Yeni Trafik Yasası

Kanun No. 4199Kabul tarihi: 17.10.1986

MADDE 1- 13.10.1983 tarih ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 3'üncü maddesinde yer alan "Sürücü" ve "İş makineleri" tanımları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve maddeye "Sürücü" tanımından sonra gelmek üzere "Şoför"; "Kamu hizmeti taşıtı" tanımından sonra gelmek üzere, aşağıdaki "Personel servis aracı", "Umum servis aracı" ve "Kamp taşıtı" tanımları eklenmiştir.
Sürücü: Karayolunda, motorlu veya motorsuz bir aracı veya taşıtı sevk ve idare eden kişidir.
Şoför: Karayolunda, ticari olarak tescil edilmiş bir motorlu taşıtı süren kişidir.
İş makineleri: Yol inşaat makineleri ile benzeri tarım, sanayi, bayındırlık, milli savunma ile çeşitli kuruluşların iş ve hizmetlerinde kullanılan; iş amacına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte edilmiş; karayolunda insan, hayvan, yük taşımasında kullanılamayan motorlu araçlardır.
Personel servis aracı: Herhangi bir kamu kurum ve kuruluşu veya özel veya tüzel kişilerin personelini bir akit karşılığı taşıyan şahıs veya şirketlere ait minibüs ve otobüs türündeki ticari araçlardır.
Umum servisi aracı: Okul taşıtları ile personel servis araçlarının birlikte değerlendirilmesidir.
Kamp taşıtı: Yük taşımasında kullanılmayan; iç dizaynı tatil yapmaya uygun teçhizatlarla donatılmış, hizmet edebileceği kadar yolcu taşıyabilen motorlu taşıttır.
MADDE 2- Aynı kanunun ikinci kısım başlığı ile 4'üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

İKİNCİ KISIM
Kurullar, Kuruluşlar, Komisyonlar, Görev ve Yetkileri
Görevli kurullar ve kuruluşlar:
Madde 4- Karayolu güvenliği konusunda hedefleri tespit etmek, uygulatmak ve koordinasyonu sağlamak amacıyla aşağıdaki kurullar oluşturulmuştur.
a) Karayolları Güvenliği Yüksek Kurulu;
Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu Başbakan'ın başkanlığında, Adalet, İçişleri, Maliye, Milli Eğitim, Bayındırlık ve İskan, Sağlık, Ulaştırma, Orman bakanları ve Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün bağlı olduğu Bakan ile Jandarma Genel Komutanı, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarı, Emniyet Genel Müdürü ve Karayolları Genel Müdürü'ünden oluşur.
Kurul yılda iki defa olağan, Başbakan'ın gerek görmesi halinde de olağanüstü olarak, gündemle toplanır.
b) Karayolu Trafik Güvenliği Kurulu;
MADDE 3- Bu kanunla, Emniyet Genel Müdürlüğü'ne verilen görevler, Emniyet Genel Müdürlüğü'ne bağlı olarak kurulan Trafik Hizmetleri Başkanlığı'nca yürütülür. Trafik Hizmetleri Başkanlığı, Emniyet Genel Müdür Yardımcısı tarafından yürütülür. Emniyet Genel Müdürlüğü'nün merkez, bölge, il ve ilçe trafik zabıta kuruluşları Trafik Hizmetleri Başkanlığı'na bağlı olarak çalışır.
Sürücülerin belgelerini vermek.
Hasar tazminatı ödemelerini hızlandırmak amacıyla sigorta şirketlerince istenecek gerekli bilgi ve belgeleri vermek.
MADDE 4- Trafik zabıtasının bulunmadığı veya yeterli olmadığı yerlerde polis; polisin ve trafik teşkilatının görev alanı dışında kalan yerlerde de jandarmada trafik eğitimi almış subay veya astsubaylar yönetmelikte belirtilen esas ve usullere uygun olarak vali onayı ile trafiği düzenlemeye ve trafik suçlarına el koymaya görevli ve yetkilidir.
MADDE 5- Tescile bağlı araçların muayenelerini yapmak veya yaptırmak ve bu kanunun 13, 14, 16, 17, 18, 35, 47/a ve 65'inci maddeleri hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında suç veya ceza tutanağı düzenlemek; 47'nci maddenin (b), (c) ve (d) bentlerinde belirtilen kural ihlallerinin tespiti halinde, durumu bir tutanakla belirlemek ve gerekli işlemin yapılması için en yakın trafik kuruluşuna teslim etmek.
MADDE 6- Resmi ve özel kurslarda eğitilinlerin sınavlarını yapmak, başarılı olanlara sertifika verilmesini sağlamak,
Okul öncesi, okul içi ve okul dışı trafik eğitimini düzenleyen trafik genel eğitim planı hazırlamak ve ilgili kuruluşlarla işbirliği yaparak uygulamak.
b) Sağlık Bakanlığı:
1- Karayollarında meydana gelen trafik kazaları ile ilgili ilk ve acil yardım hizmetlerini planlamak ve uygulamak,
2- Trafik kazalarında yaralananların en kısa zamanda sağlık hizmetlerinden istifadelerini temin etmek üzere, İçişleri Bakanlığı'nın uygun görüşü de alınarak karayolları üzerinde ilkyardım istasyonları kurmak, bu istasyonlara gerekli personeli, araç ve gereci sağlamak,
3- Her ilde trafikk azaları için eğitilmiş sağlık personeli ile birlikte yeteri kadar ilk ve acil yardım ambulanslı bulundurmak,
4- Bu kanunla ve mevzuatla verilen trafikle ilgili diğer görevleri yapmak.
Üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmi ve özel sağlık kurum ve kuruluşları, acil olarak kendilerine getirilen trafik kazası geçirmiş kişilere, Sağlık Bakanlığı tarifesini uygulamak suretiyle, vermiş oldukları hizmetlerin bedelinin tamamını yükümlü sigorta şirketlerinden tahsil ederler.
Sağlık Bakanlığı bu görevlerin yerine getirilmesi ile ilgili olarak, verilen hizmetlerin bedellerini yükümlü sigorta şirketlerinden tahsil etmek için Maliye Bakanlığı'nın görüşünü alarak döner sermaye saymanlığı kurar.
Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan harcamaların tamamı Sağlık Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi'ne 8 işgünü içinde yükümlü sigorta şirketlerince ödenir. Sağlık Bakanlığı Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletmesi'nin verdiği hizmetler için uygulayacağı fiyat tarifesi, Karayolu Trafik Güvenliği Kurulu'nun da uygun görüşü alınarak Sağlık Bakanlığı'nca belirlenir.
MADDE 7- İl ve ilçe trafik komisyonlarının kuruluşu ile görev ve yetkileri:
a) Kuruluş:
İl sınırları içinde mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliği bakımından yönetmelikte gösterilen konular ve esaslar çerçevesinde, illerde vali veya yardımcısının başkanlığında, belediye, emniyet, jandarma, milli eğitim, karayolları ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu'na bağlı ilgili odanın temsilcileri; valilikçe uygun görülen trafikle ilgili üniversite, oda, vakıf ve kamuya yararlı dernek veya kuruluşların birer temsilcisinden oluşan İl Trafik Komisyonu, ilçleerde kaymakamın başkanlığında, aynı kuruluşların yöneticileri veya görevlendirecekleri temsilcilerinin katıldığı İlçe Trafik Komisyonu kurulur.
b) Görev ve yetkiler:
1- İl sınırları içinde mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri almak,
2- Trafiğin düzenli bir şekilde akımını sağlamak bakımından altyapı hizmetleri ile ilgili tedbirleri almak, trafikle ilgili sorunları çözümlemek, bütün ülkeyi ilgilendiren Trafik Güvenliği Yüksek Kurulu'nun müdahalesini gerektiren hususları İçişleri Bakanlığı'na iletmek,
3- Karayolu taşımacılığına ait mevzuat hükümlerin saklı kalmak üzere, trafik düzeni ve güvenliği yönünden belediye sınırları içinde ticari amaçla çalıştırılacak yolcu ve yük taşıtları ile motorsuz taşıtların çalışma şekil ve şartları, çalıştırılabileceği yerler ile güzergahlarını tespit etmek ve sayılarını belirlemek,
4- Gerçek ve tüzel kişiler ile resmi ve özel kurum ve kuruluşlara ait otopark olmaya müsait boş alan, arazi ve arsaları geçici otopark yeri olarak ilan etmek vebunların sahiplerine veya üçüncü kişilere işletilmesi için izin vermek,
5- Bu kanunla ve diğer mevzuatla verilen görevleri yapmak.
MADDE 8- Belediyelerce bu iznin verilmesinde, trafik güvenliği bakımından bu tesisler hakkındaki yönetmelikte belirlenen şartların yerine getirilmesini sağlamaları ve ayrıca Karayolları Genel Müdürlüğü'nün yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayolu kenarında yapılacak ve seçilecek olanların bu yollara bağlantıları için bu Genel Müdürlüğün ilgili bölge müdürlüğünden uygun görüş almaları.
MADDE 9- Tescil edilmiş araçların her çeşit satış ve devirleri, aracın Motorlu Taşıtlar Vergisi ile tescil plakasına yazılmış trafik para cezası borcu bulunmadığına dair belgenin ibrazı halinde araç sahibi adına düzenlenmiş tescil belgesi esas alınarak noterlerce ya da trafik şubeleri ve bürolarında yetkili memurlarca yapılır.
Bu satış, noterler ve trafik şubeleri ve bürolarında yetkili memurlarca tescil belgesine tarih konularak ve tasdik edilmek suretiyle işlenir. Ayrıca, tescil edilmiş araçların satış ve devir işlemleri noterler tarafından siciline işlenmek üzere işlemin tamamlanmasını müteakip en geç 15 işgünü içinde ilgili tescil kuruluşu ile vergi dairesi müdürlüğüne bildirilir. Trafik şubeleri ve bürolarının vergi dairesi müdürlüklerine satış işlemlerini bildirmesi üzerine, intikal eden araçların vergi kayıtları, satış sözleşmesinin düzenlendiği tarih itibariyle, 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu hükümleri uyarınca önceki malikin vergi mükellefiyetine son verilir. Ayrıca, yeni malik adına vergi mükellefiyeti tesis edilir.
