Son dakika... Bakan Çavuşoğlu'ndan İstanbul'daki zirveyle ilgili flaş açıklama
31.03.2022 - 10:06 | Son Güncellenme:
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, katıldığı televizyon programında gündeme ilişkin açıklamalarda bulundu. Ukrayna ve Rusya arasında İstanbul'daki görüşmelerin en anlamlı müzakere olduğunu söyleyen Bakan Çavuşoğlu, 1-2 hafta içinde üst düzey bir görüşmenin daha olabileceğini açıkladı. Bakan Çavuşoğlu ayrıca, Türkiye'nin Kiev'de bulunan 2 uçağıyla ilgili de önemli bilgiler verdi.
A Haber canlı yayınına konuk olan Bakan Çavuşoğlu'nun açıklamalarından satır başları şöyle;
GÖRÜŞMELERDEN SONRA ATEŞKESE NE KADAR YAKLAŞILDI?
Her şeyden önce Türkiye'nin iki tarafı bir araya getirmesi ve iki tarafında toplantılar Türkiye'nin olmasını istemesi Türkiye'ye duyulan güvenin göstergesidir. Bu da izlediğimiz dengeli ilkeli politikanın bir sonucudur. Türkiye doğruya doğru, yanlışa yanlış ve yapabileceklerini söyleyen yapamayacaklarını da aynı şekilde açıklayan bir tutum sergiledi. Şu anda savaşın sona erdirilmesi için çaba sarf ediyoruz.
"EN ANLAMLI NETİCE İSTANBUL'DA ALINDI"
Çok ciddi bir tehdit var ve savaşın sona erdirilmesi için mücadele ediyoruz. Bu konuda en çok çaba sarf eden ülke Türkiye. En anlamlı netice İstanbul'da alındı. Ukrayna tarafsız politikaya hazır, güvence istiyor. Ama her şey bitti mi? Bitmedi. Bazı konularda bir uzlaşı ortak anlayışa varıldı. Artık bazı konuların tartışılmadığını müzakere edilmediğini görüyoruz.
HANGİ KONULARDA ANLAŞMA SAĞLANDI?
Örneğin tarafsızlık. Tarafsızlık statüsü neye bağlı? Güvencelerin olmasına bağlı. Şimdi o güvenceler konuşuluyor. Tarafsızlık tamam biz tarafsız politika izlemeye hazırız diyor Ukrayna, NATO'ya girmeyeceğiz diyor ama bize güvencelerin verilmesi gerekiyor diyor. Örneğin Rusça dilinin resmi dil olması veya Rusça'nın eğitimde dil olarak önünde engel olmaması.
Sonuçta Rusça diliyle ilgili tartışma yok. Ayrıca daha önce Nazilerden arındırılması gibi silahtan arındırılması gibi konular artık göreceli olarak daha az tartışılıyor. Kolektif güvenlik anlaşmasının içeriği. Ne konuşuluyor? Kırım'ın ve Donbas bölgesinin statüsü ne olacak? Bu konuda karar vericiler kim? Liderler. Şimdi bu toplantıdan sonra özellikle gerginliğin azaltılması ile ilgili bazı adımlar atıldı. Ama sahada bu kararların yansımasını görmüyoruz. Örneğin bazı bölgelerden Rus askerlerinin çıkarılması. Taktik manevra diyenler var. Şüpheci iyimser olanlar var. Biz de temkinliyiz. Çünkü 35 günü geçti. Yaklaşık bir aydan sonra İstanbul'da müzakereciler bir araya geldi.
"1-2 HAFTA İÇİNDE GÖRÜŞME OLABİLİR"
İkinci aşamada biz Dışişleri Bakanlarının bir araya gelmeleri için bir çalışma yapıyoruz. Hem Lavrov hem Kuleba ile görüşüyoruz. Lavrov Çin'deydi oradan Hindistan'a geçeceğini söyledi. Kuleba Batı'da. Zamanlama konusunda Ukrayna tarafı güvenlik ve diğer konulardaki teklifini iletti. Rusya'da açıkladı. Putin'e götüreceklerini açıkladı. Ayrı kanallar da var. Kesin bir tarih vermemiz mümkün değil. Ayak üstü yaptığımız görüşmelerde 1-2 hafta içinde daha üst düzey isimlerin, Dışişleri Bakanlarının görüşmesi olabilir.
Putin Türkiye'ye gelecek, Yüksek düzeyli işbirliği toplantısı yapılacak. Kiev'e gitmek çok zor. Bir iki ülkenin Başbakanı trenle 10 saatlik bir yolculukla gitti. Gidilirse 2 tarafa da gitmek gerekir. Biz Putin'in yüksek düzeyde işbirliği toplantısı için Türkiye'ye gelmesini bekliyoruz.
