Bir turizmcinin isyanı...

MİLLİYET LEFKOŞA
Turizmci, yazar Tevfik Aytekin, Kuzey Kıbrıs'taki turizm alanında yapılması gereken ve yapılmayanları ele aldığı yazısında, "turizm alanında çok daha alınacak yolumuzun olduğunu" ifade etti. Milliyet Kıbrıs için bir yazı kaleme alan Aytekin, "Turizm öncelikle alt yapı demektir. Yol, su, elektrik, kanalizasyon, internet dahildir. Çevre temizliği, doğa korumayı eklemeniz gerekmektedir. Kültürel varlıklarınızı eklemelisiniz. Turizm ne değildir? Turizm sadece otel değildir" dedi. "Yollarınızdaki aydınlatmaların yeterli olması, trafik yönlendirme tabelalarınızın herkes tarafından okunur, asfalt kalitesi, refüj, dinlenme-arıza cepleri, viraj güvenliği, yol yardım telefonları, yol güvenliği için çok önemlidir" diye devam eden Aytekin'in yazısı şöyle; "Bugün Sharm El-Sheikh’de kafe ve barlarda oturan turistler rahatsız olmasın diye ‘20’ ile seyahat etmek, aracınızın sadece parklarını yakmak zorundasınız. Su kaynaklarınızın yeterli ve temiz olması gerekmektedir. Su kaynakları yeterli olmadığı için Kıbrıs Otelleri yüksek meblağ da aldıkları suyu, otellerin bütçe maliyetine ekleyerek giderlerini gelirleri ile dengelemeleri gerektiği için, bu fiyatı misafir başına turiste ödetmektedir. Ülkenize gelen turistlere yüksek oranda su parası ödetemezsiniz."

Elektrik sorunu

"Elektrik üretiminizin çevreyi kirletmemesi, yenilebilir enerji kaynaklarınızın çok iyi seviyede olması çok önemlidir. Kimse kirli havası olan bir ülkeye tatil yapmak için gelmez. Bugün Çin’de fabrika fazlalığı sebebi ile yaşanan hava kirliliği sayesinde 1993’e göre turist sayısı %7 seviyesinde azalmıştır. 21.Yüyılda elektrik kesilmesi medeniyetten uzak olduğumuzu göstermektedir. Hiçbir turist eğlencesinin, rahatının ortasında 20 saniye bile olsa elektrik kesintisini kabul etmez. Turizm Bakanlığının güneş enerjisi kullanımı için teşvik etmesi ve otellerin ürettiği elektriği satın alacağını garanti etmesi gerekir.
Kanalizasyon alt yapınızın iyi seviyede olması, yer altı sularınızın zehirlenmediğini, denizlerinizi kirletmediğiniz anlamına gelmektedir. Bugün Akdeniz’i deniz turizmi için tercih eden turist sayısı %43’lerde. Vidanjör kullanımı sadece 3. Dünya ülkelerinde var."

Alt yapı ve internet

"Dünya’da havalimanı, metro, otobüsle seyahat eden ve şehir merkezinde gezen turistler için internet artık bedavadır. Bugün Roma’da internetsiz bile ‘Aşk Çeşmesinin’ fotoğrafını çektiğinizde cep telefonunuza fotoğrafı kaydederken “Fontana di Trevi” olarak otomatik kaydedilmektedir. Diğer yandan turistlerin her şeye kolayca ulaşması için çevrimdışı siteler mevcut. Turistler arzu ettikleri yahut görmesi-gitmesi gereken yerlere kimseye sormadan gidebilmektedir.
Taşımacılık en önemli faktördür. Turistler havalimanında indikten sonra onları en fazla 45 dakika içinde oteline güvenli ve rahat bir şekilde ulaştırmak zorundasınız. 45 dakikanın üzeri insan hakları ve seyahat özgürlüğüne aykırıdır. Bu sebeple kafanıza göre her yeri Turizm Bölgesi ilan edip otel yaptıramazsınız. Öncelikle alt yapı ve ulaşım standartlarınızı sağlamanız gerekmektedir."