Tescil sürelerini geçirdiği tespit edilen araçlar trafikten men edilir. Aracın trafikten men edildiği yer tescil kuruluşunda, aracın alıcı adına tescil işlemleri yaptırılır. Bu süre içinde araçta veya taşınan yükte meydana gelecek zararlar, yeni araç sahibine aittir.
MADDE 10- Özel veya tüzel kişilere ait olanlardan; tarım kesiminde kullanılanlar ziraat odalarınca, tarım kesiminde kullanılanların dışında kalan ve sanayi, bayındırlık ve diğer kesimlerde kullanılanların tescilleri, üyesi oldukları ticaret, sanayi veya ticaret ve sanayi odalarınca.
MADDE 11- Araçların dışında bulundurulması zorunlu işaretlerden başka, araçlara, reklam, yazı, işaret, resim, şekil, sembol, ilan, flama, bayrak ve benzerlerinin takılması, yazılması, sesli ve ışıklı donanımların bulundurulması ve izin verilmesine dair esas ve usuller ile diğer hususlar İçişleri Bakanlığı'nca çıkarılacak yönetmelikte gösterilir.
Ticari araçlarda bulundurulmasına izin verilen reklamlar için bu kurumlarca alınan reklam bedelinin % 25'i Trafik Hizmetlerini Geliştirme Fonu hesabına aktarılır.
MADDE 12- Araçların yapım ve kullanma bakımından karayolu yapısına ve trafik güvenliğine uyması zorunludur. Yapım safhasında, araçların Tip Onayı Yönetmeliği ile buna bağlı diğer yönetmeliklerin çıkarılmasına Sanayi ve Ticaret Bakanlığı yetkilidir. Tıp Onayı Yönetmeliği ve buna bağlı diğer yönetmelikler Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın görüşü alınarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nca düzenlenir.
MADDE 13- Aynı kanunun 30'uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine "servis freni", ibaresinden sonra gelmek üzere "...lastikleri", ibaresi eklenmiştir.
MADDE 14- Bu kanuna göre, yaptırılması zorunlu olan mali sorumluluk sigortası geçerli teminat tutarları üzerinden yaptırılmamış araçlar, muayeneye alınmazlar.
MADDE 15- Muayene istasyonlarınca alınacak ücret İçişleri, Bayındırlık ve İskan, Sanayi ve Ticaret bakanlıkları ile Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu temsilcilerine her yıl tespit ve ilan olunur. Muayene ücretinin % 10'u tahsil edildiği ayı takip eden ayın 20'sine kadar Trafik Hizmetleri Geliştirme Fonu hesabına aktarılır.
MADDE 16- Geçerli sürücü belgesi olmadan trafiğe çıkanlara ilk tespitte (1) ay, tekrarı halinde (3) ay hapis cezası verilir. 18 yaşından küçükler için bu ceza, ilk tespitte (1) ay, tekrarı halinde (3) ay çocuk ıslahevlerinde ıslah edilmek suretiyle yerine getirilir. Bu kişilerin kazaya neden olması halinde bu cezaların uygulanması diğer cezaların uygulanmasına engel teşkil etmez.
MADDE 17- E sınıfı sürücü belgesi ile B, C ve F,
E sınıfı sürücüsü belgesi sahipleri D sınıfı sürücü belgesi ile sürülen araçları kullanabilmeleri için römorklu veya yarı römorklu araçlarla uygulamalı sınava tabi tutulurlar.
c) Sürücü belgelerinin geçerlilik süresi:
Sürücü belgelerinden (K) sınıfı sürücü aday belgesi altı ay geçerlidir. Diğer sürücü belgelerinin İçişleri BAkanlığı'nca, trafik güvenliği nedeniyle, gerekli görüldüğünde değiştirilmesi zorunludur. Ödenmemiş trafik para cezaları kanuni faiziyle birlikte tahsil edilmedikçe değiştirme işlemi yapılmaz. Geçerli bir mazeret olmaksızın altı ay içinde sürücü belgelerini değiştirmeyen sürücüler araç kullanmaktan men edilir.
MADDE 18- B ve G sınıf sürücü belgesi alacak olanların onsekiz,
C, D ve E sınıfı sürücü belgesi alacakların yirmiiki (üniversitelerin sürücü eğitimi veren yüksekokullarından mezun olanlarda bu şart aranmaz),
b) Öğrenim şartları:
F, G ve H sınıfı sürücü belgesi alacakların ilkokulu, A1, A2, B, C, D ve E sınıfı sürücülerin en az ortaokulu veya 8 yıllık temel eğitimi bitirmiş bulunmaları,
c) Sağlık şartları:
Sürücü belgesi alacakların, resmi ve özel sağlık kuruluşlarında iç hastalıkları, ortopedi, göz, kulak - burun - boğaz ve psikiyatri uzmanları bulunan sağlık kurulunca, yönetmelikte belirtilen esaslara göre "Sürücü Olur" raporu almaları gerekir. Sağlık kurulu raporuna bir defaya mahsus olmak üzere itiraz halinde, Sağlık Bakanlığı nihai karar için sürücü adayını bir başka devlet hastanesi sağlık kuruluna sevkedebilir.
