Anadolu’nun miras kumaşları New York’ta
BM 78. Genel Kurulu nedeniyle tüm dünyanın gündeminde bu hafta New York’taki toplantılar vardı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan Türkiye Dokuma Atlası projesini dünya liderlerinin eşlerine Türkevi’ndeki sergiyle tanıttı. İşte sergi açılışından izlenimler
Elon Musk ve oğlu X’in Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı ziyaret ettiği New York’taki Türkevi’ndeyim. Cumhurbaşkanı Erdoğan aynı gün BM’nin 78. Genel Kurulu kapsamında yaptığı konuşmasını tamamlamış, Türk Amerikan İş Konseyi (TAİK) Amerikalı yatırımcılarla bir araya gelmiş. Aynı anda New York’ta Birleşmiş Milletler binasına komşu Türkevi’nde ise hummalı bir çalışma var. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan Sıfır Atık Projesi’nin akabinde çok önem verdiği başka bir projeyi Türkiye Dokuma Atlası’nı bir sergiyle tanıtarak Türkevi’nde dünya liderlerinin eşlerini ağırlıyor.
BM haftasında New York’ta bir yerden bir yere gitmek kolay değil, Türkevi’ne ulaşım da kolay olmuyor, dünya liderleri New York’ta olduğu için yollar kapalı, güvenlik nedeniyle uzun bir yürüyüşle ulaşılıyor. Türkevi’ne ilk gelişim, içeri girer girmez Elif Uras’ın çinilerini görmek bile mutlu ediyor. Yukarı sergi alanına çıktığımda ise bu serginin arkasındaki emeğe farklı zamanlarda birebir şahit olduğum için ister istemez etkileniyorum. Türkiye Dokuma Atlası projesi, Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Olgunlaşma Enstitüleri’nin bir girişimi. Emine Erdoğan himayesinde yürütülüyor.Türkiye’nin yok olmaya yüz tutan değerlerini yaşatmayı, Anadolu’nun eşsiz kültür hazinelerini, insanlığın evrensel mirasına katmayı amaçlıyor.
Osmanlı döneminde kumaş peşinde ajanlar
Emine Erdoğan, konuşmasında dünyada ulaşılan en eski dokumanın 9 bin yıl önce Anadolu’da Çatalhöyük’teki kazılarda bulunduğunu anlatıyor. “Bir zamanlar evlerdeki tezgâhlarda dokunan sanat, bugün dünya müzelerinde, Rönesans tablolarında görsel bir şölen sunmaya devam ediyor” diyor. Batılıların brokar dedikleri, kemha dokumanın “en nadide örneklerinin” çok daha erken tarihlerde Bursa ve Amasra’da dokunmaya başlandığını da ekliyor. Emine Erdoğan, Osmanlı döneminde, kaliteli kumaşların renk ve desenlerinin peşine düşen ajanların olduğunu, dünyanın ilk tüketici kanunlarının İstanbul’da çıkarıldığını söyleyerek “Keten, ipek, yün, pamuklu ipliklerden, doğal boyalarla renklendirilerek dokunan kumaşlarımız, yalnız dayanıklılığıyla değil, sağlığı korumasıyla da değer kazanmıştır” diye devam ediyor konuşmasına.
Farklı iklimlere uyumlu dokumalarımız
“Türkler tarihte, nanoteknolojinin icadından binlerce yıl önce, hiçbir sentetik içerik kullanmadan, su geçirmeyen kıl çadırlar dokuyabildi. Türkistan’dan Akdeniz’e kadar, farklı iklimlere uyumlu dokumalarımız, muhteşem bir çeşitlilik gösterirken, zaman içinde, maalesef, bu güzelliklerden de mahrum kaldık. Günümüzde kullanılan kimyasal boyalarla birlikte; bitki köklerinden, denizlerden, minerallerden elde edilen renklerin ölümsüzlüğünü de kaybettik” diye ekliyor.