Teneke gibi araçlar

"Bugün Bafra bölgesine turistleri havalimanından indikten sonra en az 1,5 saatte taşıyorsunuz. Türkiye’de Alanya Havalimanı neden kuruldu? Bugün öğreniyoruz ki ‘Geçitkale Havalimanı’ sadece kargo uçaklarına açılacakmış. Sadece kargo uçaklarına açacaksanız Bafra’daki otellerinizi ve turizmi unutun. Aynı zamanda Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Ercan kapansın demesi de Turizme aykırıdır. Yolcuları Larnaka’da indirip 1,5 saatte Girne’ye taşıyamazsınız. Her gün turist sayımız artsın, daha çok uçak insin diyoruz. Peki havalimanı kapasiteniz yeterli mi? Yer hizmetleriniz yeterli mi? Her şey sadece artsın, insin demekle olmuyor. Bugün taşımacılığı nasıl yapıyorsunuz? İki tane Alman Turist ölse, 2 senenizi çöpe atabilirsiniz. Teneke gibi araçlarla turist ve halk taşıyorsunuz. Turistler ve halk sadece taksi ile seyahat etmeye mahkûm edilmiş durumda."

Taksilere mahkumiyet

"Girne’den saat 19:30’dan sonra Lefkoşa’ya - Lefkoşa’dan saat 18:00’dan sonra Girne’ye dolmuş- otobüs yok. İki şehri birbirinden kopuk turizm ülkesi mi olur? Turiste bugün burayı gezdiniz, yediniz içtiniz, eğlendiniz yeter artık dönüyorsunuz diyemezsiniz. Turist ve halk kendi başına, ucuz, güvenli ve çok seçenekli seyahat edebilmelidir. Girne-Lefkoşa-Mağusa arasında hafif raylı 24 saat bir metro sistemi turizm kapasitenizi % 300 seviyelerinde artırır. Bu sizin ekonominiz, sosyal devlet ilkeniz içinde önemli, hatta yakın zamanda topladığınız vergilerde azalma kaydedilecektir. Neden? Çünkü yakıt, araç, yedek parça kullanımı azalacak, yollarda ölen insan sayısı çok düşecektir. Nasıl çözeceksiniz? Lefkoşa’da insanların evini, apartmanlarını yıkıp yol mu genişleteceksiniz?"

Girne'nin acınası durumu

"Tarihi eserlerinizin, şehirlerinizin dokusu durumu var. Girne’ye Ciklos’tan inerken yeşil ve iki katlı beyaz evlerden oluşan bir silüet vardı. Bırakın Avrupa’yı bugün Bodruma beyaz renk harici, 2 katı geçen ev yapabilir misiniz? İstanbul’da Galata Kulesini kapatacak gökdelen dikebilir misiniz? Dikemezsiniz… Neden? Çünkü şehrin silüetini ve dokusunu bozamazsınız. İtfaiyenizin 6. Kata müdahale edecek aracı yok fakat 10 katlı apartmanlar yaptınız. Daha geçen gün Londra’da yanan binayı hepimiz üzülerek gördük. Lefkoşa’daki tarihi evleri koruma altına almanız gerekir. Girne’de tarihi yağ fabrikasını yıktırdınız. Yine Girne’de M.Ö 500 senesine ait ‘Bodur Hipopotam’ kemikleri kayalıkların üzerinde kaderine terk edilmiş durumda. Venedik Sütununun yanında en az iki dilde orayı anlatan bir açıklama yok."