e) Hükümlü olmama şartları:
Türk Ceza Kanunu'nun 430, 404'üncü madeleri ile 572/2 - 3 maddelerinden ikiden fazla ve 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanunun 28 ve 29'uncu maddeleri, 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar Hakkında Kanunun 12'nci maddesinin 3'üncü ve takip eden fıkralarındaki suçlardan hüküm giymemiş olmaları,
MADDE 19- a) Sürücülerin sınavları:
Sürücü belgesi alacakların sınavları, yönetmelikteki esaslara göre Milli Eğitim Bakanlığı'nca sınav sorumlusu olabileceğine dair belge verilen yüksekokul mezunu ve asgari "B" sınıfı sürücü belgesi bulunan sınav sorumluları tarafından yapılır. Oluşturulacak sınav komisyonuna trafik zabıtasından da bir kişi üye olarak katılır. Sınav sonucunda başarı gösteren sürücülere sertifikaları verilir. Bu sertifikalar, 41'inci maddedeki diğer şartlar aranarak sertifikanın alındığı yer trafik kuruluşunca sınıfına uygun sürücü belgeleri ile değiştirilmedikçe sahiplerine karayolunda araç kullanma yetkisi vermez.
Emniyet teşkilatının motorlu araç sürücüsü ihtiyacını karşılamak üzere belirli eğitim programları çerçevesinde yönetmelikte belirtilen esas ve şartlara uygun olarak,
İş makinelerinin (forklift, loder, greyder, dozer, vinç vb.) sürücülerinin eğitimleri ve eğitimde başarılı olanların sertifikaları Milli Eğitim Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü veya Makine Mühendisleri Odalarınca, tram sektöründe kullanılan iş makinelerinin (biçerdöver vb.) eğitimleri ve eğitimde başarılı olanların sertifikaları ise Milli Eğitim Bakanlığı ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nca verilir. Kursların eğitim ve staj süreleri Milli Eğitim Bakanlığı'nca saptanır.
MADDE 20- Sürücü ve yolcular, toplu taşım araçlarından sigara içemez. Bu araçlarda sigara içilmesi ve içirilmesi halinde, bu kanunun ek 3'üncü maddesi a/1 numaralı alt bendi hükümleri uygulanır.
Yönetmelik ile belirtilen miktarların üzerinde alkollü araç kullandığı tespit edilen sürücülerin, birinci defa (3) ay, ikinci defada da (1) yıl süreyle sürücü belgeleri ellerinden alınır. Üçüncü defa tekerrürü halinde, bu sürücüler, (1) ay hapsolunurlar, psiko - teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesi sonrası (5) yıl geçtikten sonra uygun olanlara sürücü belgesi iade edilir. Uygun olmayanlara ise sürücü belgesi verilmez. Psiko - teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesinin yapılmasına dair esas ve usuller yönetmelikte gösterilir. Alkollü olarak ölümlü ya da yaralamalı trafik kazasına neden olunması halinde ağır kusurun varlığı kabul edilir.
MADDE 21- Şehirlerarası karayollarında 90 km/s otoyollarda 120 km/s hızı geçmemek üzere motorlu araçların cins ve kullanma amaçlarına göre sürülebileceği en çok ve en az hız sınırları yönetmelikle belirlenir.
İçişleri Bakanlığı yol standartlarını dikkate alarak yukarıda belirtilen hız sınırlarını otomobiller için 20 km/s artırmaya yetkilidir.
MADDE 22- Hız kuralını ihlal sebebiyle ceza yazılan sürücülerden, suçun işlendiği tarihten geriye doğru (1) yıl içerisinde aynı kural (5) defa ihlal ettiği tespit edilenlerin sürücü belgeleri (1) yıl süreyle geri alınır. Süresi sonunda psiko - teknik değerlendirmeden ve psikiyatri uzmanının muayenesinden geçirilerek sürücü belgesi almasına mani hali olmadığı anlaşılanların belgeleri iade edilir.
MADDE 23- Kavşaklarda aşağıdaki kurallara uygulanır.
a) Kavşağa yaklaşan sürücüler kavşaktaki şartlara uyacak şekilde yavaşlamak, dikkatli olmak, geçiş hakkı olan araçların önce geçmesine imkan vermek zorundadırlar,
b) Trafik zabıtası veya trafik işaret levhası veya ışıklı trafik işaret cihazları bulunmayan kavşaklarda,
1- Bütün sürücüler geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlara,
2- Bütün sürücüler doğru geçmekte olan tramvaylara,
3- Doğru geçen tramvay hattı bulunan karayoluna çıkan sürücüler bu yoldan gelen araçlara,
4- Bölünmüş yola çıkan sürücüler bu yoldan geçen araçlara,
5- Tali yoldan anayola çıkan sürücüler anayoldan gelen araçlara,
6- Dönel kavşağa gelen sürücüler dönel kavşak içindeki araçlara,
7- Bir iz veya mülkten çıkan sürücüler, karayolundan gelen araçlara,
c) Kavşak kollarının trafik yoğunluğu bakımından farklı oldukları işaretlerle belilenmemiş ise,
1- Motorsuz araç sürücüleri motorlu araçlara,
2- Motorlu araçlardan soldaki sağdan gelen araca,
Geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
MADDE 24- Yerleşim birimleri dışındaki karayollarında geceleri seyrederken, yeterince aydınlatılmamış tünellere girerken, benzeri yer ve hallerde uzağı gösteren ışıkların yakılması,
Geceleri, yerleşim birimleri dışında karayollarındaki karşılaşmalarda, bir aracı takip ederken, bir aracı geçerken yan yana gelinceye kadar ve yerleşim birimleri içinde, gündüzleri ise görüşü azaltan sisli, yağışlı ve benzeri havalarda yakını gösteren ışıkların yakılması.
