Stresin Biricik Vücudumuza Yaptıkları:

Stresin Biricik Vücudumuza Yaptıkları:

Stres ile cebelleştiğim , savunma mekanizmalarım yetersiz kaldığı için olsa gerek sağlığımın alt üst ettiği bu günlerde hem kendim için hem de sizlerle paylaşmak için bu konu ile ilgili yazmak istedim. Hepimize iyi gelmesi dileğiyle…

Stres, tehdit oluşturan bir değişim karşısında insanın bedensel ve ruhsal olarak zorlanması ve bu durumlarda oluşan gerginlik hali olarak tanımlanabilir.

Stres yaratan faktörlere stressör denilir. Stressörün şekline göre stres fiziksel stres , emosyonel (duygusal) stres olarak iki grupta incelenebilir.

Ağır egzersiz, aşırı sıcaklık, aşırı soğuk, nem, açlık, kazalar, ameliyatlar fiziksel stressörlere örnek olarak verilebilir.

Sosyal ortamdan kaynaklanan hayal kırıklığı, yalnızlık, kayıplar, yok sayılma, işsizlik gibi faktörler ise emosyonel strese neden olur.

Stres yaratan etki ne olursa stres ile karşılaşan canlı bir dizi biyokimyasal yanıt oluşturarak stresin zararlı etkilerinden kendini korunmaya çalışır ve bir tepki oluşturur. Strese maruz kalan canlılar sırasıyla şu dönemlerden geçer:

- Alarme olma dönemi: Stresle karşı karşıya gelindiğinde kişinin içgüdüsel olarak şok olduğu, şaşırdığı alarme olduğu dönemidir.

- Uyum dönemi: Vücudun tüm mekanizmalarını kullanarak bu duruma uyum sağladığı dönemdir. . Güçlü kişilikler ve doğru strateji belirleyenler bu dönemde daha başarılı olurlar.

-Direnme dönemi: Kişi stres koşullarına uyum sağlayamazsa stres oluşturan faktöre karşı bir süre daha direnir, başarılı olamazsa tükenme dönemine geçer.

-Tükenme dönemi:Bu dönemde strese karşı yenik düşülmüş, vücuttaki zararlı belirtiler yerleşik hale gelmiştir.

Stresten Etkilenen Hormonlar:

Stres kortizol, adrenalin , prolaktin ve büyüme hormonunun artmasına, testosteron hormonunun azalmasına neden olur. Bu hormonal değişiklikler sistemik etkiler oluşturur. Stresten öncelikle hormonal sistem, bağışıklık sistemi ve sinir sistemi ekilenir .

Kortizol Artışı:

Stres anında böbreküstü bezinden bol miktarda kortizol salgılanır. Yüksek kortizol düzeyi biyokimyasal birçok istenmeyen yanıta neden olarak öğrenmeyi ve algılamayı engeller. Uzun süren stres durumlarında çok artan kortizol beyin hücrelerinin ölmesine ve beynin küçülmesine neden olur. Stresten en çok etkilenen beyin bölgesi hipokampus bölgesidir. Kronik streste hipokampusun küçülmesi ile unutkanlık, yön bulma yetisinde ve öğrenme kapasitesinde azalma görülür. Bu etkiler geri dönüşlü olup stres faktörleri ortadan kalkınca gerileyebilir.

Adrenalin Artışı:

Yine stres anında böbreküstü bezinden noradrenalin adı verilen hormon salgılanır. Noradrenalin adrenaline dönüşür. Adrenalin kalp kasılmasını ve kalp atım sayısını , solunum hızını , beden ısısını, görme keskinliğini arttırır. Stresin erken dönemlerinde bu etkiler uyum için gereklidir, ancak uzun sürmesi durumunda rahatsızlık oluşturur.

Prolaktin Artışı :

Stres ile artan prolaktin hormonu adet düzensizliğine, adet kanamasının miktarında azalmaya, göğüsten süt gelmesine ve kısırlığa neden olur.

Stresin Diğer Vücut Sistemleri Üzerindeki Etkileri:

Bağışıklık Sistemi Üzerine Etkileri:

Stres bağışıklık sistemini baskılar. Bağışıklıkta temel rolü olan T hücrelerinin işlevlerinde ve sayısında azalma görülür. Yine stres ile beraber bağışıklık sisteminde çok önemli bir madde olan sitokinlerin miktarı azalır. Azalan T hücreleri ve sitokinler çeşitli hastalıkların ortaya çıkmasına sebep olur, yara iyileşmesi gecikir. Bakteriyel ve viral enfeksiyonlara eğilim artar.

Sindirim Sistemi Üzerine Etkileri: Stres mide asidini arttırarak mide mukazasının aşınmasına neden olur ve stres ülserleri ortaya çıkar. Kolit, barsak alışkanlıklarında değişiklikler görülür.

Kalp-Damar Sistemi Üzerindeki Etkileri :

Strese bağlı kaygılı ve sıkıntılı süreç doğrudan veya dolaylı yollarla kalp ve damar yapısını bozarak ateroskleroz, hipertansiyon, kalp ritim bozukluğu, kalp krizi, kalp yetmezliği ve hatta ani ölüme sebep olur. Yine artan kortizol hormonunun etkisi ile kan şekeri yükselir ve bu da damar yapısında bozulmalara neden olur.

Deri Üzerindeki Etkileri:

Deri hastalıklarının çok büyük bir bölümünün ortaya çıkışı ve/veya ilerlemesi emosyonel strese bağlıdır. Akne, sedef hastalığı, ürtiker, egzema,l iken strese bağlı başlıca deri hastalıklardır.

Stresin Sebep Olabileceği Diğer Hastalıklar:

Depresyon, anksiyete, sigara bağımlılığı, alkol bağımlılığı, madde bağımlılığı, baş ağrısı, erken yaşlanma, aşırı kilo alma ya da zayıflama, uykusuzluk stresin sebep olabileceği diğer hastalıklardır.

Stresten Korunmanın Yolları

Aslında bir miktar stres motivasyon ve kişisel gelişim için gereklidir. Önemli olan stresli durumlar karşısında etkin bir mücadele sergilemektir. Her insanın stres ile başetme yeteneği genetik ve sosyal yapısına bağlı olarak farklılık gösterir. Ancak ortak olan stres anında hızlıca sorunu tanımlayarak uyum sürecine geçme gerekliliğidir.

Bu süreçte vücudumuzda bulunan sonsuz psikolojik ve fiziksel savunma mekanizmalarından deneme-yanılma yolu ile faydalanmalıyız. Etkili oluyor ise devam etmeli, etkisiz ise yeni yollar geliştirmeliyiz.

Dengeli beslenme, spor yapma , bol su içme bizi stres karşısında dayanıklı kılacaktır. C vitamini, B1, B6, B12 vitaminleri, magnezyum, tirozin içeren besinler strese karşı uyum sürecimizde destekleyici olacak ve stresin organlarımız üzerindeki olumsuz etkilerini azaltacaktır.

Eğlenceli ortamlarda bulunma, yeni hobiler geliştirme uyum sürecimizi kolaylaştırıp, tükenmemizi engelleyecektir.