Fırat’ın doğusunda kim ne yapıyor?
Suriye nereye gidiyor? Fırat’ın doğusunda neler oluyor? Türkiye’yi kimler Suriye’de istemiyor? İran zirvesi sonrası ve Soçi zirvesi öncesi yaşananları, yetkililer ve uzmanlarla konuştum...
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İran gezisinin ardından Fırat’ın doğusu ve Irak yeniden tartışılır hale geldi. Erdoğan’ın 5 Ağustos’taki Soçi ziyaretinde de Rusya Devlet Başkanı Putin ile gündemdeki en önemli konu Suriye olacak. Fırat’ın doğusunda ve Irak’ta kim var, ne istiyor, neler oluyor? Suriye’nin toprak bütünlüğünü kim istiyor, kim istemiyor? Kim terör örgütlerine destek veriyor? Kim gerçekten terörle mücadele ediyor?
Tüm bu soruları yetkililere ve uzmanlara sorarak yanıtlar almaya çalıştım. Suriye ve Irak’taki terörle mücadele ile vekalet savaşlarında şu noktaların altını çizebiliriz:
Zirve sonrası hareketlendi: Türkiye, Rusya ve İran ile yaptığı üçlü zirvede terörle mücadele konusunda net mesaj ve uyarılarda bulundu. Türkiye, sınırdan 30 kilometre güneye kadar terörden arındırılmış güvenli bölgeler istiyor. Rusya ve İran’dan da terörle mücadelede Türkiye’ye destek vermesini talep ediyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Terör örgütleriyle mücadelemiz nerede ve kimler tarafından desteklendiğine bakılmaksızın her daim sürecektir. Milli güvenliğimize kasteden şer odaklarını Suriye’den söküp atmakta kararlıyız. Biriyle mücadele için diğerinin taşeron olarak kullanılması gibi mülahazaları kabul etmiyoruz” diyerek ABD, Rusya ve İran’ı uyardı. Hatta Erdoğan, “Amerika şu anda Fırat’ın doğusunu terk etsin” çıkışı yaptı. Fırat’ın doğusu neden önemli? Çünkü şu an da orada PKK, YPG, PYD büyük devletlerin desteği ile günden güne güçleniyor. Özellikle ABD o bölgedeki PKK’ya silah veriyor.” demişti. Altı çizilmesi gereken ise bu zirve sonrası Suriye ve Irak’ın yeniden hareketlenmesi ve Türkiye’ye yönelik eylem ve provokasyonların gerçekleşmesi. Yani bazı ülkeler Suriye ve Irak aracılığıyla Türkiye’ye mesaj vermeye çalışıyor.
VEKALET SAVAŞLARI: Peki neden mesaj vermek istiyorlar. Çünkü o bölgede herkesin çıkarı ve planı farklı. Bu nedenle de Suriye başta olmak üzere bölgede vekalet savaşları yaşanıyor. ABD başta olmak üzere bazı batılı ülkeleri DEAŞ ile mücadele adı altında terör örgütlerini destekliyor. Yani ortada ‘iyi terörist kötü terörist’ çıkmazı var. ABD, PYD’ye verdiği silahlarla Türkiye’ye yönelik eylemlere ve bölgenin nüfus yapısının değişmesine müsaade etmiş oluyor. Türkiye itiraz edince de DEAŞ ile mücadele ediyoruz diyor. Rusya ve İran’da bölgede farklı hesaplar peşinde.
TÜRKİYE NE İSTİYOR?: Türkiye, Astana görüşmelerinde verilen sözlerin tutulmasını ve Astana sürecine devam edilmesini istiyor. Güney sınırı boyunca 30 km derinlikte güvenli bölgelerle Suriyeli sığınmacıların ülkelerine gönüllü, güvenli ve onurlu geri dönüşlerini gerçekleştirmeye çalışıyor.
Türkiye, Suriye’nin toprak bütünlüğüne de saygı gösteriyor. Ama PKK, PYD ve YPG aldığı dış destekle Suriye’nin bölünmesini pekiştirecek adımlar atıyor. PKK, PYD ve YPG hâlâ 30 km öteye çekilmedi. Türkiye bu nedenle de sık sık “kayıtsız kalamayız, gerekeni yaparız” diyor. Türkiye ayrıca Tel Rıfat ve Münbiç’in terörden temizlenmesini gerektiğini vurguluyor.
Türkiye milli güvenlik endişelerinin giderilmediği sürece yeni harekâtın gündemde olacağının ısrarla altını çiziyor.
DUHOK’TAKİ PKK SALDIRILARI:
Irak’taki provokasyonlar da çok önemli gelişme. Terör örgütleri, Suriye gelişmeleri yaşanırken Türkiye’ye yönelik provokasyonlar gerçekleştiriyorlar. Duhok’taki ilk saldırıları PKK’nın yaptığı belirtiliyor. PKK’nın geçmişteki Duhok saldırıları ile ilgili de şu bilgiler dikkati çekiyor:
*Peşmerge Zerevani Komutanlığı Operasyonlar Sorumlusu Tümgeneral Salar Teymur, 5 Haziran’da, Kani Masi’ye bağlı Gamnerki dağında PKK’lıların Peşmerge güçlerinin bulunduğu noktaya saldırdığını belirtmişti.
*PKK, 5 Haziran 2021’de de Duhok’un Amedi ilçesinde Peşmerge güçlerine pusu kurmuş, saldırı sonucu 5 Peşmerge ölmüş, 7’si yaralanmıştı.
*Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY), terör örgütü PKK’nın roket saldırısı sonucu Amedi’de 2 sivilin hayatını kaybettiğini açıklamıştı.
*Terör örgütü PKK’nın, Irak’ın Duhok kentindeki bir televizyon kanalına roketlerle saldırı düzenlediği duyuruldu.
*Duhok Valisi Ali Terter PKK’nın 1992’den bu yana Duhok’taki sınır bölgelerinde köye dönüşleri engellediğini söylemişti.
TÜRKİYE’NİN SURİYE HAREKÂTLARI: Türkiye’nin Suriye’deki teröristlere yönelik yaptığı büyük operasyonlarda şöyle:
*Fırat Kalkanı Harekâtı: Türkiye, Suriye ile olan sınırını DEAŞ mevcudiyetinden temizlemek amacıyla 24 Ağustos 2016 tarihinde gerçekleştirdi. Bu harekette 4 bine yakın DEAŞ’lı etkisiz hale getirildi.
*Zeytin Dalı Harekâtı: Harekâtın amacı, sınırların güvenliğini sağlamak, Afrin bölgesindeki teröristleri etkisiz hale getirmek ve bu suretle bölge halkını teröristlerin baskı ve zulmünden kurtarmak. Harekât kapsamında 18 Mart 2018 itibariyle Afrin ilçe merkezinde kontrol sağlanmış; iki aydan kısa sürede yaklaşık 2000 km²’lik bir alan PKK/YPG ve DEAŞ unsurlarından temizlendi.
*Barış Pınarı Harekâtı: PKK/YPG tehdidi ve ABD’nin meşru güvenlik kaygılarımızı giderecek etkili adımlar atmaması üzerine 9 Ekim 2019 tarihinde yapıldı.
*Bahar Kalkanı Harekâtı: 27 Şubat 2020 tarihinde yapıldı. Rejimin yayılmasını önlemek ve bölgedeki birliklerin güvenliğini sağlamak, rejim saldırılarıyla sınırlarımıza yönelecek göçü önlemek, bölge halkının güvenliği ile güvenli, gönüllü ve saygın bir şekilde geri dönüşlerini sağlamak amaçlanmış.