MADDE 25- Sürekli ve süreksiz olarak yük naklettiren kamu kurum ve kuruluşları ve gerçek ve tüzel kişilere ait işletmeler, yük nakli yaptırdıkları araçların azami toplam ağırlıklarını dikkate alarak yükleme yapmak zorundadırlar. Bu hükme aykırı hareket edenler hakkında her araç için bu kanunun ek 3'üncü maddesinin a/5 numaralı alt bendi hükmü uygulanacağı gibi araçlar trafikten men edilir.
MADDE 26- Başıboş hayvan bırakma yasağına riayet etmeyerek trafik kazasına sebebiyet verenler (3) ay hapsolunurlar.
MADDE 27- Karayolunda araçların kamunun rahat ve huzurunu bozacak veya kişilere zarar verecek şekilde saygısızca sürülmesi, araçlardan bir şey atılması veya dökülmesi, seyir halinde sürücülerin cep ve araç telefonu ile benzer haberleşme cihazlarını kullanması yasaktır.
MADDE 28- İşleten ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin hukuki sorumluluğu:
Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.
Motorlu araç ölümüne veya yaralanmaya sebebiyet vermiş ise, kazaya karışan aracın başkalarına devir ve temliki veya üzerinde bir hak tesisini önlemek amacıyla olaya el koyan Cumhuriyet savcılıklarınca, aracın tescilli olduğu tescil kuruluşuna trafik kaydı üzerine şerh düşülmesi için talimat verilir. Kaza anı ile Cumhuriyet Savcılığı'nca trafik kaydı üzerine şerh düşülmesi arasında geçen süreler içinde kötü niyetle yapılan araç tescilleri hükümsüz sayılır.
İşleten ve araç işleticisi teşebbüs sahibi, akimin takdirine göre kendi aracının kaldığı bir kazadan sonra yapılan yardım çalışmalarından dolayı yardım edenin maruz kaldığı zarardan da sorumlu tutulabilir. Ancak, bu durumda işletici teşebbüs sahibinin sorumlu kılınabilmesi için kazadan kendisinin sorumlu olması veya yardımının doğrudan doğruya kendisine veya araçta bulunanlara yahut kazaya taraf olan üçüncü kişelere yapılması gerekir.
İşleten ve araç işleticisi teşebbüsün sahibi, aracın sürücüsünün veya aracın kullanılmasına katılan yardımcı kişilerin kusurundan kendi kusuru gibi sorumludur.
MADDE 29- İşleten veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibi, kendisinin veya eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilerin kusuru bulunmaksızın ve araçtaki bir bozukluk kazayı etkilemiş olmaksızın, kazanın bir mücbir sebepten veya zarar görenin veya bir üçüncü kişinin ağır kusurundan ileri geldiğini ispat ederse sorumluluktan kurtulur.
MADDE 30- Zarar görenin beraberinde bulunan bagaj ve benzeri eşya dışında araçta taşınan eşyanın uğradığı zararlardan dolayı işletenin veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin sorumluluğu da genel hükümlere tabidir.
MADDE 31- Birden fazla kişinin sorumlu olduğu durumlarda, bunlar arasındaki ilişki bakımından zarar, olayın bütün şartları değerlendirilerek paylaştırılır. İşletenler ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahipleri kusurları oranında zarara katlanırlar.
MADDE 32- Birden çok motorlu aracın katıldığı bir kazada işletenlerden biri bedensel bir zarara uğrarsa, kazaya katılan araçların işletenleri ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahipleri kendilerine düşen kusur oranında, zararı gidermekle yükümlüdürler.
MADDE 33- Sorumlulukların karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası yaptırmaları zorunludur.
Zorunlu mali sorumluluk sigortasına ilişkin primler peşin ödenir.
Sigorta yaptıranların, sigorta şirketlerine ödeyecekleri sigorta priminin tutarı üzerinden % 5'i oranındaki miktar, sigorta şirketi tarafından tahsil edildiği ayı takip eden ayın en geç 20'sine kadar Trafik Hizmetleri Geliştirme Fonu hesabına yatırılır.
Sigorta şirketleri, şekli ve içeriği İçişleri Bakanlığı'nın uygun görüşü ve Hazine Müsteşarlığı'nın bağlı bulunduğu bakanlığın onayı ile belirlenip Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği'nce bastırılacak trafik sigortası pulunu, poliçe ve zeyilname ile birlikte işletenlere vermek zorundadırlar. İşletenler, zorunlu mali sorumluluk sigortasının yaptırıldığını göstermek amacıyla bu pulu araçlarının ön camına yapıştırmaya mecburdurlar.
