Cari açık turizmle kapatılır
TÜRSAB Başkanı Bağlıkaya ile açıklanan turizm rakamlarını ve yeni hedefleri konuştuk. Bağlıkaya, “Turizmin ekonomiye katkısı büyük. Cari açığımızın tamamını kapatabilecek bir potansiyele sahip. 2019 hedefi 50 milyon turist 40 milyar dolar gelir” dedi
İSTANBUL
2018 turizm rakamları açıklandı.
Rakamlar yeni hedefler için herkesin yüzünü güldürdü.
2023 hedeflerinin revize edilmesi için de çalışmalar başladı. Turizmin ekonomiye katkısı da büyük. Özellikle Avrupa pazarının tekrar Türkiye’ye istenilen düzeyde gelmesi için çalışmaya devam edilmesi gerekiyor.
2018 rakamlarını, turizmin ekonomiye katkısını, yeni pazarları ve turizmde çeşitliliğin artması için yapılması gerekenleri Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Başkanı Firuz Bağlıkaya ile İstanbul’da konuştuk.
Turizmin ekonomiye katkısının büyük olduğunu dile getiren Bağlıkaya, “Cari açığı kapamada en önemli etkenlerden biri turizm. Cari açığımızın tamamını kapatabilecek bir potansiyele sahip. 2018’deki rakamlarla dış ticaret açığına etkisi yüzde 40’ın üzerinde olacak gibi duruyor. 2023 hedeflerinde de bence tüm ticaret açığının karşılanmasıyla orantılı bir hedef koymak lazım” dedi.
Bağlıkaya, sorularımıza şu yanıtları verdi:
- 2018 turizm rakamları açıklandı, hedefler tuttu mu?
2018’i 40 milyona yakın yabancı ziyaretçi ile bitirdik. Hedef buydu 2018 için. 2018’de gelen toplam ziyaretçi sayısı ise yurt dışında yaşayan Türk vatandaşların ülkemize yaptığı ziyaretler ile birlikte 46,1 milyona ulaştı. 2018’te 36 milyon hedefi ile başladık, önce hedefi 38 milyona revize ettik ve sonunda hedefi 40 milyona aldık. 2017’nin aynı dönemine göre yüzde 21,84’lük bir artış. 2015 bizim rekor yılımıza göre de yüzde 9’luk artışla tamamlıyoruz. 2018 bütün yılların da rekoru oldu. Almanya, Hollanda, Belçika, Fransa, İngiltere gibi ana pazarlarımız var. Bu pazarlarda henüz 2015’in rakamlarını yakalayamadık. Buna rağmen 2018’de rekor kırıldı. Bunu da dikkate almak lazım. Çeşitlenme olarak bakıldığında yeni pazarlar eklendi. Rusya ve Ukrayna’da çok ciddi bir büyüme var. 2019’da İngiltere’de devreye giriyor. Çok büyük bir ihtimalle 2019’da İngiltere’de de bugüne kadarki tarihin rekoru kırılmış olacak. Şu andaki rezervasyonlar onu gösteriyor. Bizim ana pazarlarımız olan Orta Avrupa pazarları yaşanan olaylardan dolayı biraz yavaş geri geliyor. Herhangi bir kriz anında Akdeniz’de gidebilecekleri başka ülkeler de var. Ama Türkiye’deki tesis kalitesi, servis kalitesi, ulaşım kolaylıklarını ve fiyat kalite dengesini başka bir yerde bulmaları zor. Güvenlik ile ilgili bir sıkıntı olmadıkça klasik pazarlarımızda da rekor kırarak devam edeceğimize inanıyorum.
Çin ve Hindistan’da vize sıkıntısı
- Rusya’dan gelenlerin sayısı nasıl, diğer pazarlarda rakamlar ne durumda?
