AK Parti 18 yılı geride bıraktı

Siyaset sahnesine çıktıktan sonra girdiği ilk seçimde tek başına iktidar olan AK Parti, sonrasında girdiği her seçimden de zaferle çıktı. Çok partili hayata geçildikten sonra en uzun süre tek başına iktidarda kalmayı başaran AK Parti, Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde iddiasını sürdürüyor. Siyaset sahnesinde 18 yılı geride bırakan AK Parti, bu süreçte 367 krizi, kapatma davası, e-muhtıra gibi gündemlerle karşı karşıya kaldı. AK Partili yıllarda, Türkiye’de siyasetin ana omurgasını değiştiren pek çok değişikliğe imza atıldı. İşte AK Parti’nin kuruluşundan bugüne 18 yılı:

Yenilikçi kanat lideri

1984 yılında Refah Partisi Beyoğlu İlçe Başkanı olarak siyasete adım atan Erdoğan’ı bugüne taşıyan uzun ve meşakkatli yol, 10 yıl sonra 1 milyona yakın  oyunu alıp İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçilmesiyle başladı. 28 Şubat sürecinde Refah Partisi’nin kapısına kilit vurulup yerine aynı kadrolarla Fazilet Partisi kurulunca, Erdoğan da siyasete yeni doğan bu partide devam etti. 1997 yılında Siirt’te okuduğu bir şiir nedeniyle Diyarbakır DGM’de yargılanarak 10 ay hapis ve 5 yıl siyaset yasağına çarptırılan Erdoğan, 4.5 ay yattığı cezaevinden 24 Temmuz 1999’da çıktı.

Fazilet Partisi’nin içinde “yenilikçi kanadın lideri” olarak bilinen Erdoğan, bu partinin de 2001’de kapatılması üzerine, yeni kurulan Saadet Partisi’ne geçmek yerine 14 Ağustos 2001’de Adalet ve Kalkınma Partisi’ni kurdu ve yeni partinin kurucu genel başkanı oldu.

Tek başına iktidar

AK Parti, siyasete ilk kez hızlı bir giriş yaptığı 3 Kasım 2002 seçimlerinden, oyların yüzde 34.28’ini alıp birinci parti çıkarken, en yakın rakibi CHP’ye 15 puan fark attı. Ancak asıl ilginç gelişme, seçime giren diğer partiler açısından yaşandı. Seçimde DYP yüzde 9.54; MHP yüzde 8.36; Genç Parti yüzde 7.25; DEHAP yüzde 6.22; ANAP yüzde 5.3 oy alarak yüzde 10 barajının altında kalınca, 550 vekilli Meclis’e yalnızca AK Parti ve CHP temsilci gönderebildi. Vekillikler, oy oranlarına göre dağıtılınca AK Parti 363 sandalye alarak tek başına iktidar oldu.

Siyaset yasağı kalktı

AK Parti, 2002 seçimlerinde Meclis’te baskın çoğunluğu elde etti ancak Erdoğan, siyasi yasağı devam ettiği için vekil olamadı. AK Parti, Meclis açılır açılmaz Erdoğan’ın başbakanlığı için çalışmaya başlarken, kendisi de hukukçu olan dönemin CHP Genel Başkanı Deniz Baykal “ara seçim” formülünü ortaya attı. Tartışmalar sürerken AK Parti’nin başvurusuna olumlu yanıt veren YSK, Siirt’in Pervari ilçesinde bir köye sandık kurulmadığı gerekçesiyle seçimlerin iptaline karar verdi; Siirt’ten seçilen 3 ismin vekilliği düştü. AK Parti’nin Erdoğan’ın siyasi yasağını kaldırmak üzere hazırladığı anayasa değişikliği CHP’li vekillerin de onayıyla Meclis’ten geçti. Siirt’te tekrarlanan seçimlerde aday olan Erdoğan, vekil seçilerek Meclis’e girdi ve 59. Hükümeti kurarak başbakanlık koltuğuna oturdu.

