Antalya’dan tropikal meyve atağı başlıyor

ANTALYA

Antalya ve çevresinde ekonomik değeri yüksek olan ve taneyle satılan tropikal meyve atağı başladı.

Muzda büyük atılım yapan ve ithalatın azalmasına neden olan bölge şimdi de ejder meyvesi, avokado, kahve çekirdeği ağacı ve papaya gibi ürünlere ağırlık verdi. Özellikle Antalya’nın Manavgat ilçesi 5 yıl içinde Türkiye’nin tropikal üretim merkezi olmayı hedefliyor.

Manavgat Ticaret ve Sanayi Odası (MATSO) Başkanı Ahmet Boztaş ile seraları gezerek tropikal meyve ekimini konuştuk. Ejder meyvesi ve avokadoda büyük yol katettiklerini belirten Başkan Boztaş, şimdi kahve çekirdeği ağacı ve papayayı da ekerek adaptasyon sürecini başlattıklarını söyledi. Boztaş, “ejder meyvesi ve avokado ihracatına başladık” diyor.

MATSO Başkanı Boztaş Milliyet’in sorularını şöyle yanıtladı:

Turizm bölgesinde tarım atağı görüyoruz, nedir bunun öyküsü?

Manavgat’ı herkes turizm yeri olarak bilir. Ama son yıllarda sadece turizme dayalı ekonomi büyük risk. Bu riski ortadan kaldırabilmek için farklı sektörleri ortaya çıkarmak lazım. Bu yönde adımlar attık. Hükümetin verdiği sübvanse edilmiş kredileri ve gümrük fonu uygulamasından kaynaklı bilgileri içeren bir rapor hazırladık.

Üyelere tanıtımını yaptık. Bu sayede 2014’te 21 dönüm olan örtü altı muz yetiştiriciliğini 2020 yılı sonu itibariyle 15 bin dönümü geçtik. 21 dönümden 15 bin dönüme. Bunu yapan odamız üyeleri. Şimdi tropikal meyvede yoğunlaşıyoruz. Önerimiz örtü altı tropikal meyve ekimi. Şu anda bölgede en büyük yatırımlar Manavgat’ta. Tropikal meyvede Alanya’yı, Gazipaşa’yı geçtik.

MUZDAN CARİ AÇIĞA 200 MİLYON $ KATKI

Muzdan sonra çeşitleme mi yapıldı?

Hükümetin verdiği destekleri tanıttık. Ticaret odası olarak muz yetiştiriciliği üzerine bir rapor hazırladık. Üyelere anlattık. Muzda gümrük vergisi var. Bu sonra fona dönüştü. Yüzde 148. Yani 1 lirayı aldığınız bir muz dışardan içeriye 2.5 liraya geliyor. Bir de uzun vadeli örtü altına verilen destek var.

Şimdi muzda 20 bin dönüme doğru yaklaşıyoruz. Muzdaki yığılmanın ilerde bize risk getirebileceğini görünce ürün deseninde değişiklik önerdik. Ejder meyvesi ile ilgili bir rapor hazırladık. Avokado ile ilgili bir çalışma yaptık.

Çilekle ilgili de bir çalışma yapıyoruz. Yani ürünlerimizi çeşitlendiriyoruz. Tarım Bakanımıza da söyledim, ürün planlaması yapalım diye. Havza bazlı üretim planlaması yaparak bunları kısıtlayalım dedim. 600 bin ton muz tüketimi vardı 2014’te. Bunun 280 bin tonunu üretiyorduk. 2020 rakamlarına göre 728 bin ton üretime çıkmışız. 200 milyon dolarlık ithalatı gerilettik bu üretimle. Bunun başka ürünlerde de yapılmasını istiyoruz. Mesela pamukta... Yüzde 60 ithal. Mesela susamda yapılmasını istiyoruz. Yüzde 70 ithal.

‘TROPİKAL MEYVEDE MERKEZ MANAVGAT OLACAK’

Tropikal meyve üretimi ne aşamada? Ürün çeşitlenmesinde neler olacak?

Muz iyi bir örnek oldu. Ürünü çeşitlendirme çalışmalarımız var. Manavgat’ta şimdi 2 bin dönümü aşkın avokado açıkta, bin dönümü aşkın ejder meyvesi örtü altında yetiştiriciliği oluşmaya başladı. 5-6 yıl sonra Manavgat Türkiye’nin tropikal meyvenin başkenti olacak. Avokado, çarkıfelek, ejder meyvesi, papaya...

Kahve çekirdeği ağacının adaptasyonunu deniyoruz. Adaptasyonu sağlanırsa yaklaşık 200 milyon doların üstünde de kahvede ithalat var. Bunu da durdurabiliriz.

Bu ne getirdi bize? Pandemi döneminde Manavgat’ta turizm yüzde 77.5 azaldı. Ama şirket kuruluşunda yüzde 8 artış var. Kapanmalarda durum ne? Yüzde 17 daha az kapanmışız.

Salgın sürecinde tarıma mı ağırlık verdiniz?

Salgın yılı olan 2020’de kurulan şirketlerin yüzde 60’ı tarım. Bu iş aile çiftçiliğinden çıktı, iş adamları daha çok yatırım yapıyor Manavgat’a. Şimdi ejder meyvesi, avokado ihracata gidiyor. Muzda ithalatı kesiyoruz.

Turizmde geri olmamıza rağmen farklı sektörlerle ilçe ekonomisinin çarkını döndürmüşüz.

Türkiye’de ihracatta 2019 ile 2020 kıyaslanınca yüzde 6.3 daha eksideyiz. Antalya olarak yüzde 5.6 artıdayız. Manavgat olarak yüzde 19.1 daha fazla ihracatı artırmışız. Yani tüm bunları nasıl yapmışız? Hükümetin vermiş olduğu kredilerle gümrük vergisiyle üreticiyi korumasından kaynaklanan örtü altı tarımla.

‘Susamımız Osmanlı Sarayına girmiş’

Başka hangi projeler var?

Manavgat’ın susamı da çok değerli. Manavgat susamında yaklaşık yüzde 60 yağ var. Ve aroması da farklı.

Osmanlı Sarayı, mutfağına Manavgat tahinini götürmüş. Elimizde tarihi belgeler var.

Bu belgelerle birlikte patent enstitüsüne müracaat ettik.

Manavgat susamı diye coğrafi işaret alıyoruz. 150 bin ton susam ihtiyacımız var. Bunun 130 bin tonu ithal geliyor. Biz 20-30 bin ton civarında üretebiliyoruz.