Geçerli teminat tutarları üzerinden zorunlu mali sorumluluk sigortası bulunmayan araçlar trafikten men edilir.
Turistlere ait taşıtlarla, milletlerarası çok taraflı veya karşılıklı anlaşmalar kapsamına giren yabancı plakalı taşıtların Türkiye'de geçerli milletlerarası anlaşmalarla kabul edilmiş sigortaları yoksa, bunlar için zorunlu mali sorumluluk sigortası Türkiye sınırlarına girişleri sırasında yapılır.
MADDE 34- Zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartları, teminat tutarları ile tarife ve talimatları Hazine Müsteşarlığı'nın bağlı bulunduğu bakanlıkça tespit edilir ve Resmi Gazete'de yayımlanır.
MADDE 35- Yukarıda yazılı teşebbüs sahipleri kendilerine bırakılan motorlu araçların tümünü kapsamak üzere esasları Hazine Müsteşarlığı'nın bağlı bulunduğu bakanlıkça tespit edilecek bir zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırmaya ve denetimlerde bu sigortanın yapıldığını belgelemeye mecburdurlar.
Sigortayı yaptırmayan teşebbüs sahiplerinin bu işyerleri, mahallin en büyük mülki amirince 15 güne kadar faaliyetten men edilir.
MADDE 36- Bu kanuna göre, zorunlu mali sorumluluk sigortasına tabi motorlu araçların sebep olacakları zararların, aşağıdaki durumlarda işletenin sorumluluğuna ilişkin kurallar uyarınca geçerli teminat tutarları dahilinde karşılanması amacıyla Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nezdinde bir Garanti Fonu oluşturulur.
MADDE 37- Trafik suçunun işlendiği tarihten geriye doğru bir yıl içinde toplam 100 ceza puanını dolduran sürücülerin sürücü belgeleri 2 ay süre ile geri alınır ve eğitime tabi tutulurlar.
Aynı yıl içinde ikinci defa 100 puanı dolduran sürücülerin sürücü belgeleri 4 ay süre ile geri alınarak psiko - teknik değerlendirmeye ve psikiyatri uzmanının muayenesine tabi tutulurlar. Muayene sonucunda sürücülük yapmasına engel bir hali bulunmayanların belgeleri, süresi sonunda iade edilir.
Bir yıl içinde üç defa 100 ceza puanını dolduran sürücülerin sürücü belgeleri süresiz olarak iptal edilir.
Ölümle sonuçlanan trafik kazalarına asli kusurlu olarak sebebiyet veren sürücülerin sürücü belgeleri ise 1 yıl süre ile geri alınır.
MADDE 38- Sürücü belgeleri, belge alındıktan sonra bu kanunun 41'inci maddesinin (e) bendinde yazılı suçlardan biri ile mahkumiyet halinde süresiz geri alınır.
MADDE 39- Ancak, gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurs açılmaya il ve ilçelerde bu kurslar devlet tarafından açılabilir.
MADDE 40- Çocuk trafik eğitim parklarının yapılma, açılma, eğitim, denetim ve çalışma esasları ile diğer hususlar İçişleri, Bayandırlık ve İskan bakanlıklarının görüşleri alınarak Milli Eğitim Bakanlığı'nca çıkarılacak yönetmelikler düzenlenir.
MADDE 41- Milli Eğitim Bakanlığı'nca, ilköğretim ve ortaöğretim okullarında ders programlarına eğitim amacı ile zorunlu uygulamalı trafik ve ilkyardım dersleri konulur.
Üniversite ve yüksekokullar ile lise ve dengi okullarda, zorunlu trafik, ilkyardım ve motor derslerinden başarılı olanlar, sürücü kurslarında, bu derslerden Milli Eğitim Bakanlığı'nca çıkarılacak yönetmelikteki esaslara göre sınava girmek kaydıyla muaf tutulabilirler.
Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yayın yapan ulusal, bölgesel, yerel radyo ve televizyonlar, yapacakları haftalık eğitim programlarının en az 30 dakikasını trafik eğitimi ile ilgili programlara ayırmak zorundadırlar.
MADDE 42- Bu kanunun 114'üncü maddesine göre tahsil edilen para cezalarının % 50'sinden,
Bu kanunun 91'inci maddesine göre tahsil edilen % 5 mali sorumluluk sigortası payından,
86/10553 sayılı Bakanlar Kurulu kararı gereğince ticari plaka satışlarından elde edilen % 90'lık paydan,
Bu kanunun 35'inci maddesine göre tahsil edilen % 10 muayene ücreti payından,
Fon gelirlerinin tamamı münhasıran trafik hizmetlerinde kullanılır.
MADDE 34- Ticari amaçla çalışan taksi, dolmuş, minibüs ve otobüs gibi taşıtlarla yolcu taşımacılığı; kamyon, kamyonet, triportör ve benzeri taşıtlarla yük taşımacılığı yapmak isteyen sürücülerin "Ticari Taşıt Kullanma Belgesi"ne sahip olmaları zorunludur.
