“İstanbul geride kalmaya başladı”
Contemporary İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Ali Güreli: “İstanbul çok beğensek de artık geride kalmaya başladı. İstanbul’da sadece sergiler yapan bir şirket kuracağız. İstanbul’a gelmemiş sergileri buraya getireceğiz”
Dubai, çağdaş sanat fuarı nedeniyle bambaşka bir kalabalık ağırlıyor. Şehrin farklı köşelerinde çeşitli sanat etkinlikleri var. Trafikte bir yerden bir yere gitmek
saatler alıyor. Restoranlarda yer bulmak mümkün değil. İstanbul’dan önemli koleksiyonerlerle karşılaşıyorsunuz.
Türkiye’nin ilk çağdaş sanat fuarı Contemporary İstanbul’un dokuzuncu yılı. 13-16 Kasım’da İstanbul Kongre Merkezi ile Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı’nda gerçekleşecek ve 95 galerinin katılacağı Contemporary İstanbul şerefine Dubai’de Akbank Private Banking ile bir tanıtım daveti düzenlendi. Öncesinde Contemporary İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Ali Güreli ile konuştuk.
Körfez ülkelerindeki çağdaş sanat gelişmelerini görünce İstanbul’un durumu nasıl?
Doha ve Abu Dabi yeni yapılan müzeleriyle, müzelerinin hem içeriği
hem de mimarisiyle önemli kültür-sanat merkezleri olma yolunda ilerliyor. Abu Dabi’de Frank Gehry imzalı Guggenheim Müzesi yapılıyor... İstanbul çok beğensek de artık geride kalmaya başladı. Demsa Müzesi, Koç Müzesi, Antrepo’da yeni açılacak Mimar Sinan Üniversitesi Müzesi belki toparlayacak durumu.
Ama yarışmayla ortaya çıkacak mimari yapılaşma gerekli. Bütün kuruluşlar kendi müzesini tabii ki yapabilir ama daha iyi sonuçlar alabilmek için bunu birleşerek yapmak lazım. Üniversite müzesinin nasıl olacağını merak ediyorum.
“Sanat lüks değil, ihtiyaç”
Tophane-i Amire’deki sahte Miro sergisiyle üniversitenin saygınlığı sarsılmadı mı?
Evet sarsıldı ama yönetimi değiştirdiler. Biz orada bir sergi yapmak istiyoruz ancak yer açılamıyor. Tophane-i Amire garip sergilerle dolmuş. İstanbul’da sadece sergiler yapan bir şirket kuracağız. Dünyanın başka yerlerinde yapılmış ama İstanbul’a gelmemiş sergileri getireceğiz. 2014 sonbaharında başlayacağız. Dünyanın her yerinden hem galeriler hem de sanatçılar İstanbul’da sergi yapmak istiyor.
Yurt dışındaki önemli galeriler Türkiye’ye gelmeye nasıl bakıyor?
Çok iyi Türk müşterileri var, onlara yakın olmak ve yeni Türk müşteriler edinmek istiyorlar. Türkiye’de 30-40 büyük koleksiyoner aile var. Dünyayı geziyorlar, ne alacaklarını çok iyi biliyorlar, artık nokta atışı yapıyorlar. Onlar dünyanın her yerinden sanat eseri alıyor. Contemporary Istanbul’dan da alıyor ama bulamadığı, görmediği bir şey çıkarsa alıyor. Onların altında ise sanata bütçe ayıran bir kitle var. O kitlenin büyümesi, gelişmesi çok önemli.
Yurt dışında Türkiyeli sanatçıların eserlerini yabancılar alıyor mu?
Alıyorlar ama daha çok sayıda nitelikli galerinin ve sanatçının yurt dışındaki önemli fuarlara katılması gerekiyor. İstanbul Bienali’nin öne çıkması Türk çağdaş sanatının izlenmesi bakımından önemli.
Yabancı galerilerin ve koleksiyonerlerin Türkiye’de karşılaştığı en önemli sorun ne?
Vergi mevzuatı. 2014’te İstanbul’a getirmeyi düşündüğümüz yabancı galerilerin yarısı vergi sorununu dile getiriyor daha ilk görüşmede. Yüzde 18 artı gümrük vergisi ile yüzde 25 civarında vergi ödeniyor sanat eserlerinde. Oysa sanat lüks tüketim değil, bir ihtiyaç.
“Vergiler düşürülmeli”
Diğer ülkelerde durum nasıl?
Avrupa’da sanatta vergi yüzde 6-8 civarında, İngiltere hariç. İngiltere’de yüzde 23, yeter artık gelmeyin diyorlar. Dubai’de vergi yok. New York’ta Gagosian Galeri ile görüşüyoruz. Bu yıl Brezilya’da iki ayrı fuara katılmışlar, Sao Paolo ve Rio. Bunun tek nedeni Brezilya hükümetinin yüzde 40’lık vergiyi, fuar döneminde fuarda yapılan satışlar için bir haftalığına yüzde 10’a düşürmesi. Sırf Brezilya’da bir haftada 82 milyon dolarlık satış yaptıklarını ve bu uygulama devam ettiği sürece her sene gideceklerini söylüyorlar. Bunu konuşacağız Maliye Bakanlığı’yla, Kültür ve Turizm Bakanlığı’yla. Böyle bir şey olsa müthiş piyasa yaratır ve devlet daha fazla vergi toplar.
Şimdiye kadar bir girişimde bulundunuz mu?
Bizim fuarı ziyaret ederken Kültür
ve Turizm Bakanı Ömer Çelik’e sordum, “Daha öncelikli konular var, önümüz seçim, sanatta vergi sorununu dile getirmek için doğru zaman mı?” diye. “Hemen sorunla ve nasıl çözüleceğiyle ilgili kısa bir rapor hazırlayıp gönderin” dedi. Gönderdik, bekliyoruz.
“2014 kaliteye yöneldiğimiz yıl”
Dubai’de Contemporary İstanbul ne yapıyor?
Şehir destekli sanat fuarları artıyor. Contemporary İstanbul’un dünyanın önemli sanat fuarları arasında yer almasını sağladık. İstanbul’un çağdaş yüzü olduk. Ayrı bir sorumluluk üstlendik. İstanbul lokomotifken artık bizi iten güç haline geldi. Dubai’de Contemporary Istanbul’u değil, İstanbul’u tanıtıyoruz. Bu yıl Türkiye’den iki galeri var fuarda, Pi Artworks ve Galerist. Geçen sene beş galeri vardı ama galeri sayısıyla ölçmemek lazım. Contemporary İstanbul artık kendi bölgesinin yanı sıra diğer ülkelerden de daha iyi örnekler sunmak istiyor. 2014 kaliteye yöneldiğimiz yıl.