MARİUPOL'DEKİ TAHLİYELER
Ukrayna'dan 16 bin 600 civarında vatandaşımızı tahliye ettik. Aileleri ile 190'a yakın vatandaşımızı tahliye olacak. 16 bin 600 civarında vatandaşımızı tahliye ettik. Otobüslerimiz sürekli sahada bekliyor. Koridor açılırsa vatandaşlarımızı hemen çıkaracağız. Burada Tatarlar var, Türkmen kardeşlerimiz var, Azerbaycanlı kardeşlerimiz vardı. Bizim 30 vatandaşımız kaldı.
Ülkenin tamamında refakatçileri ile birlikte 90 vatandaşımız var. Ukraynalıların Rusya tarafına gitmesi söz konusu değil. Ama Rusça konuşan, oraya gitmek isteyen varsa onu da engellememek lazım. Biz iki tarafa da koridor açılmasını istiyoruz. İnsanlar istedikleri tarafa gidebilmeli. Biz bu konuda çok çaba sarf ettik. Tahliye koridorları açılmadan önce bile konvoylara ateş açıldı. Çok tehlikeli bir durum.
TÜRKİYE'NİN KİEV'DE KALAN 2 UÇAĞI
Ukrayna hava sahası şu an kapalı. Ukrayna'da hava indirme olmasın diye mayınlarla falan önlem almış. Bunları temizlemek kolay. İki taraf ile de görüşüyoruz. Hava sahası açıldığı zaman bizim uçaklarımız oradan kalkacaktır. Uçaklarımızla ilgili her hangi bir tehlike yok. MSB ve askerlerimize günlük bilgiler geliyor.
BİR SONRAKİ GÖRÜŞME NEREDE OLACAK?
Bundan sonraki süreçte görüşmenin İstanbul'da olmasını tercih ederiz. Dürüst bir arabulucu ve ev sahibi olarak ve kolaylaştırıcı bir ülke olarak. Liderler düzeyindeki bir toplantıya da ev sahipliği yapmak isteriz. Önemli olan kalıcı ve barışa gidecek süreci başlatmaları.
TÜRK ASKERİ UKRAYNA'YA GİDECEK Mİ?
Mutabakat çıkmadan kesin yorum yapmak doğru değil. Rusya'nın Batılı ülkelerin garantörlüğüne karşı çıktığı da doğru değil. Ukrayna P5 ve Türkiye ile Almanya. P5'in içinde Rusya'nın kendisi de var. Fransa var, İngiltere var, Çin de var. Rusların karşı çıktığına dair bir açıklaması oldu mu? Hayır. Kanada, İsrail, İtalya da Ukrayna tarafından zikredildi. P5 artı Almanya ve Türkiye, ilaveten Kanada'da var. Rusya ile Kanada'nın ilişkileri iyi değil. Ukrayna ile ilişkileri ise çok iyi. Bu ülkelerin ismi zikredildi. Gönüllü katılmak isteyen ülkelere de bunun açık olduğu söylendi. Ukrayna, ben NATO'ya üye olmayacağım ama benim güvenliğimin garanti edilmesi lazım diyor. Ukrayna, P5 ülkeleri olsun diyor. Yorumlara bakıyoruz, Türkiye otomatikmen güç gönderecek diyor. Böyle bir şey yok. Türkiye'nin asker göndereceği bugün bir gazetede yazıyor. Yok öyle bir şey. Ukrayna güvenlik garantisi istiyor. Türkiye savaşın içine girecek, asker gönderecek gibi yorumlar doğru değil. İki tarafın mutabakatını da bir görmek lazım. Garantörlüğü kabul edip etmemek konusunda şartları gördükten sonra karar verilir.
ABRAMOVİÇ BARIŞ GÖRÜŞMESİNE NEDEN KATILDI?
Abramoviç bu savaşın sonra ermesi için samimi bir çaba gösteriyor. Liderler ve ülkeler için açık tutulması gereken kanallar var. Bizim gibi kenarda, aynı sıralarda durdu. Savaşın ilk gününden bu yana çaba sarf ediyor. Çabalarını tüm dünya görüyor. Ukrayna da olumlu şeyler söylüyor. Yaptırım uygulanan Oligarklar listesinde AB'de ve ABD'de yok. Bir tek İngiltere birtakım kararlar aldı. Kağıt üzerindeki müzakereler önemli. Liderler arasında, ülkeler arasında açık olması gereken kanallar var. Abramoviç'in faydalı bir noktada olduğunu görüyoruz. Resmi ve gayri resmi kanalların olması son derece doğaldır. Bizim Rusya ile gergin sürecimiz oldu. Bazı iş adamlarının o süreçte katkı sağladığını sizler de bileceksiniz.
RUS GAZI TEDARİĞİNDE PROBLEM YAŞANIR MI?