Ancak bu kanunun yayımı tarihinden sonra B, C, D ve E sınıfı sürücü belgelerinden herhangi birisine sahip olanlardan toplu taşım aracı kullanacakların Ticari Taşıt Kullanma Belgesi almak için yapacakları müracaatlarda en az ortaokul veya sekiz yıllık temel eğitim mezunu olmaları şartı aranır.
Bu belgeye sahip olmayan sürücüler ticari amaçla yolcu ve yük taşımacılığı yapamaz.
Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler hakkında bu kanunun ek 3'üncü maddesinin a/4 numaralı bendi hükmü uygulanır. Sürücü aynı zamanda araç sahibi değilse tescil plakasına da aynı miktar için trafik ceza tutanağı düzenlenir. Ayrıca bu araçlar ilk tespitte 7 gün, ikinci tespitte 15 gün, üçüncü tespitte 30 gün süreyle trafikten men edilir.
Ayrıca bu madde hükümlerine ve yönetmelikte belirtilen esas ve usullere aykırı olarak belge düzenleyenler ve verenler Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre cezalandırılır.
Araçların motorlu araç tescil ve trafik belgesinde gösterilen maksadın dışında kullananlar ile sürülmesine izin veren araç sahipleri hakkında bu kanunun ek 3'üncü maddesinin a/4 numaralı bendi hükmü uygulanır.
Ayrıca araç 15 gün süre ile trafikten men edilir.
2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun aşağıda belirtilen maddelerinde yer alan fiili işleyenler hakkında karşılarında gösterilen tutar kadar para cezası veya hafif hapis cezası uygulanır.
Her takvim yılı başından geçerli olmak üzere önceki yılda uygulanan mutlak ceza tutarları, o yıl için Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca tespit ve ilan olunan yeniden değerleme oranında artırılır.
Bu suretle hesaplanacak ceza tutarlarında, 100.000 lira kesirleri dikkate alınmaz.
a) Para cezaları:
1- Aynı kanunun 23, 26/1, 26/2, 30/1- a, 31/1- a, 32, 34, 37, 47/1- d, 48/4, 49/3 (sürücüye), 52/1- a, b, c, d, 53/1- a, b, c, d, 55, 56/1- a, b, c, d, e, 57/1- a, b, c, 58, 59, 60, 61, 62, 64/1- a/1, 1- a/3, 64/1- b, 65/1- a, 67, 68/1- b, 68/1- c, 69/1, 71 72, 73, 77/1- c, 78, 79, 79, 91 ve 94'üncü maddelerindeki idari para cezaları 1.800.000 TL.,
2- Aynı kanunun 20/1- a/1, 20/1- e, 25, 28, 30/1- b, 39/1- a, 39/4- b, 44/1, 46/1, 46/2, 47/1- a, b, c, 49/3 (araç sahibine), 51/2, (% 10'dan % 50'ye kadar % 50 dahil), 54/1- a, 54/5- b, 64/1- a/2, 65/1- c, f, g, h, ı, j, 66, 74, 75, 76, 77/1- b, 81/1- a, c, d, e, 82/1- a, b, c, maddelerindeki idari para cezaları 3.600.000 TL.,
3- Aynı kanunun 13, 14, 31/1- b. 36, 48/5, 49/3 (işleten veya teşebbüs sahibine), 51/2 (% 50'den fazla), 63, 65/1- b, d, e, 70, 81/1- b, 81/3 maddelerindeki idari para cezaları 7.200.000 TL.,
4- Aynı kanunun 21, 118/7 ve bu kanunun ek 1 ve ek 2'nci maddelerine aykırı hareket edenlere 14.400.000 TL idari para cezası,
5- Aynı kanunun 16, 17 ve 18'inci maddeleri ile 65/5 maddesindeki idari para cezaları 72.000.000 TL., olarak uygulanır.
b) Yargı yetkisine giren hafif para cezaları ile hafif para cezaları:
1- 20/1- d maddesindeki hafif para cezası 28.800.000 TL.,
2- 35/5 maddesindeki hafif para cezası 28.800.000 TL., aynı fiilin birinci tekrarında 36.000.000 TL., ikinci tekrarında 43.200.000 TL hafif para cezası,
3- 35/6 maddesindeki hafif para cezasa 108.000.000 TL.,
4- 48/7 maddesindeki hafif para cezası 6 ay, hafif para cezası 28.800.000 TL.,
5- 51/5- 1 maddesindeki hafif hapis cezası altı ay, hafif para cezası 18.000.000 TL.,
6- 42/b, 51/5- 2, 69/2 maddelerindeki hafif hapis cezası iki ay, bu maddelerdeki ve 123/4 maddesindeki hafif para cezası 18.000.000 TL.,
7- 98, 99, 101, 104 ve 108'inci maddelerindeki hafif para cezaları 108.000.000 TL., olarak uygulanır.
8- 31/b maddesinde sözü edilen cihazları bulundurmayanlar veya bozuk imal edenler veya bozulmasına vasıta olanlar ve bu cihazları bilerek kullananlar, 123/5'inci maddesine aykırı hareket edenler 3 aydan 6 aya kadar hafif hapis cezası ve 108.000.000 TL. tutarında hafif para cezası.
