Frieze Londra bu yıl gençleri öne çıkarıyor

21’inci yılını kutlayan güncel sanat fuarı Frieze Londra’nın ön izleme günü nasıldı? Bu akşam sona erecek fuarda bu yıl en çok neler dikkatleri çekti?

Frieze Londra’nın 21’inci edisyonu için çarşamba günü gerçekleşen ön izleme tıklım tıklımdı. Geçen yılkinden bile daha kalabalık bir açılıştı. Hauser&Wirth Galeri’nin direktörü, Kraliçe Elizabeth’in torunu Prenses Eugenie’den White Cube Galeri’nin sanatçısı Tracey Emin’e, Dazed ve Another Magazine’in kurucusu Jefferson Hack’ten İngiliz Vogue’un önceki yayın yönetmeni, küratör Edward Enninful’a yine aynı isimler oradaydı.

Türkiye’den de birçok koleksiyonerin fuara katıldığını İngiliz, Amerikalı ve Fransız galericilerden tek tek dinledim. Uluslararası galericiler son yıllarda hep şaşırıyor, Türkiye’den Frieze’e bu kadar çok talep olmasına… Oysa zaten biliyoruz Frieze etkisini. Frieze’den sanat eseri almanın prestij mi yoksa güncel sanatla tanışma aracı mı olduğu konusunu Frieze’in kurucusu Matthew Slotover ile daha önce masaya yatırmıştık.

Matthew Slotover, bunu aslında Frieze’in değil, takipçilerinin belirlediğini anlatmıştı. Türk koleksiyonerler, Frieze’den daha rahat alım yapabildiklerini söylüyor.

Bu yılki en büyük değişim

Eskiden girer girmez karşınızda en büyük galeriler, en ünlü sanatçıların eserleri olurdu. Şimdi ise en büyük galeriler fuarın en son bölümüne taşınmış. Girişe kurulan Focus bölümünde en genç galeriler ve genç sanatçıların eserleri kalmış. Satışların büyük kısmı daha fuar açılmadan gerçekleşiyor. Ama yine de bana sorarsanız, bu yılki Frieze o kadar kalabalıktı ki, gözünüz yoruluyor arkadaki galerilere gidene kadar.

Venedik’te beğen Frieze’de al

Başta rahat rahat baktığınız galerilerden bir süre sonra hızlı hızlı bakıp geçmeye başlıyorsunuz. Elbette bilinçli koleksiyonerlerin alımlarını bu etkilemiyor, zaten galericiler ekonomi pek de iyi olmamasına rağmen yaptıkları satışlardan memnun. Ama tabii unutmamak lazım, bir de daha yeni koleksiyonerler var, yeterince bilinçli olmayan ve hislerine ya da yönlendirmelere göre hareket eden. Dolayısıyla fuarın yeni düzeni galericileri de koleksiyonerleri de ikiye bölmüş durumda, beğenen de şikâyet eden de çok.

Fuarda ilgi çeken diğer konu ise ‘Venedik’te beğen Frieze’de al’ mottosu. Küratör Adriano Pedrosa’nın ‘Yabancılar Her Yerde’ başlıklı Venedik Bienali için yaptığı seçki, fuara kesinlikle ilham kaynağı olmuş. Bu, daha önceki Venedik Bienali’nde de böyleydi. Bu yıl da Venedik Bienali’nde ana sergide eserleri sergilenen birçok sanatçının benzer işleri Frieze’de satışa çıkıyor. Elbette, Venedik Bienali’ne seçilmiş olmak da Frieze’den almak gibi bir artı değer. Ayrıca bir de Venedik ve Frieze etkisi kadar Serpentine etkisi var. Bkz. Pedrosa’nın seçtiği Güney Afrikalı sanatçı Esther Mahlangu’nun büyük ölçekli bir eseri Frieze ile eş zamanlı Hyde Park’ın içindeki Serpentine Galeri bünyesinde sergileniyor. Sanatçının Frieze’de sunulan daha küçük çalışmalarının fiyat aralığı ise 15-20 bin ABD doları arasında.

Frieze’den çıkıp Frieze Masters’a yürürken arada Frieze Sculpture’ı da geziyoruz. Dirimart’ın sanatçısı İnci Eviner’in canlı performansı ve Frieze Sculpture’ın küratörü Fatoş Üstek’in Türkiye’den gelen koleksiyonerlere özel yaptığı Türkçe turu da görüyoruz böylece. Frieze Masters, Frieze’e göre çok daha sakin, zaten buradaki eserler de zamanın testinden geçmiş ve hiç değer kaybetmeden daima değer kazanmış eserler. Frieze Masters, 2000 yılından önce yapılan çalışmaları sergileyerek, tarihi sanat ile çağdaş sanat arasındaki ilişkiye dair bir bakış açısı sunuyor. Bir kez daha kızıyorum kendime, keşke Masters’dan başlayıp sonra Frieze’e geçseydim diye. Seneye artık.

FRİEZE NEDİR?

Frieze, dünyanın en önemli sanat markalarından biri. Frieze Londra, 2003 yılında Amanda Sharp ve Matthew Slotover tarafından kuruldu. Londra’da bir kültür-sanat dergisi olarak başladı, daha sonra ise her yıl farklı zamanlarda Londra ve New York’ta düzenlenen çok önemli bir sanat fuarı haline geldi. Daha sonra Los Angeles ve Seul’e de yayıldı.

Londra’da İKSV gecesi

İKSV bu akşam Genç Sanatçılar Fonu yararına Londra’nın tarihi müzesi Natural History Museum’da bir bağış galası düzenliyor. Hatırlayacaksınız, İKSV kuruluşunun 50. yıldönümünü kutladığı 2022 yılında genç sanatçıların üretimlerini desteklemek amacıyla İKSV Genç Sanatçı Fonu’nu oluşturdu. Bu fon, genç sanatçılara İstanbul Festivalleri ve İstanbul Bienali’nde yeni eserler üretme fırsatı sunarak sanat dünyasında seslerini daha geniş kitlelere duyurma fırsatı tanıyor. İKSV daha önce Christie’s Londra işbirliğiyle gerçekleştirilen ‘Istanbul Calling’ müzayedesi aracılığıyla Genç Sanatçı Fonu’na yaklaşık 650 bin dolar tutarında destek sağlamıştı. Bu akşam Londra’da ‘Istanbul Calling’ başlığıyla düzenlenen özel gala gecesinin tüm geliri, İKSV Genç Sanatçı Fonu’na aktarılacak. İstanbul Portföy sponsorluğunda, VitrA ve Eren Holding’in destekleriyle düzenlenen gecede ayrıca Türkiye’den ve Londra’dan Türkiye modern sanatının beş önemli temsilcisinin, sanatçılar veya varisleri tarafından bağışlanan eserleriyle bir destek yarışı yapılacak. Erol Evgin’in sahneye çıkacağı gecede müzayedeye eser bağışlayan sanatçı ve destekçiler Ilona Akyavaş, Veronica Devrim, Osman Dinç, Alev Ebüzziya Siesbye, Münir Ekonomi ve İyem Ailesi. İKSV, fonun sürekliliğini sağlayabilmek amacıyla kaynak geliştirme çalışmalarına önümüzdeki yıllarda da devam edecek.