Kısa vadede mümkün değil. Ama herkes şimdi enerjide çeşitliliğin şart olduğunu düşünüyor. TANAP projesi var, TAP var. Bu projelerin kapasitesinin genişletilmesi gündemde. Irak'tan iki petrol boru hattı var. Biri DAEŞ tarafından tahrip edilmiş durumda. Doğu Akdeniz'in önemi burada anlaşılıyor. Ekonomik güzergah Türkiye'dir. İsrail ile atılan yeni adımlar sayesinde, Berat Bey döneminde baya bir aşamaya gelinmişti. Hem Filistin hem İsrail'e mayısın ortasında bir ziyaretimiz olacak. Tarih netleşmeye başladı. Bu bölgedeki gazın da Türkiye'deki boru hatlarına bağlanarak Avrupa'ya aktarılması planlanıyor. Kısa süreçte ikamesi zor. Bizim dışa bağımlılığımız azalıyor. Alternatif enerji, yenilenebilir enerjiye yatırımlarımız var. Enerji Bakanlığımız daha güvenli ve pratik yöntemleri görüşüyor. Enerji bağımlılığımızı azaltmamız lazım. Sakarya Gaz Sahasındaki doğalgazı 2023'te Türkiye'ye getirilmesi ile Türkiye önemli bir noktaya gelecek.
ABD-AB İLİŞKİLERİ
Aslında AB ve ABD, Türkiye'nin dünya için oynadığı rolün bilincinde. Türkiye'nin AB ve dünya ekonomisine katkısı ortada. Bunu tüm dünya görüyor, AB de görüyor. AB ve ABD'nin bunları hemen unutmaması gerekiyor. İhtiyaç duyunca yanaşıp, daha sonra mesafeli duruyorlar. Böyle davranarak küresel aktör olabiliyor mu AB, olamıyor. Sonuçta Türkiye ile ilişkilerde bunları unutmamaları gerekiyor. Bu ülkelerin Türkiye ile ilişkilerini geniş açıdan bakarak devam ettirmeleri gerekiyor. AB genişleme konusunda net bir karar alırsa mümkün. Neden Karadağ ile durduruldu? Neden sözde bir ülke engelliyor.
Çok sayıda ülke genişlemeye karşı... NATO içinde ve AB içinde artık Türkiye'ye yönelik kısıtlamaları kaldıralım düşüncesi ağır basıyor. Kanada bile artık gözden geçirelim diyor. ABD ile F-35 konusu halen tıkanmış durumda. Biz bu süreçte hem Avrupa'nın hem de ABD'nin Türkiye'ye yönelik daha adil olmalarını istiyoruz. Türkiye'nin kıymetini iyi bilmeleri gerekiyor.
TÜRKİYE İLE ERMENİSTAN ARASINDAKİ YENİ DÖNEM
Azerbaycan ile istişare etmeden bizim radikal konularda adım atmamız söz konusu değil. Savaş bittikten sonra biz hep pozitif mesajlar verdik. Azerbaycan kapsamlı bir barış anlaşması teklifinde bulundu. Ermenistan'ın kabul etmesi gerekiyor. Siyasi temaslar da var, yaptığımız ikili görüşme olumluydu. Ben isterdim ki üçümüz bir araya gelelim ama Antalya'da mümkün olmadı. Azerbaycan tarafında bir sıkıntı görmüyorum. Bu bir başlangıçtır, kopukluğun sebebi Ermenistan'dır. Olumlu bir şekilde seyrediyor ama bir günde her şeyin normale dönmesi mümkün değil. Biz üzerimize düşeni yapmaya devam edeceğiz.
İSRAİL İLE NORMALLEŞME DÖNEMİ
İsrail Cumhurbaşkanı'nın Ankara'ya ziyaretinde bu konunun Dışişleri Bakanları tarafından görüşülmesi konusunda mutabık kaldılar. Biz olası ziyaretimizde bunu göreceğiz. Bizim İsrail'le ilişkilerimizin normalleşmesi, Filistin davası pahasına olmaz. İsrail'le ilişkilerimizin normalleşmesini Filistin istiyor. Büyükelçilerin atanması konusunu ziyaretimde görüşeceğiz.
SUUDİ ARABİSTAN İLE İLİŞKİLERİN NORMALLEŞMESİ
Suudi Arabistan ile ilişkilerin normalleşmesi konusunda önemli adımlar var. Yargı iş birliği şimdi daha iyi bir noktaya geldi. İlişkilerin normalleşmesi konusunda adımlar atılıyor. Önümüzdeki süreçte bu konuda somut adımlar atılacağını söyleyebilirim. Afganistan ile ilgili temaslarımız devam ediyor. Bir asırlık değişimi 10 yılda görebiliyoruz. Kızların okulların açılmasıyla ilgili kararda bir geri adım atıldı, bu yanlış. Ekonomik sıkıntı var, bugün BM'nin bir toplantısı olacak, biz de katılacağız. İnsani yardımlarımız gidiyor, 3 trenimiz gitti. Taliban yönetiminin bunu kar getiren bir proje olarak görmemesi lazım. Taliban'ın sergilediği tavrı değiştirmesi gerekiyor. Son görüşmelerimizi yapıyoruz, şartlarda anlaşırsak işletiriz.