9- Bu kanundaki hükümlere göre sürücü belgeleri geçici süre ile geri alınanlardan bus üre içerisinde araç kullandığı tespit edilenler ve sürücü belgeleri iptal edildiği halde araç kullandığı tespit edilenler ile değiştirme süresi içinde sürücü belgelerini değiştirmeden araç kullananlar 7 günden 30 güne kadar hafif hapis ve 18.000.000 TL. tutarında hafif para cezası ile cezalandırılır.
Yukarıda belirtilen hafif para cezaları tecil edilemez.
Karayollarında yolcu taşımacılığı yapan otobüs ve benzeri taşıtların karışmış olduğu ölümlü trafik kazası sonuçlarının, kusurlu araç veya araçları kullanan sürücü ve araca ait plaka numaraları ile birlikte otobüs işleticisi teşebbüsün unvanının, televizyon ve basın organları aracılığı ile kamuoyuna görüntülü ve yazılı olarak, kusurs oranlarından söz edilmeksizin ilanı, sırrın ifşaı ve ticari itibarın ihlali sayılmaz.
Araçlarını ticari amaçla kullanmak üzere tescil ettirmek isteyen araç sahipleri, yönetmelikte belirtilen şartlara uymak ve bili ve belgeleri sağlamak zorundadırlar.
Sürücülerin trafik kurallarına uyup uymadığını denetlemekle sorumlu olan yetkililere yardımcı olmak üzere Karayolu Trafik Güvenliği Kurulu'nca önerilen ve Karayolu Trafik Güvenliği Üst Kurulu'nca uygun görülen kişilere valilerce "fahri trafik müfettişliği" görevi verilir.
Fahri trafik müfettişleri, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun suç saydığı filleri işleyenler hakkında işlemy apılması amacıyla, Emniyet Genel Müdürlüğü'nce kendilerine verilen tutanağı düzenlemek ve bunları aracın tescilli olduğu trafik kuruluşuna gönderilmek üzere en geç bir hafta içerisinde herhangi bir trafik kuruluşuna teslim etmek zorundadırlar.
Bu hizmet fahri ve ücretsizdir.
Görevini kötüye kullandığı tespit edilen fahri trafik müfettişleri iki aydan altı aya kadar hafif hapis cezası ile cezalandırılırlar.
Ayrıca belgeleri iptal edilir.
Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Emniyet Genel Müdürlüğü, Trafik Uygulama ve Denetleme Dairesi Başkanlığı, Trafik Planlama ve Destek Dairesi Başkanlığı ve Trafik Eğitim ve Araştırma Dairesi Başkanlığı kurulur.
Türkiye Sigorta ve Reasürans şirketleri birliği nezdinde, zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptıranlar ile sigorta yaptırılan araçlara ait bilgilerin tutulacağı bir bilgi merkezi oluşturulur.
Otoyollarda, konaklama yerleri hariç olmak üzere, yapılacak ve açılacak yapı ve tesislerde, alkollü içki satılmasına izin verilmez.
MADDE 44- Bu okullardan en az biri trafik polisi yetiştirilmesi ve hizmet içi eğitimin yapılması için Karayolu Trafiği Polis Okulu olarak tahsis edilir.
MADDE 45- Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde Trafik Hizmetleri Başkanı'na bağlı olarak, üniversite ve trafikle ilgili gönüllü kuruluşlarla işbirliği içinde trafik güvenliği ile ilgili her türlü araştırmayı yapmak ve trafik kazalarını önlemek amacıyla bilimsel gelişmeleri takip ederek önerilerde bulunmakla görevli Trafik Araştırma Merkezi kurulur.
MADDE 46- Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce edinilmiş ve çeşitli sebeplerle tescili yapılmamış olan tarımda kullanılan lastik tekerlekli traktörler ile varsa bunlara ait römork ve yarı römorklar ile motorlu bisiklet ve motosikletlerin tescil işlemleri bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde tamamlanır.
Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce satışı yapılmış olan araçların trafikte ve vergi kaydında malik olarak görülen eski sahiplerinin, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde noterlikçe düzenlenen satış belgesi ile trafik şube veya bürolarına müracaatları halinde, önceki malik adına olan kayıt ve tescil işlemi silinerek son malik adına kayıt ve tescil işlemi yapılır. Ayrıca bu işlem, ilgili vergi dairesine bildirilir.
Emniyet Genel Müdürlüğü'nün teşkilat ve kuruluşu, bu kanun esaslarına göre yeniden düzenleninceye ve bu düzenleme gereğince genel hükümlere göre yeni kadro tespit ve ihdas edilinceye kadar bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte uygulanmakta olan mevcut kadroların kullanılmasına devam olunur.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'ndaki eylemler için öngörülen cezalar yürürlükten kaldırılmış olup, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'ndaki eylemlere bu kanunla eklenen ek 3'üncü madde hükümleri uygulanır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 5/b- 3, 7/c ve 39/c- 4, 42/c maddeleri ile 765 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun ek 2'nci maddesine 3756 sayılı kanunla eklenen ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük.
MADDE 48- Bu kanunun 42'nci ve ek 3'üncü maddesi 1.1.1997 tarihinde, diğer maddeleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 49- Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.