Zehirlenmeye yol açan bakteriler ve korunma yöntemleri

Son günlerde artış gösteren gıda zehirlenmelerine en çok yol açan bakterileri Hisar Intercontinental Hospital Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Ramazan Gözüküçük’ten öğrendik

Listeria: Listeria bakterileri süt, yoğurt, peynir, kavun gibi taze ürünlerin yanı sıra bazı işlenmiş gıdalarda da görülebilir. Bu bakteri soğukta da yaşayabilir. Bağışıklık sistemi zayıf çocuklar, yaşlılar, alkolikler ve hamileler risk altındadır. Maruz kaldıktan yaklaşık 2 ay sonra ortaya çıkan enfeksiyonun belirtileri ateş, mide ve kas ağrısı veya ishaldir. Bazen menenjit gibi ağır durumlara da sebep olabilmektedir. Bu bakteriden korunmak için gıdaları buzdolabında saklayın, aldığınız etiketli ürünlerin saklama koşullarına uyun, son kullanma tarihlerine ve temizliğine çok dikkat edin.

Salmonella: Kümes hayvanları ve yumurtadan geçen bir bakteridir. Hayvanın dışkısıyla temas eden her ürün risklidir. Ayrıca çiğ et de salmonella bulaştırma riski taşır. Bakteriye maruz kaldıktan 12-72 saat sonra mide krampları, ateş ve ishalle kendini gösterir. Hastalık genellikle 4 ila 7 gün sürer. Bu bakteriyle karşılaşmamak için tavuk ve tavuk ürünlerini iyice pişmiş olarak tüketin; çiğ tavuğa dokunduktan sonra ellerinizi ve tavuğun temas ettiği kesme tahtası, bıçak, tezgah gibi alanları çok iyi temizleyin.

Koli basili: Sığır (İnsan ve tüm hayvanlarda var)bağırsaklarında yaşayan bir bakteri türüdür. Kesim sırasında bağırsağın zedelenmesiyle hayvanın bütün vücuduna yayılabilir. Ayrıca pastörize edilmemiş sütlerde ve gübre kullanılan yeşil yapraklı sebzelerde de bulunabilir.

Enfeksiyon şiddetli karın krampları, sulu ishal ve kusma ile ortaya çıkar. Hastalık genellikle maruz kaldıktan sonra birkaç gün içinde iyileşmeye başlasa da yaklaşık bir hafta sürer ve bağışıklık sistemi düşük kişiler çok ağır geçirebilir. Bu nedenle tüketeceğiniz kırmızı etin değdiği kesme tahtası, bıçak, tezgah gibi her alanı iyice temizleyin ve eti çok pişmiş olarak tüketin. İçeceğiniz süt pastörize değilse aldığınız kaynağın temizliğinden emin olun, sütü iyice kaynatın ya da pastörize edilmiş sütleri satın alın. Meyve ve sebzeleri bol su ile yeşil yapraklı sebzeleri ise yapraklarını tek tek ayırarak yıkayın ve mümkünse çiğ değil pişirerek tüketin.

Botulizm: Konservelerde oluşan ve yanlış saklama koşulları nedeniyle ortaya çıkan tehlikeli bir hastalıktır. Evde yapılmış konserve gıdaların yanı sıra bal, salamuralar ve fermente, füme ya da tuzlu balık, özellikle risk altındadır. Bebeklerin hastalığa yakalanma riski en yüksektir. Kramp, kusma, solunum problemleri, yutma güçlüğü, çift görme ve halsizlik veya felç gibi ciddi belirtilerle ortaya çıkar. Bu nedenle 1 yaşından küçük çocuklara kesinlikle bal vermeyin. Sızıntı yapan, deforme olmuş kutulardaki konserveleri kullanmayın.

Stafilokok: Sandviçler, salatalar, hamur işlerinde oluşan bakterilerden kaynaklanan enfeksiyondur. En yüksek risk altındaki gıdalar, krema dolgulu hamur işleri, pudingler (yumurta, ton balığı, tavuk, patates, makarna ve dahil) sandviçler, salatalardır. Kusma, kramp, ishal gibi yarım saat içerisinde kendisini gösteren belirtiler yaklaşık 3 gün sürer. Bu bakteriden korunmak için yiyeceklere dokunmadan önce ellerinizi yıkayınız. El, bilek, burun, göz enfeksiyonunuz ya da açık yaranız varsa yiyecekleri tutmayın.

Hepatit A: Hepatit A karaciğere saldıran; ateş, yorgunluk, bulantı, kilo kaybı ve sarılığa neden olan bir virüstür. Enfeksiyonların çoğu hafiftir. Enfekte kişi kendi hijyenine dikkat etmezse dokunduğu her yere bu virüsü yayabilir. Hastalığı yakalanmanın en önemli yolu, yiyeceklere dokunmadan önce mutlaka elleri yıkamaktır.

Campylobacter: Kümes hayvanlarından bulaşan bir bakteri türüdür. Ateş, kramplar, ishal ve kusmayla kendini gösterir. Çoğu insan bir hafta içinde iyileşir ama Guillain-Barre sendromu gibi çok nadir görülen, ciddi bir hastalığa neden olabilir. Hastalıktan korunmak için ellerinizi sık sık yıkayın. Çiğ tavuğa dokunduktan sonra ellerinizi ve tavuğun temas ettiği kesme tahtası, bıçak, tezgah gibi alanları çok iyi temizleyin.

Noro Virüs: Halk arasında mide gribi olarakta bilinen hastalık 24-48 saat içerisinde ortaya çıkan kusma ve ishalle kendini gösterir. Hastalıktan korunmanın en iyi yolu tuvaleti kullandıktan ya da çocuk bezini değiştirdikten sonra ve yiyeceklere dokunmadan önce 30 saniye süreyle sıcak, sabunlu suyla ellerinizi yıkamaktır.

Bu belirtiler varsa zaman kaybetmeden hekime başvurun!

• Yüksek ateş,

• Kanlı dışkı,

• Uzamış kusma,

• 3 günden fazla süren ishal,

• Ağız kuruluğu, baş dönmesi, azaltılmış idrara çıkma gibi dehidratasyon belirtileri

Güvenli gıda tüketmenin ipuçları

• Yiyeceklere dokunmadan önce ellerinizi iyice yıkayın.

• Çiğ et ile temastan sonra yüzeyleri, mutfak eşyaları ve kesim tezgahını temizleyin.

• Ellerinizi kağıt havlu ile silin. Ortak kullanılan havlular risk oluşturur.

• Marul veya lahana gibi yeşil yapraklı sebzelerin dış yapraklarını atın.

• Kırmızı et, beyaz et, yumurta ve peynir gibi gıdaları buzdolabında uygun ısıda saklayın.

• Sıcak gıdaları sıcak; soğuk gıdaları soğuk tutun.

• Bağışıklık sistemi daha düşük olan çocuk, yaşlı ve hamilelerin beslenmelerinde daha dikkatli davranın. Az pişmiş et, yumurta, pastörize edilmemiş süt ürünleri, pişmemiş şarküteri ürünleri ve çiğ deniz ürünlerinden uzak durmalarını sağlayın.