Rusya’da 2015 3.6 milyon, 2017 4.6 milyon, 2018 6 milyon. Çok ciddi bir artış var. Geçen yıla göre artış yüzde 26,5 olurken 2015-2018 artışı ise yüzde 61. Rusya ve Ukrayna’da sürekli yukarı gidiş var. Ukrayna’nın 2015-2018 yılları artışı yüzde 96. 678 bin olan 2015 rakamı şu anda 1 milyon 386 bin. Fuarlarda net bir tablo çıkıyor. İngiltere fuarı bitti. O da çok güzel geçti. İran’da da bir artış var. Çin ile ilgili artış yüzde 59. Ama gelen sayısı 400 bin civarında. Yani oransal olarak artış büyük. Özellikle Çin, Hindistan, Güney Kore, Japonya gibi yeni hedef pazarlarda. Fakat gelen sayı düşük. Bir klasik pazarlarla rekabet edecek sayı değil. Ama potansiyeli, derinliği olan pazarlar bunlar. Oralarda çok daha ciddi rakamlara çıkılabilir. Çin’in potansiyeline baktığımızda 257 milyon turist çıkışı var. Bizim aldığımız rakam 400 bin. Çin ve Hindistan’da vize sıkıntımız var, turist var. Vize ile ilgili sıkıntıyı aşsak bu pazarlarda çok ciddi artışlar yaşanacak. Biz bu konuyla ilgili Dışişleri Bakanlığımıza müracaatlarımızı yaptık. Yakın gelecekte bu sorunu aşacağımızı düşünüyorum.
Avrupa’dan gelen turisti artırmalıyız
- Avrupa’dan gelen turist durumu nasıl?
Dünyada seyahat edenlerin yaklaşık yüzde 50’si Avrupa’da. 1.4 milyar seyahat eden var 2018’de. Bu seyahatlerin 713 milyonu Avrupa’dan gerçekleşmiş. Dolayısıyla ana pazarımız bizim Avrupa. Ülke olarak da doğru yerde konumlanmış vaziyetteyiz. Avrupa’dan Türkiye’ye 15 milyon civarında turist geliyor. Bunu artırmamız gerekiyor. Almanya’dan yurtdışına çıkış 83 milyon, bizim aldığımız turist sayısı bunun yüzde 5’i. Yani 4.5 milyon. Şöyle bir algı var, bunu değiştirmek lazım: Yani ana pazarlarımızda her şey bitmiş o pazarda her şeyi yapıyoruz, başka ülkelere yönelelim. Öyle bir durum yok. Kendi klasik pazarlarımızda daha çok potansiyel var, daha biz oralardan yeterince turisti almıyoruz aslında. İngiltere’de yurtdışına çıkanlardan yüzde 2.2’si Türkiye’ye geliyor. Fransa’dan yurtdışına çıkanlardan yüzde 2.1’i geliyor. Rusya en yüksek turist aldığımız yer. Yurtdışına çıkanlardan yüzde 12’si geliyor Türkiye’ye.
2019 hedefi 50 milyon turist 40 milyar dolar gelir
- 2019 hedefleri ne olacak?
Bu tempoda gidersek, beklenmedik bir şey olmadığı müddetçe, 50 milyon turisti hedefliyor olmamız gerekiyor. 2018 rakamlarının ardından 2019 hedefinin artık 50 milyon olması doğaldır. Hayal bir hedef değildir. Ben tutturulabileceğine de inanıyorum. Çünkü Avrupa pazarları da 2019’da geri gelmiş olacak. 2016 krizinin bize nasıl faydası oldu? Biz alternatif pazarlara yöneldik. 300 bin 500 bin olsun ama değişik pazarlardan olsun diye. Pazar çeşitlemesinin ne kadar önemli olduğunu gördük. Bu kötü dönemi bile aslında daha az zararla atlatmayı başardı sektör. 2019 hedefleri 50 milyon turist ve 40 milyar dolar gelir...
Turizmin ekonomiye katkısı yüzde 45 olacak
- Turizmin ekonomiye katkısı ne ölçüde?
