Rusya, alternatif pazar arayacaktır

Alan F. Townsend,
Uluslararası Finans Kurumu (IFC) Enerji Endüstrisi Baş Uzmanı

-Batı ile Rusya arasındaki enerji çatışması artar mı?

Kısa vadede oldukça öngörülemez. Enerji ticareti devam ediyor fakat Batı Avrupa’nın bu yıl Rusya’dan daha gaz alım planları da var. Çatışma ne kadar uzarsa, AB ülkelerinin zaman içinde Rusya’dan satın alma olasılığı o kadar az olacaktır. Ruslar ise, bazı durumlarda altyapı kısıtlamaları sebebiyle sınırlı olsa da büyük ihtimalle alternatif pazar arayışına girecektir.

 -LNG’de durum nasıl desteklenir?

Gaz tüketicisi ekonomilerin bir sonraki ısıtma mevsimine hazırlanmak için 6 ayı var, dolayısıyla ne olacağını o zaman göreceğiz. Mısır, Norveç, Cezayir ABD v.b.’den daha fazla arz şekilleniyor ve LNG ithalat altyapısı bazı FSRU’lar şeklinde ilerliyor. Avrupalı tüketiciler muhtemelen sübvansiyon yoluyla en kötü fiyat etkilerinden kısmen kurtulabilirler.

-AB yeni boru hattı projelerini destekler mi?

Büyük boru hattı projeleri göreceğimiz konusunda şüpheliyim. Doğu Akdeniz gazının bir kısmı Mısır’ın LNG tesisleri üzerinden Avrupa’ya gidecektir. Bir kısmı da Doğu Akdeniz’de kalacak ve bölgede zaman içinde kullanılacak, güney ve batı Avrupa’ya ihraç edilmeyecektir.

-AB’nin temiz dönüşüm politikaları nasıl etkilenir?

Orta ve uzun vadede AB büyük olasılıkla yenilenebilir enerji ve pil depolamasını iki katlayacak. Asıl büyük soru ise, Avrupa’nın enerji tasarrufu konusunda ne kadar agresif olacağı.

-Ukrayna’daki savaş sona erdiğinde, enerji dünyasında bizi ne bekler?

Savaş yakında sona ererse, belki uzun vadeli etkisi daha az olabilir. Enerji ticareti etkilenecek ve elbette enerji dönüşümü de. Savaş sona erecek fakat savaş sonrası enerji ortamında asıl etki yaratacak şey, savaşın ne zaman ve nasıl bittiği olacaktır.

-Enerjide yaşanan dalgalanmalardan Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler nasıl etkilenir?

Tahmin etmesi çok güç. İdeal bir dünyada, enerji politikaları verimli enerji tüketimini teşvik etmelidir ve bunun bir kısmı da normalde maliyeti yansıta fiyatlamayı içerir. Ama ideal bir dünyada yaşamıyoruz. LNG Rus gazından geri çekilirken iyi bir seçenek, ama sonuçta, Rus gazına bağımlılığı, enerji verimliliği, yenilenebilir enerji, enerji depolama ve diğer gaz tedariki (LNG, bio metan, hatta belki zaman içinde hidrojen dahil) ile değiştirerek, Rusya riskini azaltmak daha iyi bir strateji olur.

-Ukrayna’daki savaşla birlikte enerji piyasalarında sizi şaşırtan bir gelişme oldu mu?

En önemlisi şu oldu, hükümetler ister doğuda ister batıda, kuzey ve güneyde, vatandaşlarına yaşam tarzlarının değişmesi gerektiğini önermekten korkuyor. Avrupa ve Kuzey Amerika’da enerji dönüşümü çok fazla enerji kaynaklarını değiştirmeye odaklanıyor, daha az enerji kullanmaya yeterince odaklanmıyor. Çünkü daha az enerji kullanmak yaşam tarzında bazı değişiklikler anlamına geliyor (daha zengin ülkelerde, insanların nasıl işe gittikleri, nasıl ve nerede yaşadıkları, şehirlerin nasıl düzenlendiği gibi israf edilen enerji kullanımı yaşam tarzlarının bir parçası durumunda). Bazen enerji dönüşümünden bahsederken bu bir savaşmışız gibi konuşuyoruz. Fakat hükümetiniz sizi alışverişe teşvik ediyorsa bu bir savaş değildir.