilincinde hayata veda ediyor. Ve işte Birkin’in ölüm haberiyle ikinci el satan lüks internet sitelerinde Birkin çanta aramaları artıyor, bir anda Hermes Birkin’in ikinci el fiyatları daha da artıyor. Şimdi o çantaları renk renk alanların, kullananların hangi biri Jane Birkin’in gerçek bir ikon olduğunun farkında acaba?

Jane Birkin ve Serge Gainsborg’un inişli çıkışlı bir ilişkisi vardı.

En çok aranan model 

10 bin ile 250 bin dolar arasında değişen fiyatlarıyla  Birkin, tüm Hermès çantaları arasında en çok aranan çanta olmaya devam ediyor. Uzman zanaatkârların en az 18 saatte yaptığı Birkin çantası, orijinal fiyatının yüzde 90’ına varan yeniden satış değerleri ile oldukça rağbet görüyor. 2020’de, Christie’s müzayedesinde mat beyaz bir Himalaya Niloticus timsah Birkin çantası 437.330 dolara satıldı ve müzayedede satılan en pahalı el çantası için yeni bir dünya rekoru kırdı.

Annesinin izinden gidiyor

Birkin, yıllarca kürtaj haklarından iklim krizine, göçmen haklarından HIV/AIDS’e farklı konularda farklı hayır kurumlarını destekliyor. Sevdiği 3 adamdan 3 çocuğu oluyor. İlk kızı camdan düşerek hayatını kaybediyor. Serge Gainsbourg’dan olan ikinci kızı Charlotte Gainsbourg ise annesinin izinden gidiyor, şarkılarıyla da “Lars Von Trier” filmlerindeki rolleriyle de hafızamızda. Jane Birkin ve Charlotte Gainsbourg’un birlikte son kırmızı halıya çıkmaları ise “Jane by Charlotte” başlıklı Charlotte Gainsbourg imzalı kızının gözünden Jane Birkin’i anlatan belgesel filmin galası sayesinde oluyor. Daha sonra ise Jane Birkin’in lösemi kanseri ilerliyor, Eylül 2021’de felç geçiriyor ve hayatını hastabakıcılarla geçirmek zorunda kalıyor. Tabii sadece hastalığı yüzünden değil, doğal yaşlanmayı tercih etmesiyle de dikkatleri çekiyor. Estetik operasyonlardan, çağın nimeti görülen botoks ve dolgudan her zaman uzak duruyor. Çünkü o hiçbir zaman başka kimseye benzemeye çalışmıyor.

Jane Birkin kızı Charlotte Gainsbourg ile 74. Cannes Film Festivali’nde bir arada.