Denize giremeyeceğiz

"Dünya’da illa herkes rehber ile seyahat etmiyor. O sütunun üzerinde Latince ne yazıyor biliyor musunuz? “Bu ülkenin insanları zenginlik ve güzelliğin değil, bozulmamış inancın peşindeler”. Fakat bugün görüyoruz ki herkes zenginliğin peşinde. İtalya’da 10 yıl balık avlanması yasaklanmış bölgeler ilan edilmiş durumda. Mısır, Maldivler, Uzakdoğu’da halen deniz içine balıkların yuvalanması için gemi ve yapay yuvalar batırılıyor. Hatta yapay Rifler yapılıp deniz altına bırakılıyor. Bütün bunlar neden yapılıyor. Çünkü Mısır NatGeo’ya bir belgesel için 15 bin Euro ödüyor ve deniz altını bütün dünyaya sergiliyor. Bu sayede dalış turizmi gelişiyor. Biz ne yapıyoruz? Trol balıkçılığı ile balıklarımızın yuvalarını bile söküyoruz. Kaç tane Orfozumuz, Carettamız, Deniz Yıldızımız var ki bize dalış turizmine gelsinler. Gemiler atıklarını denize boşaltıyor. Bugün gidin otellerin önündeki deniz bile ne halde? Yakında otellerinizde denize girilemeyecek."

Bakan turist karşılamalı

"Önümüz Bayram, bütün oteller dolu, turizm emekçileri çalışıyor. Turizm Bakanı muhtemelen önceki yıllarda olduğu gibi tatilde olacak. Turizm Bakanı operasyonun tamamından sorumludur. Turizm bakanı neden havalimanına gitmiyor, yolcular nasıl indi, nasıl karşılanıyor, nasıl gidiyor? Otellerdeki emekçilerin elini sıkmaya bile gitmiyor. Turistleri kazıklıyorlar mı? Bir otelde, bir araçta, ülkede turiste nasıl davranıldığından Turizm Bakanı sorumludur. Daha geçen bir turiste tecavüz ettiler. Turizm’deki misafir memnuniyetinden, hizmet kalitesinden Turizm Bakanı bizzat sorumludur. Türkiye’ye de büyük görevler düşmekte. Kendi tarihi emanetini korumalı ve bir nevi koruduğu emanetle Kıbrıs Turizmine destek vermelidir."

28 Mehmet Çelebi mezarı

"Örneğin Mağusa Buğday Camii’nin yanında 28 Mehmet Çelebinin mezarı var. Kimdir 28 Mehmet Çelebi? Osmanlının Kıbrıs Valisi, Osmanlının ilk Büyükelçisi, Osmanlının ilk Fransa Büyükelçisidir. Aynı zamanda kendi yazdığı bir sefaretnamesi var. Matbaayı Müteferrika’ya önermiş ve sefaretnamesi ile Padişah III. Ahmet’e yazılı olarak sunmuştur. Mezar düzenlenmeli ve çevresine 28. Mehmet Çelebiyi anlatan iyi bir açıklama konulmalıdır. Alaçatı nasıl marka oldu? Ülkeler ünlülerin peşinde. Bizim hiç mahcup olmadan ağırlayacağımız otellerimiz var. Yunanistan sadece mavi beyaz şirin renklerle Santorini’de yılda 5.500 Çinli çifte balayı odası satıyor."

Kıbrıslı çalışan neden yok?

"Bir Turizm Meslek Lisemiz bile yok. Neden Kıbrıslı Genel Müdür, Ön Büro Müdürü, Ahçı Başı yetiştiremiyoruz? Kıbrıslılar ayrıca AB vatandaşı. Bu ne demek? Dünyanın her yerinde çalışabilir ve bu tecrübelerini kendi Yurtlarına aktarabilirler. Eğer siz Turizmci yetiştirmezseniz, Kıbrıslılar lokomotif sektörünüzde çalışamayacak. Sektörü her alanda başkalarına devretmişsiniz demektir."

Neta Alchimister'den haberimiz olmadı

"Geçen Adamıza Dünyaca ünlü model Neta Alchimister geldi. Instagram hesabından fotoğraflarını paylaştı. Geldiğinden ne otelin ne de Turizm Bakanlığının haberi var. Bugün dünyada sizin para verip yaptırdığınız reklamdan daha değerli bir reklamdı. O kadar reklama harcanacak para, sosyal medya üzerinden daha etkin yapılabilir. Destinasyonu oluşturan şey popülerliktir."