28 Mart 2004 Yerel Seçimleri, AK Parti’nin katıldığı ilk mahalli idareler seçimi olarak tarihe geçti. Büyükşehir belediye başkanlığı seçiminde yüzde 40.2 oy alarak yine birinci parti olan AK Parti, Ankara ve İstanbul’un yanı sıra Adana, Antalya, Bursa gibi illerin de olduğu 12 büyükşehiri kazandı. AK Parti İstanbul’da yüzde 45.3; Ankara’da yüzde 55.1 oy oranına ulaştı.

367 krizi çıktı e-muhtıra verildi

Hem cumhurbaşkanlığı ve genel seçimler hem de anayasa referandumu gündemli 2007 yılı, AK Parti ve Türkiye için dönüm noktası niteliği taşıyan bir yıl oldu. 2000 yılında Cumhurbaşkanı seçilen Ahmet Necdet Sezer’in görev süresi 16 Mayıs 2007’de doluyordu ve TBMM, yeni cumhurbaşkanının seçilmesi için ilk tur oylama tarihini 27 Nisan 2007 olarak belirlemişti. Seçim dönemine başörtüsü ve laiklik tartışmaları gölgesinde girilirken Cumhurbaşkanlığı seçiminde 367 krizi çıktı. Dönemin anayasasına göre ilk iki turda 367; sonraki turlarda 276 oy alan aday, cumhurbaşkanı seçilebiliyordu ancak eski Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Sabih Kanadoğlu’nun ortaya attığı bir görüş yeni bir tartışmanın fitilini ateşledi. Kanadoğlu’na göre 367, yalnızca karar yeter sayısı değil, aynı zamanda toplantı yeter sayısını da işaret ediyordu. Tartışmalar sürerken AK Parti, cumhurbaşkanlığına dönemin Dışişleri Bakanı Abdullah Gül’ü aday gösterdi. Meclis’te yapılan ilk tur oylamada Gül, 357 oy alırken, CHP 27 Nisan 2007’de 367 iddiasıyla AYM’ye başvurdu. Aynı akşam Genelkurmay Başkanlığı’nın internet sitesinden “laiklik” vurgulu bir e-muhtıra yayımlandı. AYM, 1 Mayıs’ta verdiği kararla 1. tur oylamayı iptal etti; AK Parti, Cumhurbaşkanlığı seçimi yenilenmeden önce erken genel seçim kararı aldı.

22 Temmuz 2007’de yapılan genel seçimlerde AK Parti bu kez de yüzde 46.58 oy alarak birinci parti oldu ve Meclis’te 341 sandalye kazandı. Bu yeni seçimlerde CHP’nin yanı sıra MHP de yüzde 14.27’lik oy oranıyla Meclis’e girmeyi başardı. Ağustosta yeniden yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminde Gül, üçüncü turda aldığı 339 oyla 11. Cumhurbaşkanı seçildi.

‘Cumhurbaşkanını halk seçsin’ kararı

Aynı yıl Türkiye, AK Parti’nin hazırladığı anayasa değişikliği paketi için de referanduma gitti. Genel seçimler için süreyi 4 yıla indiren, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini ve görev süresinin 5 yıla düşürülmesini içeren anayasa değişikliği yüzde 68.95 oy oranıyla kabul edildi. Ancak referanduma katılımın yüzde 67.5’te kalması, tartışmaları beraberinde getirdi.

Kapatmaya ret

Mart 2008’de, bu kez dönemin Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Abdurrahman Yalçınkaya, AK Parti’nin “laikliğe aykırı fiillerin odağı haline geldiği” gerekçesiyle, partinin kapatılmasını istedi. Hazırlanan iddianamede Erdoğan ve Gül dahil 71 kişinin 5 yıl süreyle siyasetten uzaklaştırılması talep edilirken, AYM verdiği kararda 5’e karşı 6 üyenin oyuyla partinin kapatılmamasına hükmetti. 2 yıl sonra Türkiye 29 Mart 2009 yerel seçimlerine gitti. AK Parti, büyükşehir belediye başkanlığı seçimlerinde 2007 seçimlerine göre oy kaybı yaşasa da yüzde 42.19 oy almayı başardı ve birinci parti oldu. 

YARIN: AK PARTİ’DE İKİNCİ ERDOĞAN DÖNEMİ