Turizmin net döviz girdisine bakarsak eğer 2017 yılında dış ticaret açığımız 76.7 milyar dolar. Sadece turizm net gelirleri 21.1 milyar dolar. Yani turizmin ekonomiye katkısı 2017’de yüzde 34. 2018’deki rakamlarla yüzde 45 olacak gibi duruyor dış ticaret açığına etkisi. 2023 hedeflerinde de bence tüm ticaret açığının karşılanmasıyla orantılı bir hedef koymak lazım. Yani turizm gelirleriyle ticaret açığımızı karşılayabilecek duruma gelebilir miyiz? Gelebiliriz. Gerçekten Türkiye’nin dünyada rekabet edebileceği ve üstünlük sağlayabileceği en önemli alan turizm. Başka bu kadar avantajlı olduğumuz bir alan var mı bilmiyorum... Şu anda 2017 rakamları ile 8. sıradayız. Ama aslında 6. sıradayız. Çok az farklarımız var. Bir de karşımızdaki rakip ülkeler şehir turizmi yapan ülkeler. Turist olarak baktığımız zaman dünya 6.’sıyız. Rekabet etme şansı çok yüksek bir ürüne sahibiz. Evet, cari açığı kapamada en önemli etkenlerden biri turizm. Tamamını kapatabilecek bir potansiyelde. Cari açık turizm ile kapatılır. Rakamlarda onu söylüyor.
- Türkiye’ye gelen turistlerin harcamalarının azlığı tartışılıyor...
Turizm gelirlerinin düşüklüğü, turist başına harcamanın düşüklüğü ile ilgili bir sürü istatistik yayınlanıyor. İstatistikleri irdelemediğiniz zaman öyle bir görüntü çıkıyor. Gelen turisti dövize bölüyorsunuz öyle bir harcama çıkıyor. Gürcistan, Bulgaristan ve Yunanistan’ın etkisi var bizim turizmimizde. Gürcistan, Yunanistan ve Bulgaristan’ın toplam girişi 5 milyona yakın. Bu 3 ülkenin gelenlerini çıkardığımız zaman turist sayımızdan ve bunların harcamalarını çıktığımız zaman aslında diğer harcamalarımız 911 dolar. Çünkü bunların bizde gecelemeleri yok konaklamaları yok. Konaklama olmayınca turist tanımına uymuyor bu. Bunların harcamaları Gürcistan’ın 182, Bulgaristan’ın 200, Yunanistan’ın 231 dolar. Bunlar bütün ortalamalarımızı mahvediyor. Bunu pembe tablo için söylemiyorum. Ama motivasyonumuz böyle anlamsız bir şekilde bozulmamalı. Biz yurt dışında tur operatörlüğü faaliyeti yapıyoruz. Yunanistan’a kaça satılıyorsa Türkiye’ye de aynı fiyatlara satılıyor aşağı yukarı. Kitle turizmi yapan ülkelerde 850 doların üstü rakamlar iyi rakamlardır. Biz de 900 dolarlar civarındayız. 1000 dolar olması lazım. Tabi ki gelir düzeyi yüksek turistin gelmesi için çaba sarf etmemiz lazım. Ama gelir düzeyi düşük turisti de turistten saymama gibi bir durumumuz yok. Bizim için önemli olan turistin Türkiye’ye gelme alışkanlığı kazanması. Bugün para harcamayabilir ama yarın harcayabilir. Bugün sırt çantası ile gelir para harcamaz. Yarın Kanada’nın Cumhurbaşkanı olur 30 yaşında. Türkiye’ye gelenlerin hepsini bir Türk dostu haline getirmek zorundayız. Bazıları bizim esnafımıza bire bir dokunan yerlerde kalıyorlar. Sokaktan alışveriş yapıyor ve yemek yiyor. Moral bozukluğu yaşayacak bir durumda da değiliz. 70 milyon 100 milyon yabancı ziyaretçi hedefleyen, kitle turizmi yapan bir ülkede 1000 dolara geceliği otel de olur 20 dolara geceliği olan otelde olur. Türkiye’nin en önemli gelir kaynaklarından biri kemiksiz net döviz bırakan kaynak turizmdendir. Ülkeler arası rekabete bakıldığında tartışılmaz bir üstünlüğü var. Pazarlama kanalları olarak bakıldığında Türkiye’nin en önemli avantajlarından bir tanesi de Türk Tur Operatörleri ve Türk Charter şirketleri. Ürününüzü pazarlayan ve getirip götüren varsa bir anlamı var, Türkler bu işi çok iyi yapıyorlar doğal olarak da ana ve vazgeçilmez destinasyonları kendi vatanları.
