Meclis dijital yasamaya geçiyor

Önder Yılmaz -  Gelişen teknolojiye ayak uyduran Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde dijital yasama çağı başlıyor. Milletvekilleri oylama ve yoklama panelini artık çipli kimlik kartlarıyla açabilecek. Milletvekillerine sıralarında bilgisayar ve şarj bağlantısı verilecek. Başta Meclis gündemi olmak üzere kağıt olarak dağıtılan herşey elektronik olarak milletvekili sırasındaki ekrana dijital ortamda aktarılarak tasarruf sağlanacak. 1 Ekim’deki yeni yasama yılına hazırlanan Meclis Genel Kurulu’ndaki tadilat tüm hızıyla sürüyor.

TBMM Genel Kurulu’nda milletvekillerinin oylama başta olmak üzere yoklama ve görüşmeleri daha kaliteli takip edebilmeleri için çalışmalar yürütülüyor. Yasama döneminin sona ermesiyle birlikte Genel Kurul salonu şantiyeye dönüştü. Halılar ve milletvekili koltukları tamamen söküldü, zemindeki kaplama kaldırıldı. TBMM’de uygulamaya girecek yeni elektronik sistemin alt yapısı için zemine kablolar başta olmak üzere tüm aksam döşeniyor. Geçtiğimiz yıl; Genel Kurul salonunun akustiğini sağlayan sıva ile tavan yapıları yenilenmiş, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilmesiyle milletvekili koltuk sayısı 600’e çıkarılmış, rahat oturum için koltuklara amortisör sisteme yerleştirilmiş, milletvekillerinin konuşma yaptığı kürsü ise asansörlü hale getirilerek, engelli vekiller başta olmak üzere milletvekillerinin boyuna göre ayarlama imkanı sağlanmıştı.

Parmak izli çipli kimlik

Elektronik sistemin yenilenmesi ise bu döneme bırakılmıştı. Bu doğrultuda ilk etapta 39 milyon TL ödenek ayrılan ve yapılan işlere göre harcama ödeneği planlanan elektronik sistem yurt dışından ithal edildi. Milletvekillerinin gergin geçen görüşmelerde protesto amacıyla sıra kapaklarına vurmaları ve çekmeceleri ses çıkarmak için sert şekilde açıp kapatmaları nedeniyle bozulan elektronik oylama ve ses sistemi de son teknoloji ile yenilenecek. Milletvekilleri oylama ve yoklama panelini artık tüm bilgilerinin İngilizce ve Türkçe olarak yer aldığı, parmak izlerinin de yüklendiği özel çipli kimlik kartlarıyla açabilecek. Böylece Genel Kurul’un daha ilk açılışında yaşanan “yoklama” tartışmaları, elektronik sistem aracılığıyla otomatik olarak gerçekleşeceği için sonlanmış olacak. Ayrıca daha önce sisteme giremeyen milletvekillerinin, “pusula ile oy kullanmaları” da tarihe karışacak.

Yüz tanıma sistemi

Yeni sisteme özellikle engelli vekiller için, “yüz tanıma” ve “şifreli” oylama sisteme entegre edilecek. İsteyen milletvekilleri parmak izini kullanarak da sisteme giriş yapabilecek. Milletvekillerine sıralarında bilgisayar ve şarj bağlantısı verilecek. Başta Meclis gündemi olmak üzere kağıt olarak dağıtılan herşey elektronik olarak milletvekili sırasındaki ekrana dijital ortamda aktarılarak tasarruf sağlanacak. Ses sistemi de baştan sona yenilenecek. Yeni sistem için Genel Kurul Salonu’nun basın locası altında bulunan bölüme teknik uzmanların bulunduğu iki kontrol odası hazırlandı.

Salona iki dev ekran

Genel Kurul’da bir ilk daha yaşanacak ve salona görüşmelerin canlı yansıtıldığı iki dev led ekran konulacak. Konuşmacının adı soyadı ve seçildiği il ekrana yansıtılacak. Bu uygulamanın gerekçesi, kürsüye çıkan milletvekilinin kim olduğuna ilişkin anonsu kaçıranların birbirlerine “Konuşan kim, nerenin milletvekili” diye sormasının engellenmesi ve görüşmelerin daha rahat takip edilebilmesi olarak açıklandı.

Elektronik sistemde başta dinleme olmak üzere güvenlik açığı olmaması için üst düzey güvenlik önlemi alındı. Sistem ihalesi güvenlik gerekçesiyle Savunma Sanayi Başkanlığı tarafından gerçekleştirildi ve ihaleyi alan şirket didik didik incelendi.

Anahtarla giriliyordu

TBMM’nin dijital yasamaya geçişine kadar ilginç bir teknolojik serüveni var. İlk dönemlerinde el işareti, ayağa kalkma, kağıt ve kupa dolaştırma gibi yöntemlerle oylama ve yoklamaların yapıldığı Genel Kurul’da, 1960’lara gelindiğinde anahtarla kilitlenmiş oylama kutuları kullanılmaya başladı. Milletvekilleri, kendilerine zimmetlenen anahtarlarla masalarında bulunan kutuları açarak oyunu kullanıyor ve Başkanlık Divanı görevlilerinin önüne oyun rengini belli eden plakalar düşüyordu. Ancak çalışmalara katılmayan bazı milletvekillerinin anahtarlarını arkadaşına vererek yerine oy kullandırması nedeniyle bu uygulamadan zamanla vazgeçilmişti. 1990’lara gelindiğinde ise TBMM’de güçlü elektronik sistem alt yapısı kuruldu ve ardından parmak izi ile oylama ve yoklama uygulamasına geçildi. Ancak yaklaşık 25 yıllık bu elektronik sistem son dönemlerde sık sık arıza verince teknolojik gelişmeler dikkate alındı ve dijital uygulama tercih edildi.