Emine Erdoğan, geleneksel malzeme ve üretim yöntemleriyle kadim boyama tekniklerini günümüze uyarlamanın, çevre kirliliğini azaltmak anlamına geleceğini de vurguluyor. “Tekstil sektörümüz hâlihazırda dünya pazarlarında önemli bir aktör durumundadır. Türkiye Yüzyılı’nda, küresel pazarlara sunduğumuz geleneksel dokumalarımızın, tekstil sektörümüzü daha da güçlendirmesini hedefliyoruz” diye tamamlıyor konuşmasını.
Türkiye Dokuma Atlası projesi, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı, Kültür Tarihçisi Hümeyra Şahin Oktay öncülüğünde yürütülüyor. Türkevi’nde gerçekleştirilen serginin kreatif direktörlüğünü ise Nil Banu Yentür yaptı. Emine Erdoğan dünya liderlerinin eşlerine sergiyi bizzat gezdiriyor, Nil Banu Yentür ile birlikte ehram, kutnu, şal şapik, Ankara sofu gibi yöresel kumaşların hikayelerini bir bir anlatıyor.
Olgunlaşma Enstitüleri’ni iyileştirme misyonu
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Ticaret Bakanlığı’nın destekleri, İTHİB işbirliği ile yürütülen serginin sponsorları arasında Türk Havayolları da yer alıyor. Sergiden sonra devlet sanatçılarının özel bir dans gösterisi ve arp sanatçısı Şirin Pancaroğlu’nun konseriyle devam ediyor program. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fatih Kacır ve Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Milli Eğitim Bakanı Yardımcısı Celile Eren Ökten de sergiye katılanlar arasında. Konuklar arasında ilginç bir isim de var. Donald Trump’ın eski eşi model, oyuncu, TV sunucusu Marla Maples. Türkevi’nin BM binasını da kadrajına alan nefis New York manzarası o kadar etkileyici ki konuklar günbatımına kadar buradan ayrılmak istemiyor. Emine Erdoğan aramızdan ayrılırken “Olgunlaşma Enstitüleri’ni iyileştireceğiz” diyor son derece kararlı ve kendinden emin.
Hiç şüphesiz Olgunlaşma Enstitüleri, Türkiye için çok büyük değer, şimdiye kadar ihmal edilmiş olmaları üzücü. Ama iyi bir yönetim ve organizasyonla kısa sürede toparlanıp güncellenebilecek durumdalar. Çünkü her enstitüde kendini işine adamış müdür ve öğretmenler var. Büyük bir kısmıyla daha önce Beylerbeyi Olgunlaşma Enstitüsü’nde tanışma fırsatım oldu. Dokuma Atlası’nı hayata geçirmek Olgunlaşma Enstitüleri’nin gelişimi için de büyük bir adım. Devamının gelmesini diliyoruz.
“Kadınlar, medeniyetin ve kalkınmanın ana aktörleri”
Türkiye Dokuma Atlası sergisinin ertesi günü Rockefeller Center’da Türkiye İş Kadınları Derneği’nin (TİKAD) düzenlediği “Dünyaya Yön Veren Kadınlar” etkinliğindeydik. Emine Erdoğan, Smithsonian Tasarım Müzesi’nde Amerika Devlet Başkanı Joe Biden’ın eşi Jill Biden’ın ev sahipliğinde lider eşleri ile bir araya gelmesinden hemen sonra iş dünyası temsilcileri ve kadın girişimcilerden oluşan davetlilere katıldı. Malum, BM Kadın Birimi’nin (UN Women) toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasına destek olmak için kurduğu bir küresel medya birliği var: Media Compact. Milliyet de bu küresel birliğin Türkiye’den tek üyesi. TİKAD da Birleşmiş Milletler Kadın Birimi’nin son derece önemsediği bir konu olan iş hayatında toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması hakkında çalışmalar yapıyor. “Dünyaya Yön Veren Kadınlar” buluşmasında iş dünyası ve TİKAD yönetimi temsilcileri arasında Demirören Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Meltem Demirören, TİKAD Başkanı Nilüfer Bulut, Tikad yik Başkanı Demet Sabancı Çetindoğan’ın da aralarında olduğu isimler dikkat çekiyordu.