BAZI TURİZM ÇEŞİTLERİNE TEŞVİK YAPILMALI
- 4 mevsim turizmi için neler yapılmalı?
Bizim ülkemizin avantajlarından bir tanesi her mevsim turizm yapma imkanı. Termal turizminden kayak turizmine, spor turizminden sağlık turizmine, kongre turizm, gastronomi turizmi gibi her misafire hitap edebilecek ürüne sahibiz. Kriz döneminden sonra özellikle kongre alanında tekrardan toparlamak 3-5 seneyi alıyor. Çünkü kongrelere çok önceden karar veriliyor. 2019’dan itibaren bu segmentlerde yavaş yavaş yukarı doğru çıkacağız. Spor turizmi hızlı toparlanıyor diyebiliriz. Sektör örgütü olarak bazı turizm çeşitlerine biraz teşvik ve destek yapılmasında fayda olduğunu düşünüyoruz. Genel teşvikler kaldırıldı, turizmde düzelme var, doğrudur ama esas harcama kapasitesi daha yüksek olan bazı turizm çeşitlerine ufak tefek dokunuşlara devletin motivasyonuna hala ihtiyaç var gibi. Yurtdışından turist alan kayak merkezleri, Uludağ, Kartalkaya, Erciyes ve Palandöken. Potansiyelde ciddi şekilde kitle turizmine hitap edecek kadar sayıda tesise sahip değiliz. Sağlık turizmi bizim çeşitliliklerimizden. Hasta sayısı bakımından bakıldığında dünyadaki ilk 5 ülkeden bir tanesiyiz biz. Orada da ciddi bir gelir var özellikle yakın coğrafyadan. Ameliyata, hasta tedavisi, termal ve kozmetik, sağlık turizmi için gelenler her geçen gün artıyor. 40 milyon turist 50’ye nasıl çıkacak, 50 milyon 80’e nasıl çıkacak. Sezonu genişleteceğiz, sezonu uzatacağız. Temmuz-Ağustos zaten yüzde 95’lerin üstünde doluluk var. Kişi sayısını artırmamız için bölgeleri de artırmamız gerekiyor. Antalya, Muğla, İzmir bölgesinin dışındaki bölgelerde de turist ağırlamamız gerekiyor. Bir de sezonu 8 aydan 10-12 aya çıkarmamız gerekiyor. Turizm çeşitliliği de artırılmalı. Futbol turizmi, golf turizmi, kongre turizmi, kış turizm gibi şeyler aslında dönemlerin uzamasına sebep oluyor. Bizim sıkıntılı olduğumuz bölüm, kişi başı otel dışı harcamaları, bunu düzeltmemiz lazım.
Göbeklitepe bölge turizmini canlandıracak
- Göbeklitepe’nin turizme etkisi ne olacak?
O bölgenin bütün bundan sonraki turizm hareketinin akışını değiştirecek bir yer Göbeklitepe. Çok farklı bir yer. Biz o bölgenin 2019 yılında dahi 1 milyon turist rakamını zorlayacağını düşünüyoruz. Bir kaç sene içinde Kapadokya, Pamukkale ne ise Göbeklitepe belki onlardan da daha önemli bir merkez olarak öncelikli ziyaret edilmesi gereken turizm yerlerinden birisi olacak. Şu anda da ilgi çok yüksek. Bölgeye çok canlılık getirecek.
- Turizm Fonu kurulmasının faydaları ne olacak?
Kültür ve Turizm Bakanlığı öncülüğünde Turizm Geliştirme Fonu’nun kurulması için çalışma yapılıyor. Bu fonda kamu özel sektör iş birliğiyle yeni bir tanıtım modeli oluşturulacak. Bu fonun, ortak akıl ve sinerjiyle turizmi daha üst seviyelere çıkartacağına inanıyoruz. TÜRSAB kurulacak bu fonun yasa ile tanımlanmış üyelerinden birisi olacak. Turizmciler içinde olduğu müddetçe çok faydalı çalışmalar yapacağına inanıyorum.